با شروع نیمه دوم اسفند ماه در جلوی بعضی از مغازه ها و یا در كنار پیاده روها ؛ بساط فروش تنگ های ماهی قرمز شب عید نوروز شروع پیدا می شود.
سفره هفت سین ایرانی سالهاست كه ماهیان قرمز را در تنگهای بلورین به عنوان میهمانی ناخوانده پذیرفته است. ماهیان بخت برگشته و كم عمری كه برای مدتی در این تنگها زندانی و بعد از زمان كوتاهی از غصه تنهایی می میرند.
در هر بساط یك لگن بزرگ وجود دارد كه پر از ماهی است، چون اكثر این ماهی ها قرمز رنگ هستند لذا اصطلاح ماهی قرمز شب عید برایشان بیشتر به كار می رود.
در كنار لگن بساط ماهی فروشان چند تا تنگ كوچك نیز وجود دارد كه در داخل هر كدام از آنها یكی یا چند تا ماهی وجود دارد كه این ماهی ها همیشه در حال جنب جوش هستند و انگار می خواهند از درون تنگ فرار كنند كه به علت استحكام شیشه امكان فرار برای آنان وجود ندارد مردم با خرید ماهی های كوچولو (كه در تنگ های بلورین زندانی هستند) آنان را جهت گذاشتن در سر سفره هفت سین به منزل می برند.
تا صد سال پیش در عید نوروز اصلا'ماهی قرمز بر سر سفره هفت سین ایرانیان جای نداشت و اگربه خواهیم از نظر تاریخی این مسئله را بررسی كنیم نقاشی سفره هفت سین كمال الملك یك سند واقعی می باشد زیرا در این آثار هنری از وجود ماهی قرمزرنگ در سر سفره هفت سین ایشان خبری نیست.
حتی در دوره قاجارنیز مردم در سفره هفت سین از ماهی قرمز استفاده نمی كردند و این نشان می دهد كه ماهی قرمز در این چند دهه اخیر بر سر سفره هفت سین راه یافته است.
همچنین طبق بررسی ها نشان می دهد فقط در كشور چین مردم در مراسم عید كشور خود از ماهی قرمز استفاده می كردند و در پایان مراسم عید نیز این ماهی ها كوچك را در آبهای روان رها می كردند .
ولی از حدود هشتاد سال پیش همزمان با ورود چای از چین به كشور ایران استفاده از ماهی قرمز در جشنهای نوروزی مخصوص ایرانیان نیز شایع شده است .
از نظر بهداشتی ماهی های قرمز سفره هفت سین می تواند عامل انتقال ویروسی به نام سالموند به انسان شوند كه یك نوع بیماری پوستی است .
احتمال دارد كسانیكه ماهی قرمز در منزل نگهداری می كنند مخصوصا' هنگامی كه افراد خردسال جهت بازی با ماهی آن را دستمالی می كنند به این بیماری مبتلا شوند و سلامتی خود و خانواده را در معرض خطر قرار دهند.
همچنین ازلحاظ روانی در بعضی از كودكان ؛ مرگ موجودات زنده در اطراف آنان می تواند آثار بد روحی برایشان داشته باشد و چون كم تجربه هستند و هنوز مفهوم مرگ را نمی دانند و آثار این مرگ تا مدتها در ذهن آنان باقی می ماند و حتی یاد این مرگها گاهی می تواند باعث بیماری های روانی در بزرگ سالی این افراد شود.
از طرفی كودكان به علت روحیه كنجكاوانه دوست دارند با هر چیزی كه در اطرافشان است ارتباط برقرار كنند مخصوصا' با موجودات زنده بی آزارمانند ماهی قرمز و چون طول عمر ماهی های قرمز در حالت معمولی طولانی نیست.
بنا براین مرگ ماهی می تواند آثار بدی در روی ذهن این كودكان بگذارد و گاهی مرگ ماهی یا هر موجود زنده دیگر در اطراف كودكان باعث می شود كه از نظر روحی و روانی به سلامت آنان آسیب جدی وارد شود.
