این فیلمساز سرشناس سینمای ایران، 18 آذر سال 1327 در ملایر به دنیا آمد و فوق لیسانس كارگردانی خود را از دانشگاه ایالتی سان فرانسیسكو دریافت كرده است.
وی همزمان با روزهای منتهی به انقلاب اسلامی وارد ایران شد و پس از ساخت چند فیلم كوتاه با فیلم ستایش شده 'جاده های سرد' وارد سینمای حرفه ای شد.
این فیلم یكی از بهترین فیلم های سینمای ایران با هویت بومی است كه اصالت داشته و به هیچوجه تقلبی و بدلی جلوه نمی كند.
فیلم داستان سفر پرمخاطره نوجوانی به نام 'اسماعیل' به شهر برای خرید داروهای مربوط به بیماری پدرش است كه در این راه معلم و دوست صمیمی اش نیز او را همراهی می كنند.
جوزانی در همان دقایق نخست فیلم، تصویری موجز و گویا از جغرافیای روستا و روابط میان آدم هایش ارائه كرده و نقطه عطف نخست را به درستی سرجای خود در فیلمنامه اثر قرار داده است.
وی از عنصر تعلیق در طول داستان به بهترین شكل بهره گرفته و از فضای برفی و یخ زده فیلم نیز بهره دراماتیك گرفته است.
خطر حمله گرگ های گرسنه نیز كه زوزه هایشان از همان ابتدای سفر به گوش می رسد، بار تعلیق فیلم را بیشتر كرده و مخاطب را در بیم و امید نگه می دارد.
'جاده های سرد' از جمله فیلم های پیام دار دهه 60 سینمای ایران است كه پیامش را نرم و زیرپوستی منتقل كرده و به هیچوجه گل درشت عمل نمی كند.
فیلم در جشنواره فیلم فجر مورد توجه مخاطبان قرار گرفت اما هیات داوران آنچنان كه باید توجه لازم را به فیلم و سازندگانش نشان نداد!
جعفری جوزانی پس از اكران نسبتا موفق 'جاده های سرد'، در دومین ساخته سینمایی خود با نام 'شیرسنگی' با توجه به اصلیت بختیاری خود به سراغ موضوعی با محوریت طایفه های این منطقه رفت.
'شیرسنگی' داستان آشنای استعمار انگلیس و به غارت بردن نفت پیش از ملی شدن را از زاویه ای نو روایت كرده و شخصیت های به شدت جذابی همچون 'علیار' و 'نامدارخان' را محور آن قرار داده است.
كشته شدن یك انگلیسی نزدیك لوله های انتقال نفت، پای دو ایل را به میان كشیده و شعله های جنگی را روشن می كند كه در نهایت به از بین رفتن عده ای از انگلیسی ها و دست نشانده شان ختم می شود.
جوزانی در روایت این قصه جذاب از عناصر و مولفه های سینمای وسترن به بهترین شكل بهره گرفته و آن را بومی كرده است.
'شیرسنگی' از معدود فیلم هایی است كه هم نظر منتقدان و عموم را جلب كرده و هم مورد توجه هیات داوران جشنواره فیلم فجر قرار گرفت و لوح زرین بهترین فیلمنامه را از آن جعفری جوزانی كرد.
'در مسیر تندباد' را می توان ادامه منطقی 'شیرسنگی' به حساب آورد كه این بار عشایر فارس را رودرروی اشغالگران قرار داده و در دل آن درامی پركشش را خلق كرده است.
فیلم سرشار از شخصیت های خوب نوشته شده ایست كه در دو قطب خیر و شر حضور دارند.
از 'امیرهوشنگ' با بازی فوق العاده عزت الله انتظامی گرفته تا 'قباد یاغی' با حضور درخشان زنده یاد 'احمد هاشمی' كه دوئل درخشانی را شكل داده اند كه زنان(زن اول قباد و خواهر امیر هوشنگ به عنوان زن دوم) هم نقش پررنگی در آن ایفا می كنند.
در كنار آن باید به 'راستان' به عنوان بزرگ طایفه اشاره كرد كه صلابت مردانه او عالی از كار درآمده و رنگ و بوی دیگری به فیلم بخشیده است.
