چشم انداز و اهمیت روابط و همکاری های ایران و آفریقا
..................................................
خبرگزاری جمهوری اسلامی 89/06/24
سیاسی.هم اندیشی.ایران.آفریقا
پرتوریا - نخستین هم اندیشی ایران و آفریقا از دیروز(سه شنبه ) با حضور
مقامات جمهوری اسلامی ایران و مقامات عالی رتبه بیش از 40 کشور آفریقایی
در تهران آغاز و امروز (چهارشنبه ) به کار خود پایان می دهد.
در این هم اندیشی دو روزه حدود 20 وزیر امور خارجه، صنایع و بهداشت و
آموزش، انرژی، علوم و فناوری کشورهای آفریقایی حضور یافتند تا با کمک
همتایان ایرانی خود مسائلی چون همکاری های دوجانبه در زمینه های اقتصادی،
سیاسی و فرهنگی را به بحث و تبادل نظر بنشینند.
به همین منظور چهار کمیته تخصصی شامل کمیته همکاری های بهداشت و درمان،
صنایع و معادن، سیاسی و کمیته روابط تجاری و اقتصادی در این هم اندیشی
تشکیل شد تا درباره کمک های توسعه ای ایران به آفریقا برنامه ریزی و
تصمیم گیری کرده و برای جهت دهی بهتر به کمک های توسعه ای ایران در
راستای اهداف سیاسی، فرهنگی، اقتصادی و امنیتی نظام بکوشند.
از آنجایی که یکی از اهداف برگزاری این هم اندیشی در تهران، فعال سازی و
استفاده گسترده و ساماندهی شده بخش خصوصی کشور و استفاده از ظرفیت های
قابل توجه آنان در زمینه های سرمایه گذاری و بازرگانی با کشورهای
آفریقایی است، علاوه بر مقامات دولتی، نمایندگان برخی دستگاه ها، جوامع
مدنی، صاحبان شرکت ها و نهادها کارآفرینی بخش خصوصی و بازرگانان آفریقایی
نیز در این همایش حضور دارند تا بتوانند زمینه های تشویق و ترغیب افزایش
همکاری ها، توسعه و تحکیم روابط بخش خصوصی و غیردولتی را نیز در مناسبات
دو دوجانبه پیگیری کنند.
برگزاری این همایش از ابعاد مختلف برای جمهوری اسلامی ایران و کشورهای
آفریقایی اهمیت دارد.
** اهمیت سیاسی روابط با آفریقا
برگزاری این هم اندیشی در درجه نخست در بعد سیاسی برای ایران اهمیت خاص
دارد، چون طبق قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران کشورهای آفریقایی در سیاست
خارجی کشور اهمیت خاص دارند.
از همین رو بود که دیپلماسی خارجی ایران سال 2008 (1387) را سال قاره
آفریقا نام گذاری کرده بود.
اهمیت بعد سیاسی آفریقا در سیاست خارجی ایران در دولت دکتر احمدی نژاد
بیشتر نیز شده است چون در پایان کار دولت نهم در سال 1388 و در آستانه ی
شروع به کار دولت دهم در همان سال بود که با توجه به ضرورت وجود یک
راهبرد مدون برای کار با کشورهای آفریقایی، برنامه های کلان راهبردی توسعه
روابط با کشورهای آفریقایی بازبینی و به صورت یک سند مدون و مفصل به
تصویب شورای عالی امنیت ملی رسید.
به عنوان نمونه کوچک از اهمیت همزمانی این هم اندیشی برای توسعه روابط با
کشورهای آفریقایی باید گفت توسعه روابط با کشورهای آفریقایی از بسیاری
جهات برای جمهوری اسلامی ایران اهمیت دارد و حداقل می توان متذکر شد که 50
کشور از 54 کشور این قاره عضو جنبش عدم تعهد هستند.
از آنجایی که ایران در اجلاس بعدی جنبش عدم تعهد عهده دار ریاست این ائتلاف
سیاسی بین المللی کشورهای جنوب خواهد بود، جلب حمایت کشورهای آفریقایی
اهمیت دارد.
** اهمیت بعد فرهنگی روابط با آفریقا
قاره آفریقا که با بیش از 30 کشور اسلامی، 50 درصد جمعیت آن مسلمان هستند
به لحاظ فرهنگی نیز برای ایران اهمیت خاص دارند، از اینرو دیپلماسی
فرهنگی ایران نیز باید با تعامل بیش از پیش با دولت ها آفریقایی و با
مردم و نهادهای مدنی برای ایجاد ارتباط و تماس های نزدیک با انجمن ها،
گروه ها و تشکیلات فرهنگی و دانشگاهی در کشورهای آفریقایی با هدف آشنا
ساختن آنان با اهداف نظام مقدس جمهوری اسلامی ایران و واقعیات موجود
کشورمان و خنثی سازی توطئه و تبلیغات منفی و مغرضانه رسانه ای غربی تلاش
کند.
از آنجایی که بسیاری از کشورهای شرق آفریقا و شمال شرق آفریقا نیز به
لحاظ تاریخی یک نوع قرابت خاص با ایران دارند، تقویت ارتباط فرهنگی با
شرق آفریقا می تواند سکویی برای توسعه روابط همه جانبه سیاسی و اقتصادی
با مرکز و جنوب آفریقا باشد، به ویژه اینکه راه ارتباطی دریایی ایران با
این کشورها از طریق اقیانوس هند براحتی هموار است.
از اینرو پیشنهاد می شود یک اتاق فکر مشترک بین اندیشمندان ایرانی و
آفریقایی تشکیل شود تا با ایجاد کارگروهای مختلف سیاسی، فرهنگی، اقتصادی
و بازرگانی راه کارهای توسعه همه جانبه این روابط را بررسی و برای تحقق
آنها راهکار نشان دهند.
