فردوسي پايه گذارو زنده كننده فرهنگ و زبان پارسي در آسياي ميانه مي باشد

دكتر نور محمد سیدزاده روز دوشنبه درگفت و گوی اختصاصی با ایرنا به مناسبت یاد روز ملی حكیم ابوالقاسم فردوسی گفت: فردوسی شاعر حماسه سرای ایرانی یكی از مشهور ترین سخنوران و گویندگان عالم است كه در قریه پاژ از نواحی طابران توس متولد شده است.

وی فردوسی را مردی متدین، میهن پرست و مطلع از نیاكان خود دانسته و ادامه داد: موارد ذكر شده را می توان از عوامل موثر به نظم در آوردن شاهنامه توسط این استاد سخن پارسی یاد كرد.

سیدزاده با بیان اینكه بخش عمده ای از فرهنگ ما به ادبیات گذشته و معرفی آن توسط بزرگانی چون فردوسی برمی گردد، ادامه داد: فردوسی پایه گذار و زنده كننده فرهنگ و زبان پارسی است و پیوند دهنده مردم كشورهای فارسی زبان چون ایران، تاجیكستان و افغانستان بوده و هست.

وی در ادامه سخنان خود به شخصیت خالق شاهنامه پرداخت و تصریح كرد: آنگونه كه از متن شعر او بر می آید فردوسی، دانشمندی خرد گرا،یزدان پرست،میهن دوست ،مهربان و كوشا و در عین حال رنج كشیده بوده و استعداد خاصی در سخن سرایی آنهم به عالی ترین شیوه ممكن و در قالب های متفاوت داشته است.

وی اظهار داشت: فردوسی چنان بلند منش و روح پهلوانی داشته كه حدود 30 سال آنهم در سالهای تهیدستی و سالخوردگی،هستی خود را بر سر كار شاهنامه می گذارد.

این شاهنامه پژوه تاجیكی در وصف شاهنامه نیز گفت: شاهنامه بیانیه جوانمردی، بازگو كننده نیاز ها و آرزو های انسانی و زنده كننده روح جمعی و انگیزه بخش حركت های اجتماعی می باشد كه سرشار از حس میهن دوستی و شخصیت بخشی است.

سیدزاده ادامه داد: شاهنامه شاهكاری ادبی است كه سرشار از آموزه هایی همانند عشق،اخلاق،فلسفه،احترام به والدین، بزرگداشت دین و عفت است كه در قالب داستانهای آموزنده به مخاطب خود انتقال می دهد.

وی عنوان كرد: در شاهنامه شخصیت هایی وجود دارند كه هر كدام نمادی از فضایل اخلاقی می باشند كه به عنوان نمونه می توان سیاوش را سمبل پاكدامنی ،گرد آفرید را قهرمانی از میان زنان ،رستم را تمثالی از مردانگی و میهن پرستی ،بیژن و منیژه را نمادی از عشق ماندگار و پایدار ،اهریمن را تمثال بدی و سیاهی و تاریكی و اهورا مزدا را تمثال نور و نیكی و خرد برشمرد.

سید زاده در بخشی از سخنان خود به وزن موجود در شاهنامه اشاره كرد و گفت: وزن شاهنامه ، وزنی متقارب است كه معمولا در جنگ نامه سروده می شود، ولی عظمت كار فردوسی در این است كه در وزن جنگ نامه تمام جنبه های زندگی گفته شده است كه به عنوان مثال می توان به آنجا كه گرد آفرید با سهراب می جنگد ولی زمانی متوجه دختر بودن او می شود، اشاره كرد.

وی شاهنامه را دارای دو بخش اساطیری می داند كه شامل دوره پهلوانی،افسانه های ملی ایران،اندرزها و قصص اوستا است و بخش تاریخی كه پایان سلسله ساسانیان را در بر دارد.

