محمدرضا پهلوی كه از افشاگری امام خمینی(ره) پیرامون تصویب لایحه كاپیتولاسیون بسیار ناراحت و نگران شده بود، تصمیم گرفت برای دور كردن امام از جو افكارعمومی ایران، ایشان را به خارج از كشور تبعید كند. بدنبال این تصمیم نیروهای امنیتی رژیم با محاصره منزل امام، ایشان را به تهران منتقل و سپس با یك فروند هواپیمای نظامی به تركیه تبعید كردند.
اقامت امام در تركیه 11ماه به طول انجامید، اما در سیزدهم مهر 1344 ایشان به همراه فرزندشان آیت الله حاج آقا مصطفی از تركیه به تبعید گاه دوم، یعنی كشور عراق اعزام شدند. هدف رژیم از تبعید امام به عراق تداوم جدایی میان ایشان و ملت به پا خاسته، منزوی ساختن ایشان و قطع ارتباط امام و مریدانشان بود.
غافل از این تدابیر، امام در نجف موقعیت خود را تثبیت و ارتباطی منظم و مستمر را با مبارزان و قشرهای مختلف مردم برقرار كردند.
در اواخر دهه 40 و اوایل دهه 50 هجری خورشیدی امام خمینی (ره) نهضت را با ارسال اعلامیه ها و اطلاعیه ها به داخل كشور، هدایت فرمودند تا اینكه یك جرقه كه همان انتشار مقاله ای در روزنامه اطلاعات و توهین به ساحت روحانیت و بوِیژه امام بود، نهضت اسلامی مردم ایران را كه همچون آتشی زیر خاكستر بود شعله ور ساخت.
با رهبری و هدایت امام خمینی(ره) مبارزه های مردم در سال 1357، به اوج خود رسید. رژیم شاه سعی داشت با تهدید و ارعاب بوسیله حكومت عراق، امام را وادار به خاموشی كند، دولت عراق توسط یكی ازمقام های امنیتی از امام درخواست كرد كه از هرگونه فعالیت سیاسی و تبلیغاتی علیه رژیم شاه خودداری كند.
امام در پاسخ فرمودند: 'این تكلیف شرعی است كه متوجه من است و من هم اعلامیه می نویسم و هم درموقعش برمنبر صحبت می كنم و هم نوار پرمی كنم و به ایران می فرستم. این تكلیف شرعی من است و شما هم هرتكلیفی دارید عمل كنید.'
پس از آنكه رژیم پهلوی از سكوت امام ناامید شد از دولت عراق خواست ایشان را اخراج كند به همین جهت رژیم عراق منزل امام را در نجف محاصره و رفت و آمد‌های ایشان را كنترل و محدود كرد.
امام كه به هیچ وجه حاضر به ترك مبارزه نبودند تصمیم به مهاجرت از عراق به سوریه را گرفتند اما به علت تیرگی روابط عراق و سوریه، قرار شد كه از طریق كویت عازم سوریه شوند. با آنكه جهت ورود به كویت، ویزا صادر شده بود، پس از رسیدن به مرز كویت، مقام های دولت كویت دستور جلوگیری از ورود امام را به خاك كویت صادر كردند. امام مجدد به عراق و شهر بغداد بازگشتند و در بین كشورهای لبنان و سوریه و یك كشور اروپایی امام تصمیم گرفتند به پاریس هجرت كنند.
به هنگام هجرت به پاریس امام خمینی(ره) در پیامی به ملت ایران، دلایل این انتخاب را چنین بیان فرمودند:'اكنون كه من به ناچار باید ترك جوار امیرالمؤمنین علیه السلام را نمایم و در كشورهای اسلامی دست خود را برای خدمت به شما ملت محروم كه مورد هجوم همه جانبه اجانب و وابستگان به آنان هستید، باز نمی‌بینم و از ورود به كویت با داشتن اجازه، ممانعت نموده‌اند، به سوی فرانسه پرواز می‌كنم. پیش من مكان معینی مطرح نیست؛ عمل به تكلیف الهی مطرح است. مصالح عالیه اسلام و مسلمین مطرح است. ما و شما، امروز كه نهضت اسلامی به مرتبه حساسی رسیده است، مسؤول هستیم. اسلام از ما انتظار دارد.'
به این ترتیب، امام و همراهان در 13 مهر 1357 عراق را به مقصد پاریس ترك گفتند و به دهكده نوفل لوشاتو رفتند.
نوفل لوشاتو دهكده ای كوچك در 60 كیلومتری حومه پاریس بود كه با حضور امام، این دهكده كوچك به خبرسازترین نقطه جهان تبدیل شد و هر روز تعداد زیادی از گزارشگران، خبرنگاران، عكاسان، فیلم برداران و نیز مردم مشتاق دیدار امام به این دهكده می رفتند.
ژیسكاردستن، رییس جمهوری وقت فرانسه در كتاب خاطرات خود با عنوان قدرت و زندگی پیرامون این رویداد مهم می نویسد: 'دستور اخراج امام از فرانسه را صادر كرده بودم ولی در آخرین لحظهها نمایندگان سیاسی شاه كه در آن روزها در نهایت درماندگی قرار داشت، خطر واكنش تند و غیرقابل كنترل مردم را گوشزد كرده و در مورد عواقب آن در ایران و اروپا از خود سلب مسئولیت كرده بودند.'
مأمورین كاخ الیزه با مشاهده این اوضاع از امام خواستند از هرگونه فعالیت سیاسی اجتناب ورزند اما ایشان نیز در واكنشی تند اعلام كردند كه این گونه محدودیت ها خلاف ادعای دموكراسی است و اگر ناگزیر شوند تا از این فرودگاه به آن فرودگاه و از این كشور به آن كشور بروند باز دست از اهداف نخواهند كشید.
اقامت ایشان در فرانسه بر خلاف تصور رژیم شاه، باعث تسریع در روند پیروزی انقلاب شد زیرا ایشان مطالب مهمی در رابطه با زمینه های حكومت اسلامی و هدف های آتی نهضت مطرح می كردند.
با پخش این سخنان، مردم جهان با زیر ساخت های انقلاب اسلامی كه نشات گرفته از اندیشه و قیام امام بود، آشنا شدند.
مدت زمان چهار ماه كه امام (ره) در این كشور اقامت داشتند را می توان از بحرانیترین دوران های انقلاب اسلامی نامید كه به نحوه شایسته ای با درایت و دوراندیشی امام هدایت شد و جهانیان مبهوت آن همه درایت و تیزبینی شدند.
سرانجام در 12 بهمن سال 1357 امام خمینی(ره) به آغوش میهن بازگشت و در 22 بهمن همان سال انقلاب اسلامی به پیروزی رسید و نهال انقلاب با رهبری و درایت امام راحل، فداكاری ملت و اهدای خون هزاران شهید به ثمر نشست. این روز وخاطره این هجرت و پیامدهای مثبت آن برای همیشه در صفحات تاریخ انقلاب اسلامی ثبت شد.
اطلاع**9131**1717
گروه اسناد و اطلاع رساني- هجرت تاريخي امام خميني(ره) از عراق به فرانسه، در سي و چهارسال پيش، نقطه عطفي در تاريخ پيروزي انقلاب اسلامي بود. چراكه اين هجرت، ماهيت نهضت اسلامي را بيش از پيش به جهانيان عرضه كرد و روند پيروزي اين انقلاب بزرگ را تسريع بخشيد.
