این قلعه دارای 120 اتاق، شش حیاط خلوت، اصطبل، حمام، شاه نشین، قنات، شترخان، چاه آب مخصوص درباریان و اتاق عكس و گذرگاه فرار شخصی شاهزاده قاجار بوده است كه با چندین برج بلند محصور شده است.
به محض ورود به قلعه بخشی از صفحات تاریخ كهن ایران زمین ، ناخودآگاه جلوی چشمانت ورق می خورد.
از دیوارهای خشت و ساروج و چوب گرفته تا راهروهای تو درتو و كمینگاه های دیده بانان قلعه همه و همه گواهی بر عظمت تاریخ این سرزمین است.
اصطبل اسبان به شكل دایره ای می ماند و اتاق ها در اندازه های مختلف و برای موارد مختلف ساخته شده اند.
پله های سرسرای پشت بام ها و ایوان ها دیگر آن استواری و استحكام سابق را ندارند و گام نهادن بر آنان باید با احتیاط باشد و همزمان سرت را كه بلند می كنی سقف را هم آشفته می بینی كه گذر روزگار چهره ای دیگر را بر این فضا رقم زده و فریاد مرمت سر می دهد.
در راهروهای پیچ در پیچ و دیوارها، شاهد به یادگارنویسان نادان هستیم كه فریاد خاموش غمگنانه سر داده اند.
آن زمان درها و دیوارها را دو جداره ساخته اند و آن هم از چوب و چوب هایی منقوش به نقش های برجسته و هنرمندانه ایرانیان خلاق.
درهای شاه نشین هم كشویی باز و بسته می شوند و باز دست روزگار در سختی باز و بسته شدن درها و سرو صدای ناهنجارشان كم نگذاشته است.
پشت قلعه، محل مراودات خصوصی درباریان است و جایگاهی برای خوش گذرانی شاهزاده قاجار. اتاق ها هر كدام دارای شومینه هستند و جالب اینكه هیچ كدام از شومینه های اتاق ها شبیه یكدیگر ساخته نشده اند و هر كدام طرح و نقش متفاوتی دارند.
شاهزاده قجری چاره فرار خود در مواقع اضطرار را هم اندیشه كرده و در پستوی كناری شاه نشین پس از ورود به راهرویی تاریك راهرویی زیرزمینی با دربی چوبی ساخته كه از سوی دیگر قلعه خارج می شود و نجات شاهزاده را رقم می زند.
حمام و خزینه اش هم ظهرگاهان آفتابگیر است و نور به داخل حمام می تابد و روشنایی را سبب می شود و البته در پایین دیواره هم جایی برای مشعل و روشنایی شب هنگام تعبیه شده كه خبری از مشعل هایش نبود.
اتاق عكس های درباریان و یكی از آثار ننگین شاهان قاجار در اطاعت بی چون و چرا از پیران استعمار انگلیس، نشان از روابط نزدیك قاجار با سران استعمار می دهد.
این اتاق هم رنگ ناصواب تخریب و جهل به خود گرفته و تصاویر مخدوش شده را با چشم دیدن نمی توان دید.
با بالارفتن از سرسرای بالا نشین قلعه علاوه بر مشاهده سرتاسر قلعه قمیشلو بخش زیادی از پارك ملی و حیات وحش اطراف نیز بخوبی قابل مشاهده است.
سوراخ های دیده بانی به شكلی مورب ساخته شده تا شلیك تیر مستقیم از بیرون قلعه نتواند از داخل این سوراخ ها عبور كند و به سربازان و محافظان دربار اصابت كند.
باغی در حدود چهار هكتار در بخش شرقی این قلعه به جای مانده است كه درآن محیط بانان سازمان حفاظت از محیط زیست مستقر هستند.
قلعه قمیشلو توسط 'صارم الدوله' پسر ظل السلطان هم سال ها مورد استفاده درباریان بوده است.
مشاور و كارشناس ارشد سازمان محیط زیست اصفهان درباره این قلعه درباری به خبرنگار ایرنا گفت: این قلعه در حال تخریب بود كه سه سال قبل برای آن اعتبار گذاشته شد.
'علی زند مقدم' با اشاره به اقدامات خوب سازمان میراث فرهنگی و گردشگری در مرمت این بنای تاریخی اظهار داشت: اگر اعتبار كامل برای مرمت این قلعه تخصیص یابد كار بصورت اساسی و كامل انجام می گیرد.
به گفته این كارشناس باران های شدید فصلی در سال گذشته باعث تخریب بخش هایی از این بنا شده كه نیاز به تعمیر اساسی دارد.
وی از مسوولان و دولت خواست با تخصیص اعتبار برای ترمیم و تعمیر این قلعه قاجاری اقدام كنند.
سرپرست میراث فرهنگی و گردشگری شهرستان تیران و كرون نیز با اشاره به اینكه این قلعه سال 1380 در فهرست آثار ملی به ثبت رسیده است، اظهار داشت: ساكنان قدیمی قلعه قمیشلو از اهالی شهر تیران بوده اند كه در زمان حاضر نیز پسوند قمیشلویی در شناسنامه های این دسته از افراد ثبت شده است.
'ابراهیم مرادیان' با بیان اینكه برای مرمت این قلعه تاریخی اعتباراتی از محل اعتبارات تملك و دارایی تخصیص یافته است، اظهار داشت: در سال 89 در مرحله نخست 142 میلیون تومان و سال گذشته نیز 95 میلیون تومان اعتبار برای مرمت این بنا هزینه شد.
وی اظهار امیدواری كرد : امسال نیز برای ادامه مرمت این قلعه اعتبارات خوبی لحاظ شود.
بجا و پسندیده است كه مسوولان دو سازمان محیط زیست و میراث فرهنگی و گردشگری با تلاش و همتی مضاعف ضمن تخصیص اعتبار برای مرمت و زیباسازی این مجموعه تاریخی زمینه بازدید بیشتر گردشگران و علاقه مندان به تاریخ و پیشینه ایران زمین را فراهم كنند و مردم نیز در حفظ و حراست از این آثار كهن بیش از پیش بكوشند.
این بنای دوران قاجار به شماره 5437 در فهرست آثار ملی و در حوزه شهرستان تیران و كرون استان اصفهان به ثبت رسیده است.
از : محمود افشاری
گ/7147/1042
اصفهان - قلعه سلطنتي قميشلو با 11هكتار مساحت در دوران شاهان قاجار براي سكونت ييلاقي سلطان مسعود ميرزا (1229-1297) ملقب به ظل السلطان پسر ارشد ناصر الدين شاه قاجار حاكم اصفهان بنا شد.
