به مناسبت میلاد " هشتمین امام معصوم" حضرت امام رضا(ع)
#
تهران بزرک ، خبرگزاری جمهوری اسلامی 21/09/84
داخلی.اجتماعی.میلادامام رضا.
از : اکبرشوخ چشم
شخصیت ملکوتی ، زهد ، اخلاق و محبوبیت بالا و والا نزد شیعیان ، امام
رضا (ع) را به بزرگترین و محبوب ترین فرد خاندان رسول اکرم (ص ) درجهان
اسلام تبدیل کرد.
ویژگی های بارز آن حضرت موجب شد که ایشان نه تنها در مدینه بلکه در
سراسر جهان اسلام به عنوان بزرگترین پیشوای دین شناخته شود و مردم نامش را
با صلوات و تقدیس ببرند.
بیست و چند سال نداشت که در مسجد رسول الله (ص ) به فتوی می نشست ، علمش
بسیار و رفتارش پیامبر گونه بود و حلم و رافت و احساسش ، شامل خاص و عام
می گردید.
کسی رابا عمل و سخن خود نمی آزرد ، تاحرف مخاطب تمام نمی شد سخنش را
قطع نمی کرد ، هرگز به غلامان و خدمه دشنام نداد و با آنان می نشست و غذا
می خورد و شبها کم می خوابید و قرآن بسیار می خواند.
هیچ حاجتمندی را مایوس بازنمی گرداند ، شبهای تاریک در مدینه می گشت و
مستمندان را کمک می کرد.
در حضور مهمان به پشتی تکیه نمی داد و پای خود را دراز نمی کرد، نظافت
را در هر حال رعایت می کردو عطر بسیار به کار می برد .
جامه ارزان و خشن می پوشید ولی در مجالس برای ملاقاتها وپذیرایی ها لباس
فاخر دربرمی کرد، غذا را اندک می خورد و سفره اش رنگین نبود، در هر فرصتی
مردم مسلمان را به وظایف خود آگاه می کرد.
امام هشتم فرزند حضرت موسی بن جعفر(ع) ، نام آن حضرت " علی " و لقب
ایشان رضااست ; چون خدایش از او خشنود بود در رفتارپاکش رضایت همه را جلب
کرد.
درسال 148 هجری قمری، در مدینه، خداوند به حضرت موسی بن جعفر(ع) و
بانویی به نام "تکتم" که او را "طاهره" می گفتند فرزندی عطا کرد که نامش
را "علی" گذاشتند و بعدها لقب "رضا" ، "صابر" ، "فاضل" ، "رضی" و "وفی"
به او داده شد.
امام رضا(ع) نوه امام صادق (ع) و همان "عالم آل محمد" است که حضرت
صادق آرزو کرده بود که زنده باشد تا او را ببیند. وی بزرگترین فرزند موسی
بن جعفر(ع) بود که در سال 183 ه.ق بعد از شهادت پدرش، در سن 35 سالگی
مسئولیت امامت شیعیان را عهده دار شد و حدود 20 سال امامت کرد.
دوران حیات امام هشتم اوج گیری گرایش مردم به اهل بیت و دوران گسترش
پایگاههای مردمی این خاندان است.
آن حضرت از پایگاه مردمی شایسته ای برخوردار بود و درهمان شهر که مامون
بازورحکومت می کرد او موردقبول و مراد همه مردم بود و بردلهاحکم می راند.
نشانه هاوشواهد تاریخی ثابت می کند که دراین دوران پایگاه مردمی مکتب
علی (ع) از جهت علمی و اجتماعی تاحد بسیاری رشد کرده و گسترش یافته بود.
درآن مرحله بود که امام رضا(ع) مسئولیت رهبری را به عهده گرفت.
از جمله ویژگی های امام رضا(ع) حضور ذهن، سرعت انتقال ، قوت روانی و
شیوایی کلام بود.
برتری علمی آن حضرت در مباحثه و مناظره با دانشمندان و بزرگان ادیان
، دلیل آشکاری بر درجه حضور ذهن و سرعت انتقال ایشان بود.