از لحاظ دین ، ماهی قرمزی را از محل زندگی خود مثل حوض یا رودخانه به یك تنگ كوچك منتقل می كنند و این ماهی باید تمام ایام عمر باقی مانده خود را در این زندان كوچك سپری كند؛ حالا اگر صاحب ماهی بدون آنكه برای نگهداری این ماهی اطلاعاتی داشته باشد مثلا' ماهی باید چه نوع غذائی بخورد و در چه دمای زندگی كند و چند روز یكبار آب را آن تعویض كند از همه بدتر در ایام تعطیلات است اگر كلیه افراد خانواده به مسافرت بروند این مهمان كوچولو باید چندین روز در خانه تك تنها بماند بدون آنكه مواد غذائی در اختیارش قرار گیرد یا آبش تعویض شود و در صورتیكه بمیرد جسدش چند روز در آب باقی می ماند كه باعث آلودگی فضای خانه خواهد شد.
با توجه به مشكلات بالا حال در كدام دین و آیین مذهبی اذیت و آزار حیوانات مجاز شمرده شده است كه ما باعث اذیت و آزار این موجودات كوچولو خدا می شویم .
از نظر اقتصادی با توجه به خرید و فروش ماهی قرمز در ایام اسفند ماه ؛ فرض كنید كه حدود10 میلیون خانوار ایرانی تصمیم به خرید ماهی قرمز بكنند و به طور میانگین هر خانواده دو تا ماهی بخرد اگر میانگین قیمت هر ماهی هزار تومان بگیریم در ایام عید نوروزی چیزی حدود بیست میلیارد تومان پول جهت خرید ماهی قرمز توسط مردم در سال هزینه می شود كه مبلغ چشمگیری می باشد كه متاسفانه این ماهی ها تا پایان تعطیلات نوروزی زنده نخواهند ماند .
هشتاد سال پیش به همراه ورود چای به ایران ماهی قرمز نیز كه سمبل عید چینی است به سفره های هفت سین مراسم عید نوروز ما وارد شد ه است غافل از اینكه در عید چینی ماهی قرمز را رها میكنند تا زندگی جریان یابد و ما ماهی قرمز را اسیر تنگ بلورین میكنیم تا همزمان با رشد سبزه های سفره هایمان و باروری زمین هر روز او را به مرگ نزدیك و نزدیك تر كنیم .
در هیچ كدام از مراسم سنتی مان در مورد نوروز ماهی قرمز جایگاهی ندارد در میان رسوم زرتشتی در سفره عید انار به نشانه باروری و عشق و یا سیب سرخ درون ظرف آب مقدس رها می شود تا عشق و باروری همچنان پاینده بماند.
همچنین بررسی ها نشان می دهد فقط در كشور چین مردم در مراسم عید كشور خود از ماهی قرمز استفاده و در پایان مراسم عید نیز این ماهی ها كوچك را در آبهای روان رها می كردند.
فعالان محیط زیست سالهاست تلاش می كنند ماهی قرمز را به عنوان موجودی زنده كه اسیر تنگهای بلورین شده اند از سفره های مردم ایران برچینند اما هنوز موفق نشده اند این در حالی است كه تا كمتر از صد سال پیش اصلا ماهی قرمز بر سر سفره هفت سین ایرانیان جای نداشته است.
'حسین عبیری گلپایگانی' یك فعال محیط زیست موضوع استفاده از ماهیان تزئینی را به دیده اخلاقی نگاه می كند و معتقد است حیوانات آفریده های خداوند هستند و برای لذت لحظه ای ما نباید قربانی شوند.
وی گفت: نگاهی به نقاشی سفره هفت سین كمال الملك یك سند واقعی است كه در این اثر هنری از وجود ماهی قرمزرنگ در سر سفره هفت سین خبری نیست.
با توسعه فزاینده واردات محصولات چینی به ایران به نظر می رسد ماهی قرمز نیز سر ازتنگهای بلورین ما ایرانیان درآورده و خودش را به بخشی از سفره هفت سین بی آنكه سینی از سفره باشد تحمیل كرده است.
7274/630
خرم آباد - ماهيان طلايي كوچك ميهمانان ناخونده سفره هفت ايراني زنداني تنگ هاي بلورين هستند.
