به گزارش ایرنا، گازپروم حدود 40 درصد گاز كشورهای اروپایی را تامین می كند و تلاش های خود را برای ایفای نقش موثرتر در این قاره متمركز كرده است اما با موانع جدی در این مسیر رو به روست.
در حال حاضر شركت گازپروم بخش اصلی گاز صادراتی به اروپا را از طریق كشور اوكراین ترانزیت می كند و سالانه از خطوط لوله انتقال گاز این كشور حدود 110میلیارد مترمكعب گاز روسیه به مقصد اروپا ترانزیت می شود.
شركت گازپروم در سال های اخیر تلاش های گسترده ای را برای كاهش وابستگی به اوكراین در زمینه انتقال گاز خود به بازارهای اروپایی به عمل آورده است.
نخستین گام مهم در این زمینه احداث خط لوله گاز اروپای شمالی بود كه از منطقه 'ویبورگ' روسیه گاز را از طریق دریای بالتیك به كشور آلمان انتقال می دهد و در پاییز سال گذشته راه اندازی شد و قرار است ظرفیت سالانه آن از 30 میلیارد مترمكعب كنونی به حدود 50 میلیارد مترمكعب گاز در سال افزایش یابد.
شركت گازپروم به موازات این اقدام، اجرای طرح خط لوله گاز 'جریان جنوبی' را آغاز كرده است.
این خط لوله با سرمایه گذاری هفت میلیارد دلاری و با ظرفیت انتقال سالانه 31 میلیارد مترمكعب گاز روسیه از طریق دریای سیاه به كشورهای اروپایی تا مقصد اتریش و ایتالیا احداث می شود و قرار است در سال 2015 راه اندازی شود.
مسكو برای احداث این خط لوله، موافقت تمام كشورهای واقع در مسیر آن از تركیه گرفته تا بلغارستان ،كرواسی و صربستان را به دست آورده است.
در شرایطی كه دولت روسیه موافقت كشورهای یاد شده را برای اجرای طرح 'جریان جنوبی' كسب كرده است، دولت اوكراین برای حفظ موقعیت خود در ترانزیت گاز روسیه به كشورهای اروپایی برای توقف طرح خط لوله روسی تلاش می كند.
به گزارش رادیو دولتی 'صدای روسیه' مقام های اوكراین از اتحادیه اروپا می خواهند كه از خط لوله گاز 'جریان جنوبی' چشم پوشی كنند.
بر پایه این گزارش، 'یوری بویكو' وزیر انرژی اوكراین، درخواست كشورش در این زمینه را به اطلاع مقامات اروپایی رسانده و اعلام كرده است كه كی یف به عنوان عضو جامعه انرژی بین المللی باید از حق حفاظت از منافع خود و حمایت بقیه اعضای این سازمان برخوردار باشد، زیرا احداث خط لوله 'جریان جنوبی' اوكراین را از موقعیت ترانزیت كننده گاز طبیعی روسیه محروم می كند.
به عقیده كارشناسان امور انرژی، شركت گاز پروم روسیه اكنون با چالش بزرگی در زمینه اجرای طرح خط لوله 'جریان جنوبی' مواجه شده است و ظرفیت این خط لوله به موضعگیری اوكراین بستگی خواهد داشت به این معنا كه اگر كی یف تمام سیستم انتقال گاز خود یا بخش بزرگی از آن را به گازپروم واگذار نكند، 'جریان جنوبی' در دو شاخه ساخته خواهد شد و ظرفیت سالانه آن 30 میلیارد متر مكعب گاز خواهد بود.
از این دیدگاه در صورتی كه اوكراین با گازپروم در این زمینه مشاركت نكند، شركت روسی ناگزیر خواهد بود كه خط لوله 'جریان جنوبی' را در چهار شاخه جداگانه با ظرفیت 64 میلیارد متر مكعب در سال احداث كند كه این امر هزینه های اجرای این طرح انرژی را مضاعف خواهد كرد.
مشكل دیگری كه گازپروم در مسیر حفظ انحصار نسبی خود بر بازار انرژی اروپا با آن مواجه است، تلاش آذربایجان و تركمنستان برای احداث خط لوله گاز از طریق دریای خزر به مقصد اروپا می باشد كه هم اكنون در مرحله گفت و گو و مذاكره قرار دارد و در صورت نهایی شدن می تواند به چالش جدیدی برای روس ها تبدیل شود.
'ناطق علی اف' وزیر صنایع و انرژی جمهوری آذربایجان در این ارتباط اظهار داشت كه قرارداد با تركمنستان در زمینه احداث خط لوله دریای خزر تا پایان امسال آماده خواهد شد و انتظار می رود كه درهمان دوره این قرارداد توسط اتحادیه اروپا هم تایید شود.
پروژه خط لوله گاز دریای خزر از اواسط سال گذشته میلادی مورد بحث قرار گرفته و احداث شاخه ای از آن با ظرفیت انتقال سالانه 20 تا 30 میلیارد مترمكعب گاز از تركمنستان از كف دریای خزر به جمهوری آذربایجان و پمپاژ آن به پروژه اروپایی 'نابوكو' پیش بینی شده است.
این در حالی است كه روسیه با این طرح به شدت مخالف است و آن را مغایر با توافق های پنج كشور ساحلی می داند.
كارشناسان مسایل انرژی با اشاره به اینكه هنوز مساله رژیم حقوقی دریای خزر حل نشده است و بین كشور های ساحلی این دریا در باره مسایل آن اختلافات زیادی وجود دارد، می گویند كه این وضعیت می تواند در مسیر اجرای طرح خط لوله دریای خزر مانع ایجاد كند.
در هر حال طرح احداث خط لوله گاز تركمنستان به اروپا از طریق خاك آذربایجان نیز معضل دیگری است كه 'گازپروم' غول انرژی روسی در مسیر بلندپروازی های خود برای تسخیر بازار انرژی منطقه و اروپا باید با آن دست و پنجه نرم كند.
از سوی دیگر اتحادیه اروپا نیز اواخر سال گذشته میلادی با تصویب بسته جدیدی انرژی خود موسوم به 'منشور انرژی اروپایی' دردسر تازه ای برای شركت 'گازپروم' ایجاد كرد، زیرا مطابق مفاد این منشور، شركت های صادركننده نفت و گاز به اروپا باید از شركت های توزیع كننده در این زمینه مجزا باشند و این امر مانعی اساسی بر سر راه فعالیت های گازپروم در كشورهای اروپایی می باشد.
روسیه این منشور را نپذیرفته است و بر تجدید نظر كمیسیون اروپا در باره آن اصرار دارد و مذاكرات دو طرف در این باره تاكنون نتیجه ای به بار نیاورده است.
در نهایت می توان گفت كه مجموعه عوامل یاد شده چشم انداز انحصار غول انرژی روسی بر بازار انرژی روسیه را تیره و تار كرده و مدیران این شركت بزرگ را به تكاپو برای حفاظ جایگاه برتر خود در زمینه فعالیت های تولید و صدارات انرژی واداشته است.
اروپام/2242**518**1609
مسكو - 'گازپروم' شركت دولتي انحصاري توليد و صادرات گاز روسيه كه اهداف بلندپروازانه اي را براي حضور در بازار گاز اروپا دنبال مي كند، در اين عرصه با مشكلات و چالش هاي جدي رو به روست و دورنماي فعاليت هاي آن در اين بازار تاريك است.