'در مسیر تندباد' كه فیلم پرخرجی در زمان خود به حساب می آمد، با استقبال خوب مردم در اكران عمومی مواجه شده و در بازار نمایش خانگی هم پرفروغ ظاهر شد.
در سال های پایانی دهه 60، جوزانی در موسسه سینمایی خود - جوزان فیلم - فیلمی با نام 'سایه خیال' را به كارگردانی مهدی دلیر تولید كرد.
فیلمی دوست داشتنی كه براساس شخصیت خاص و تا حدودی غریب زنده یاد حسین پناهی ساخته شده و با وجود برخی خامی های موجود در فیلمنامه، دلنشین جلوه می كند.
حضور جوزانی در مقام تهیه كننده كاملا در فیلم مشهود بوده و نشان از علاقه بسیار وی به حمایت از فیلمسازان جوان و صاحب فكر با وجود ریسك عدم بازگشت سرمایه دارد.
با آغاز دهه 70، سیر صعودی این كارگردان خوشفكر متوقف شد و روند نزولی او را با فیلم های 'یك مرد، یك خرس' و 'دل و دشنه آغاز' كرد.
در اولی به سراغ داستانی كاملا فانتزی رفته كه با توجه به فیلمنامه ضعیف و عدم اشراف بر این گونه سینمایی با شكستی همه جانبه مواجه شد.
در 'دل و دشنه' نیز جوزانی به قصد تكرار موفقیت 'شیرسنگی و 'در مسیر تندباد'، باردیگر به سراغ ایل و اسب و تفنگ رفته و اكشنی پرزدوخورد و خونریزی را تدارك دیده است.
'بلوغ' آخرین ساخته سینمایی مسعود جعفری جوزانی تا به امروز، ملودرام آبرومندی با پس زمینه معضلات اجتماعی است كه به خوبی پرورش یافته است.
دكتر ناصر خاوری كه به عنوان مددكار اجتماعی فعالیت می كند، نمونه ای آرمانی از قشر یاد شده است كه برای حل مشكلات دیگران از جان مایه گذاشته و در این راه آسیب جدی هم می بیند.
نكته كلیدی در رابطه با این شخصیت، باورپذیری او با همه كارهای بعضا عجیبش است كه مخاطب را به خود نزدیك كرده و تا به آخر با خود همراه می سازد.
جوزانی در 'بلوغ' با همكاری فیلمبردار برجسته ای همچون علیرضا زرین دست، تصاویر درخشان و قاب های فوق العاده ای را خلق كرده كه در پشت آن مقهور كردن مخاطب و تظاهر به كاربلدی به چشم نمی خورد.
'بلوغ' در جشنواره بین المللی فیلم فجر سیمرغ بلورین بهترین فیلم را از داوران دریافت كرده و جعفری جوزانی نخستین بار سیمرغ بلورین جشنواره را در دست گرفت.
مسعود جعفری جوزانی پس از ساخت 'بلوغ' دیگر به سینما در مقام كارگردان بازنگشته و مدتی طولانی از عمر خود را صرف ساخت مجموعه 'در چشم باد' كرد كه از آن به عنوان وصیتنامه هنری خود یاد كرده است.
مجموعه ای پرهزینه و طولانی با شخصیت های بسیار كه تاریخ شصت ساله ایران را از 1300 تا 1361 هجری شمسی روایت كرده است.
'در چشم باد' نقاط مثبت بسیار دارد كه از آن جمله می توان به كارگردانی جوزانی و نیز انتخاب درست بسیاری از بازیگران در كنار طراحی صحنه و لباس آن به ویژه در قسمت های نخست آن اشاره كرد كه بسیاری از ضعف های اثر ازجمله كندی ریتم و حضور برخی شخصیت های زائد را پوشانده است.
فراهنگ(5) ** م.ج * 1071
تهران - هويت ملي و بومي به عنوان يكي از عناصر مهم هنر هفتم، داراي ارزش هاي غير قابل انكاري است كه به يك فيلم و سازنده اش هويتي مستقل بخشيده و آن را از ساير آثار متمايز مي سازد كه نمونه شاخص اين دسته فيلمسازان در ايران 'مسعود جعفري جوزاني' است.