با گذشت سیزده سال از بعثت پیامبراكرم(ص) در مكه، مسلمانان همچنان تحت اذیت وآزار مشركان مكه بودند و عرصه برای فعالیت آنان روز به روز تنگ تر می شد اما در نقطه مقابل آن شهر یثرب(مدینه) دارای محیطی آزاد و امن برای زندگی مسلمانان بود و با تدبیر پیامبر گرامی اسلام، مسلمانان بصورت گروهی و انفرادی به شهر یثرب هجرت می كردند.
مشركان مكه كه از گسترش دین اسلام در سرزمین خود و دیگر مناطق وحشت داشتند، تصمیم به از بین بردن پیامبر اسلام گرفتند لذا در جلسه های متعددی این نقشه خود را مطرح و برای اجرای آن طرح ریزی می كردند اما هیچ قبیله ای بدلیل عواقب بعد از آن، عهده دار این كار نمی شد تا آنكه در نهایت تصمیم بر آن شد از هر قبیله ای یك نفر انتخاب شود و پیامبر را دسته جمعی در بستر خواب به قتل برسانند تا خونخواهی مشخص، برای خانواده اش وجود نداشته باشد.
پیامبر اكرم(ص) كه زمینه های تشكیل حكومت در مكانی دیگر را مهیا ساخته بود با پیام الهی از این توطئه آگاه و مأمور به هجرت از شهر مكه به مدینه شد.
برای اجرای این مأموریت و شكست نقشه دشمن، پیغمبر به فرمان خدا، علي(ع) را براي این كار انتخاب كرد و به راستي هم كسي جز علي(ع) نميتوانست این ماموریت خطیر را انجام دهد. در روایات آمده كه وقتي رسول خدا(ص) به حضرت علي(ع) فرمود: تو امشب باید در بستر من بخوابي تا من از شهر مكه خارج شوم. تنها سؤالي كه علي(ع) از رسول خدا كرد این بود: اگر من این كار را انجام دهم جان شما سالم ميماند؟ رسول اكرم پاسخ دادند: آری
علی(ع) دیگر هیچ نپرسیدند و با لبخندی رضایت، خویش را اعلام داشتند. رسول خدا(ص) به حضرت علي(ع) فرمود: در بستر من بخواب و پارچه سبز مخصوص مرا بر سر بكش. علی(ع) آن شب را به خانه پیامبر رفت و ماموریت الهی خود را به نحو احسن به انجام رسانید.
پیامبراكرم(ص) نیز شبانه به همراه ابوبكر به سمت غارثور در جنوب مكه كه در جهت مخالف راه یثرب بود، رهسپار شدند. مشركان نیز با هجوم به خانه پیامبراكرم(ص) و آگاه شدن از نبودن ایشان به تعقیب آن حضرت پرداختند زمانی كه به در ورودی غار ثور رسیدند. حدس زدند كه پیامبر در آنجا باشند. اما با مشاهده در ورودی غار كه با تار عنكبوت بسته شده بود، اطمینان حاصل كردند كه پیامبر در آنجا نیست و از مسیری كه آمده بودند بازگشتند.
این در حالی بود كه به فرمان خداوند در ورودی غار با تار عنكبوت پوشش داده شده بود. حضرت و همراهانشان سه روز در این غار ماندند و 12 روز بعد به محله قبا در حومه مدینه رسیدند و دراین محل چند روز منتظر حضرت علی(ع) ماندند و تا علی(ع) نیامد وارد مدینه نشدند. در همین مدت كوتاه حضرت مسجد قبا را در این مكان بنا نهادند. مسجد قبا، نخستین مسجد در اسلام محسوب می شود كه به دست مبارك رسول الله(ص) بنا شده و مهمترین مسجد مدینه بعد از مسجدالنبی است.
حضرت علی(ع) به همراه مادر و حضرت زهرا(س) و تنی چند از صحابه در منطقه قبا به پیامبر اكرم(ص) پیوستند. پیامبراكرم(ص) و یارانش آنجا را به سمت مدینه ترك و در محله قبیله بنی سالم بن عوف نماز جمعه را اقامه كردند و پس از آن وارد شهر مدینه شدند.
در شهر مدینه از رسول خدا و همراهانشان به گرمی استقبال شد و بزرگان و سران قبایل در دعوت از پیامبر برای میهمان شدن در خانه شان از یكدیگر سبقت می گرفتند، اما پیامبراكرم(ص) فرمود: راه شتر را باز كنید، زیرا كه او مأموریت دارد، پس هر جا بخوابد، من همان جا فرود خواهم آمد.
سرانجام شتر در محله بنی نجار بر زمین خوابید و حضرت فرمان دادند تا مسجدی در این مكان ساخته شود كه هم محل زندگی آن حضرت و هم محل اجتماع مسلمانان باشد. پیامبر چند روزی را درخانه ابوایوب انصاری از قبیله بنی نجار اقامت داشتند تا اینكه مسجد النبی ساخته شد.
هجرت رسول خدا(ص) جان دیگری به اسلام داد و پایه گذار تشكیلات نظامی و سیاسی اسلام در منطقه حجاز شد. از این تاریخ گسترش اسلام به دیگر نقاط عالم آغاز شد، مهاجر و انصار به صلح و برادری رسیدند و این هجرت فرخنده پس از پیامبراسلام(ص) مبدأ تاریخ اسلام و مسلمانان شد.
هجرت راهی است خدایی برای گسترش دین، هجرت؛ یعنی دست كشیدن از همه علاقه های دنیوی و پاگذاشتن بر روی عادت ها و وابستگی ها، هجرت گذر از سكون و رسیدن به پویایی است. آری هجرت پیامبر و مسلمانان از مكه به مدینه، نخستین گام بلند پیروزی و جهانی شدن اسلام را رقم زد.
اطلاع**149**1717
گروه اسناد واطلاع رساني - اول ربيع الاول يادآور هجرت تاريخي و سرنوشت ساز پيامبراسلام(ص) از شهر مكه به مدينه است. اين حركت پويا نقطه آغازين شكل گيري تمدن اسلامي و گسترش آن به ديگر نقاط دنيا بود.