** اهمیت بعد اقتصادی روابط ایران با آفریقا
از آنجایی که محور همه فعالیت های سیاسی و فرهنگی در دیپلماسی خارجی
کشورها، جلب منافع اقتصادی است، لذا این هم اندیشی با ابعادی که برای آن
برشمرده شد، برای توسعه اقتصادی ایران و کشورهای آفریقایی نیز اهمیت خاص
دارد.
چنانچه ایران بخواهد به عنوان یک کشور مستقل از جایگاه مناسبی در میان
سایر کشورها برخوردار باشد باید با واحدهای سیاسی - جغرافیایی ( کشورهای
آفریقایی ) تعامل سازنده داشته باشد و لذا همین تعامل سیاسی و فرهنگی
تضمین کننده بقای اقتصادی آن نیز خواهد بود.
به همین دلیل هم هست که حرکت به سوی توسعه روابط همه جانبه با کشورهای
آفریقایی به عنوان یک ضرورت در جهت اهداف کلان نظام، از مهم ترین ابعاد
سیاست خارجی ایران است.
در هر حال امروزه ایران و آفریقا به یکدیگر نیاز متقابل دارند به ویژه
اینکه با گذر زمان اهمیت اقتصادی این قاره هم بر ایران و هم بر همگان
بیشتر نمایان می شود.
چون آفریقا که اصطلاحا به قاره سیاه معروف است بزرگترین قاره از لحاظ
مساحت پس از قاره آسیا است. از طرف دیگر جمعیت نزدیک به 900 میلیون نفری
این قاره در 54 کشور نیز اهمیت این قاره را از لحاظ سیاسی، اقتصادی
وفرهنگی برای جمهوری اسلامی ایران دوچندان کرده است.
زیرا آفریقا از بعد اقتصادی دارای منابع و ثروت های طبیعی بسیار زیادی
است به همین دلیل هم بوده و هست که برای قرن ها با انواع استعمار از سوی
کشورهای استعماری مواجه بوده است .
از اینرو آفریقا برخلاف تصویری که رسانه های غربی با اهداف خاص از آن به
عنوان قاره ای فقیر معرفی می کنند، فقیر نیست بلکه بسیار غنی و دارای
پتانسیل های فراوانی است که به اعتقاد تحلیل گران با مدیریت صحیح می
تواند حتی به قوی ترین قاره جهان نیز تبدیل شود.
این قاره سهم بزرگی در بازارهای جهانی طلا، الماس، پلاتین، اورانیوم، نفت،
گاز، قهوه، کاکائو، چوب، و دیگر ثروت های طبیعی دارد .
از همین رو این قاره تامین کننده مواد خام اصلی برای اغلب کشورهای صنعتی
دنیا است تا جایی که هنوز برخی از این پتانسیلها دست نخورده باقی مانده
است.
از طرف دیگر ویژگی دیگر این قاره موقعیت ممتایز ژئوپلیتیکی آن است چون
دسترسی این قاره به حساسترین نقاط استراتژیک و آبراه های استراتژیکی چون
تنگه بابالمندب، جبل الطارق، کانال سوئز، دماغه امید نیک و قرار گرفتن
میان اقیانوس هند و اطلس از شرق و غرب و دریای مدیترانه در شمال آن
جایگاه ویژه ژئوپلیتیکی و استراتژیکی به این قاره داده است.
کوتاه سخن اینکه برگزاری هم اندیشی ایران و آفریقا در تهران که تلاشی است
برای شناخت ظرفیت های همکاری و گسترش آن میان ایران و آفریقا، می تواند
در راستای اهداف کلان نظام جمهوری اسلامی و با توجه به نفوذ رشد یابنده چین
، روسیه، آمریکا و اتحادیه اروپایی، ترکیه، ژاپن و حتی رژیم صهیونیستی در
این قاره، از اهمیت بالایی برخوردار باشد.
مهم تر از همه اینکه جمهوری اسلامی درصورت پیگیری برنامه های آتی این هم
اندیشی می تواند به عنوان یک بازیگر مطرح در عرصه های بین المللی ، نقش
برجسته تری را در سطح این قاره بازی کرده و روح جدیدی را در دیپلماسی
خارجی خود برای ایجاد همبستگی با جنوب بدمد و از این طریق آغازگر یک دوره
جدیدی در همکاری های ایران - آفریقا باشد.
لذا لازمه این مهم، ایجاد تحرکی بیشتر در توسعه روابط سیاسی، فرهنگی و
اقتصادی با کشورهای آفریقایی و عدم انفعال در برابر مواضع کشورهای متخاصم
برای حضور فعال و پویای جمهوری اسلامی ایران در قاره سیاه است.
چون طبق قانون اساسی جمهوری اسلامی، دولت ایران باید علاوه بر پیمودن راه
های توسعه سیاسی، اقتصادی و فرهنگی، همه تلاش خود را برای تقویت روحیه
عدالت خواهی، مبارزه با بی عدالتی و سیاست های استعماری و سلطه جویانه،
در میان دولت ها و ملت های آفریقایی نیز بکار بندد.
لذا با همه مواردی که برشمرده شد جمهوری اسلامی ایران باید بیش از پیش بر
توسعه روابط با آفریقا بیاندیشد و برای این مهم اهتمام خاص بورزد، چرا که
اکثر کشورهای آفریقایی به لحاظ ماهیت سیاسی و فرهنگی با ایران مشترکات
فراوان دارند.
خاورم **1378
شماره 164 ساعت 19:53 تمام