به گفته سید زاده در اواخر قرن نوزدهم میلادی مردم آسیای میانه و فرارود به شاهنامه علاقه فراوانی داشته و در این سرزمین كه پاره ای از خراسان بزرگ است مكتب های بزرگ شاهنامه خوانی وجود داشته است كه در برابر بیدل خوانی و حافظ خوانی جایگاه ویژهای را برای خود كسب كرده بود.

وی در رابطه با جایگاه فردوسی و شاهنامه در تاجیكستان نیز عنوان كرد:اگر بخواهیم از شاهنامه و ایران و جایگاه این دو در تاجیكستان صحبت كنیم باید در نظر داشته باشیم كه كشور تاجیكستان پاره ای از خراسان بزرگ و دارای فرهنگ ،زبان و دین مشترك هستند،اما باید این مهم را اظها داشت كه جایگاه فردوسی در تاجیكستان والاتر از ایران است.

سید زاده افزود: امروزه ما اثرات شاهنامه را در هر كوچه خیابان و خاندان تاجیك می بینیم و حتی بزرگترین خیابانها در دوشنبه پایتخت تاجیكستان به نام سعدی،حافظ،فردوسی و رودكی است.

وی بیان كرد:بزرگترین ناحیه در دوشنبه نام فردوسی را دارد،بهترین كانونهای فرهنگی تاجیكستان به نام فردوسی است،بزرگترین پیكره در ناحیه آسیای میانه با12متر ارتفاع ،پیكره فردوسی است كه در پارك دوستی دوشنبه قامت برافراشته است و حتی بزرگترین كتابخانه در تاجیكستان نیز به نام فردوسی می باشد كه همه این موارد حكایت از جایگاه رفیع فردوسی در بین مردم تاجیكستان دارد.

وی به گوشه ای از آثار مردمان تاجیك در رابطه با فردوسی اشاره كرد و گفت : رساله 'فردوسی و شاهنامه او'از صدر الدین عینی بنیانگذار ادبیات نوین تاجیكی، 'رمان فردوسی' اثر استاد ساتم الوغ زاده كه حاصل 30 سال زحمت وی می باشد و دیگری 'فردوسی وچرنی شوفسكی 'اثر دانشمند و محقق تاجیك به نام ولی صمد بخشی از این آثار می باشند كه این دو كتاب به عنوان كتاب سال ایران نیز برگزیده شده اند.

سید زاده سالهای 1960 تا1971میلادی را سالهای چاپ اولین نسخه مشهور شاهنامه' مسكو ' توسط نوری عثمان وف یكی از بهترین مترجمان قرآن به زبان روسی ذكر كرد و گفت: وی این كار را با همكاری دوستان تاجیكی خود در مسكو انجام داده است كه این از نسخه های اصلی و مرجع می باشد.

وی رازماندگاری شاهنامه را پرداختن به سنت های جوانمردی و خصلت های انسانی دانست و بیان كرد: در میان كشورهای آسیای میانه، تاجیكستان مانند جزیره كوچك فارسی زبان می باشد كه فرهنگ فارسی را تا امروز زنده و پاینده نگه داشته است و این مهم وامدار عظمت كار فردوسی و شاهنامه است.

دكتر سید زاده با بیان اینكه در تاجیكستان حدود 50 در صد از اشعار فردوسی به ضرب المثل تبدیل شده است، ادامه داد:در مدارس یا دیگر مكانهای عمومی از اشعار فردوسی به صورت پند و اندرز استفاده می شود كه خود دلیلی بر شهرت این شاعر در تاجیكستان است.

دكتر نور محمد سید زاده در سال 1963میلادی در تاجیكستان متولد شده و فارغ التحصیل دانشگاه ملی تاجیكستان در بخش ادبیات كلاسیك می باشد كه 'صحنه پردازی و تصویر آفرینی در اهنامه'، 'كاربرد تشبیه در قسمت آغازین شاهنامه 'از نمونه آثار این پژوهنده تاجیكی در رابطه با فردوسی می باشد.ك/3

7491/659