عبدالله معروف به "مامون" هفتمین خلیفه از سلسله بنی عباس با هدف
بهره برداری سیاسی و مهار شیعیان، حضرت رضا(ع) را برای ولایتعهدی به ایران
دعوت کرد،البته دعوتی پیگیر و مصرانه که درنهایت به شهادت آن امام انجامید.
زمانی که حضرت رضا(ع) اراده کرد از وطن خارج شود و درآن هنگام که
آماده سفر شد، خانواده خود را گردآورد و فرمان داد که بر او اشک بریزند
تا حدی که صدای ناله آنها بلند بشود و آنگاه فرمود: من هرگز به سوی شما
برنمی گردم ; سپس با قبر جدش رسول الله (ص ) وداع کرد و اشک ریخت و از مدینه
به سوی خراسان حرکت کرد.
در جریان این سفر، هنگام توقف در نیشابورامام رضا(ع) در جمع مردم این
شهر بنا به درخواست دو تن از عالمان دینی حدیث " سلسه الذهب" را بیان نمود.
امام (ع) پس از آن، به "سناباد" و در بقعه ای که هارون الرشید در آن
مدفون بود (یعنی همین مکانی که اکنون مرقد مطهر امام رضا(ع) است ) وارد
شد و سپس، در ادامه این سفر به "مرو" (مرکز خلافت و پایتخت کشورهای اسلامی
در آن ایام )، رسید و مورد استقبال مامون قرار گرفت.
مامون در وهله نخست به امام (ع) پیشنهاد کرد که خلافت را برعهده گیرد
اما پس از امتناع امام، از ایشان خواست که ولایتعهدی را بپذیرد که باز هم
با مخالفت امام (ع) روبرو شد اما پس از تهدیدهای مامون، امام ناچار با
اکراه و اجبار ولیعهدی را پذیرفت و فرمود: "ولایتعهدی را می پذیرم به شرط
آنکه آمر و ناهی و مفتی و قاضی نباشم و کسی را عزل و نصب نکنم و چیزی را
تبدیل و تغییر ندهم". مامون همه این شرایط را پذیرفت.
آن حضرت حدود دو سال در شهر مرو و نزدیک به هفت ماه در سرخس اقامت
داشت. ماههای آخر عمر را هم در "سناباد" طوس به سر برد و در همانجا بود
که مامون پس از ناامیدی از نقشه های خود برای سوء استفاده از محبوبیت
عمومی امام دراستحکام پایه های خلافت و احساس خطر از موقعیت امام رضا(ع) در
میان مردم، آن حضرت را مسموم و به شهادت رساند.
مامون نامه ای به بنی عباس و یاران خود و مردم بغداد نوشت و مرک علی
بن موسی (ع) را به آنان اعلام کرد و از آنان خواست که فرمانبرداری کنند و
به اطاعت او درآیند ، زیرا دشمنی آنان با او جز به سبب بیعت وی با علی بن
موسی (ع) نبوده است.
شهادت آن حضرت را روز 29 ماه صفر سال 203 هجری قمری و عمر مبارک آن
حضرت را هنگام شهادت 54 سال و سه ماه و 19 روز نوشته اند.
قسمتی از یادگارهای علمی و معنوی امام رضا(ع) بوسیله دانشمندان اسلامی
جمع آوری شد، از جمله آنها کتاب "عیون اخبارالرضا" است که در آن احادیثی
از امام رضا نقل شده است.
همچنین کتاب "علل الشرایع" شامل حکمت و مصالحی که در مورد احکام و
دستورهای علمی اسلام، فوائد و آثار آنها از امام هشتم (ع) نقل شده است.
این دو کتاب از مرحوم "شیخ صدوق ابن بابویه" متوفی به سال 381 هجری
قمری در ری است. کتابهای دیگری نیز همچون "طب الرضا" از میراث معنوی
برجای مانده از آن امام است.
تهرام / ک 687/683
