به گزارش روز سه شنبه روابط عمومی این سازمان، تراب محمدی افزود: پوشاك سنتی در چند دهه اخیر بیش از هر موضوع فرهنگی دیگری دستخوش تغییرات قرار گرفته است، به طوری كه امروزه فقط در میان روستائیان و عشایر می توان پوشش محلی را مشاهده كرد.
وی شرایط جغرافیایی، نحوه زندگی و اسكان و اوضاع اجتماعی، اقتصادی و پیشرفت های تكنولوژی و اعتقادات مذهبی و آداب و رسوم را از جمله عوامل موثر بر فرم لباس ها درجوامع مختلف عنوان كرد.
وی لباس های محلی ایلات مشهور آذربایجان شرقی همچون شاهسون و ارسباران را یكی از مهم ترین جاذبه های فرهنگی آنها خواند و گفت: مردان ایل پوشاك اختصاصی ندارند، كت و شلوار و كلاه آنان معروف به كِـپی (كلاه ترك داری كه نظیر كلاه مردان گیلان است) تشكیل دهنده پوشاك مردان شاهسونی است.
محمدی افزود: فرم و شكل پوشاك زنانه در مناطق عشایری استان اكثریت قریب به اتفاق به شیوه قدیم و شامل پیراهن بلند، دامن چین‌دار بلند و چارقد (روسری بزرگ) می شود.
وی با بیان اینكه رنگ‌های به كار رفته در پوشاك زنان اغلب رنگ‌هایی با زمینه روشن و گلدار است، اظهاركرد: نوع پارچه، دوخت، تزیین و نام انواع پوشاك و زیورهای زنانه در نزد ایلات و عشایر از تنوع چشم گیری برخوردار است.
وی گفت: چادر شبی كه در منطقه ی سردرود و بناب و شهرهای دامنه كوهستان سهند بافته می شد، لباسی كه چوپانان كوهستان سهند بكار می بردند و كتی مردانه كه تا چند سال پیش استفاده می شد از جمله پوشاك های منحصر بفرد و ویژه آذربایجان شرقی به شمار می رود.
محمدی با اشاره به طرح و جنس این لباس های محلی افزود: جنس پارچه‌های استفاده شده بسته به توان مالی افراد شامل كودری، ململ، چیت، متقال، فاستونی، دریاكنار، اوتماسینار، آیناگولی(پولكی)، شالموز، تافته، مخمل و به تازگی ابریشم، حریر می شود.
وی معرفی و آموزش ندادن دوخت لباس های سنتی و محلی به نسل جوان را عاملی برای فراموشی مهارت های دوخت این نوع لباس ها دانست و گفت: با برچیده شدن لباس های محلی ابزارهای سنتی تولید پارچه از بین رفته یا در حال از بین رفتن هستند و بسیاری از مشاغل سنتی مربوط به پوشاك همچون جولاباف های اسكویی و اسكندانی از بین رفته اند.
محمدی با تاكید بر اینكه ثبت مهارت دوخت پوشاك محلی آذربایجان شرقی به عنوان میراث معنوی در ترویج این میراث ارزنده كمك بسیاری می كند، از ارائه راهكارهایی همچون مستند‌سازی، تحقیق، حمایت، ترویج، ارتقاء و احیاء برای حفـاظت از این میراث معنوی در آینده ای نزدیك خبر داد.
یادآوری می شود، لباس زنان و مردان به سه بخش سرپوش، تن پوش و پاپوش تقسیم می شود.
عرقچین، روسری كلاغه ای، شال و چارقد، چالما- شاماخی(سربند)، چپی(روسری)، آلاچارشاب(چادر رنگی)، اوربند(روبند) و چادرا(چادر) متداول ترین سرپوش های زنان روستایی و عشایر آذربایجان شرقی را تشكیل می داده است. كوینك (پیراهنی بلند با یقه گرد)، دُن (نوعی پیراهن)، تومان (دامن بلند)، شلته یا دیزلیك (دامن كوتاه)، جلیقا(جلیقه)، یل (نوعی كت با پارچه مخمل و ترمه)، خود(كت معمولی)، جان كوینك(شامل تمام البسه كاموایی كه روی پیراهن به تن می كنند) و تركوینكی (زیرپوش) نیز از تن پوش های زنانه به شمار می روند.
پاپوش های زنانه نیز دارای انواع مختلفی همچون جوراب، گالش(كفش بدون پاشنه)، چاروق، قوندارا(نوعی كفش چرمی)، قیرمیزی باشماق(پاپوشی همچون دمپایی) و تك گون(كفش جشن و عروسی) بوده اند.
سرپوش های مردان نیز انواع كلاه هایی بوده اند كه در زبان تركی به آنها بورك یا پاپاخ می گویند و شامل دری بورك (كلاه پوستی)، پهلوی، كپی، كامپابورك (كلاه كاموایی)، لبه دار، كئچه بورك(كلاه نمدی)، حصیری، دورگه بورك(نوعی كلاه از پوست بره)، عرقچین، یون بورك(كلاه پشمی) و شپو(شاپو) می شده است.
تن پوش های مردان نیز كوینك، آغ كوینك(پیراهن سفید)، بی غب كوینك، روباشاكا، آرخالق – ستیره – پنجه (نوعی لباس همچون كت)، دُن یا اویما دُن، پالتون(پالتو)، گیمه، كورك(پوستین)، اووماشال(نوعی كت شلوار) و شلوار بوده است.
لب چین یا دولاما(نوعی چكمه مخصوص چاروادارها)، تك گون، گلاسه باشماخ، چاروق و چوست نیز انواع پاپوش های مردان عشایری و روستایی آذربایجان شرقی بودند.
7237/587
تبريز- مديركل ميراث فرهنگي، صنايع دستي و گردشگري آذربايجان شرقي از ثبت مهارت دوخت پوشاك و لباس هاي محلي و سنتي اين استان در فهرست ميراث ناملموس آثار ملي كشور خبر داد و گفت: پوشاك بارزترين مشخصه فرهنگي يك قوم محسوب مي شود.
