به گزارش گروه فضای مجازی ایرنا به نقل از سایت روزنامه ایران،محمدعلی رجبی، استاد دانشگاه و پژوهشگر تاریخ هنر به مناسبت روز 'هنر انقلاب اسلامی' و سالروز شهادت مرتضی آوینی با اشاره به اینكه شهید آوینی هنر دینی را مبنای تحقیقات و فعالیت‌های خود قرار داده بود،می‌گوید: مباحث و اندیشه‌های شهید آوینی علاوه بر جنبه‌های توصیفی و تحقیقی دارای جلوه موثر جهادی و انقلابی بود.
به عقیده وی، هنر دینی، هنری است كه در ذیل دین محقق شده باشد و این حقیقتی است متمایز از آنچه هنر امروز، امری مذهبی را همچون موضوع كار خود برگزیدند. به نقل از شهید آوینی در یكی از مقالاتشان: 'هنر دینی، هنری است كه قالب و صورتی دینی داشته باشد و نتیجه تاریخی تقرب انسان به حقیقت مطلب است و هنر امروز نتیجه تاریخی روی گرداندن بشر از حق و فروافتادنش از بهشت مثالی وجود خویش.'
**هنر شــهید آوینـی دارای جلوه‌های جهادی است
شهید آوینی در بخشی از مقالات خود درباره هنر اسلامی، انقلاب و جلوه‌های جهادی بیان می‌دارد 'جهاد بابی از ابواب بهشت است و تقوا نیز. تعالی انسان به سوی حق یك راه وصول و عروج بیشتر ندارد و آن هم دین است كه معنای حقیقی خویش را در ولایت می‌جوید.'
رجبی درباره شالوده فكری شهید آوینی توضیح می دهد: شهید آوینی جزو معدود اندیشمندانی است كه با تدبر و تامل قابل توجه به مباحث نظری با ابزار هنر می‌پردازد.
وی با تعهدی كه به اسلام و فرهنگ اسلامی ـ ایرانی داشت، هنر دینی را مبنای تحقیقات خود قرار داد كه این هنر دارای یك وجه شاخص در مقایسه با مباحث دیگران بود و این وجه رویكرد جدیدی به هنر با ویژگی انقلابی بود.
وی در پاسخ به این سوال كه انقلابی بودن هنر اسلامی به چه معناست، توضیح می‌دهد: از نظر شهید آوینی هنر انقلاب ماهیتا متمایز از مفهومی است كه در دنیای غرب و غرب‌زدگان به نام هنر می‌دانند.
هنر انقلاب به تعبیر وی، قالب و ماده هنر غربی را می‌گیرد و بدان صورت و روح تازه می‌بخشد و از لحاظ ماده و قالب نیز از هنر غربی فاصله می‌گیرد.
هنر اسلامی كه می‌خواهد در قالب جدید ظهور یابد و دارای پشتوانه اسلامی باشد، باید یك جلوه جهاد اكبر داشته باشد از سوی دیگر در مرتبه جهاد اصغر نیز نمودی از خود نشان دهد.
مباحث شهید آوینی درباره هنر اسلامی علاوه بر جنبه‌های توصیفی، تاریخی و تحقیقی، دارای جلوه جهادی است.
این محقق هنرهای اسلامی ـ ایرانی یادآور می‌شود: به‌طور مثال در تاریخ ایران از قدیم‌الایام هنر سینما در هنر اسلامی جایگاهی نداشته است اما زمانی كه شهید آوینی به سراغ سینما می‌رود، پرسش‌هایی نوین را برای طرح سینمای اسلامی بیان می‌كند؛ سینمایی كه به تعبیر وی ذاتش تكنولوژیك است و غرب آن را یافته اما ما می‌خواهیم آن را وارد حوزه تمدن اسلامی كنیم بنابراین برای این سینما باید شاخصه‌های جدید با نگاه انقلابی تعریف كرد. شهید آوینی علاوه بر سینما به سایر هنرها نیز با چنین رویكردی نگاه كرد و برای مقابله با تفكر غرب از كلمه 'لا اله' بهره برد.
**پرسشگری شهید آوینی درهنر نگرش نوین در تاریخ هنر اسلامی خلق كرد
شهید آوینی در یكی از مقالاتش بیان می‌دارد: 'جلوه دار طریقی كه به سوی استقلال و تحقق حقیقت كلمه 'لااله الا الله' می‌رود شهدایی هستند كه سرخی خونشان بر افق طلوع نشسته است و مدعیان هنر بی‌درد را رسوا نموده است.'
رجبی، عضو فرهنگستان هنر با اشاره به اینكه شهید‌آوینی معتقد است تا زمانی كه 'لا اله' را نگوییم به 'الله' نمی‌رسیم، بیان می‌دارد: به تعبیر وی هنر و تمدن اسلامی ظهور همین كلمه 'الله' است، كلمه‌الله ظاهر نمی‌شود مگر با نفی همه مظاهر شرك. این نوع نگرش سبب شد شهید آوینی وارد مرحله جدیدی با نگاه نوین به تاریخ هنر اسلامی شود و این از جمله مواردی است كه امروزه می‌توانیم مورد توجه و كاربست قرار دهیم. متاسفانه عمر كوتاه آوینی اجازه نداد او جواب همه پرسش‌های خود را بیابد.
وی با اشاره به اینكه آوینی بیش از آن‌كه 'پاسخگو' باشد 'پرسشگر' است، ادامه می دهد: شهید آوینی درباره هنر اسلامی پرسش‌های بسیاری را مطرح كرده كه این پرسش‌ها زمینه فكری و تجربی مناسبی را برای متفكران، ایجاد كرده است چرا كه هر تحقیقی مبتنی بر پرسشی است و پرسش كلید ورود به مباحث محسوب می‌شود.
**تفكرات آوینی در مقابل الحاد غرب گرایان قرار داشت
رجبی با اشاره به اینكه بهره‌مندی از تفكرات معنوی اسلامی مطمئنا نیازمند سلوك عملی است، می‌گوید: این گونه نیست كه بگوییم شهید آوینی آثار دیگران را مطالعه كرده و به نتایجی دست یافته است.
وی در مبارزه و مجاهده مستقیم با مظاهر كفر و شرك توانسته به پرسش‌ها و پاسخ‌های نوین دست یابد و این دستاوردها نتیجه بحث‌های نظری معمول و تجربیات ساده نیست. شهید آوینی انسانی پاكدل و مجاهد در دوران خود بود دورانی كه روشنفكران حتی مذهبیون، غرب‌زده بودند.آوینی مباحث خود را در مقابل تفكرات ملحدانه مطرح و این جهاد، زمینه را برای دستیابی به عوالم جدید و طرح پرسش‌های اساسی فراهم كرد. به تعبیر شهید آوینی هنر غربی حدیث نفس است، نه حدیق شیدایی حق، هنر غرب بیان خودپرستی انسان امروز است، هنری شیطانی است حال آن كه هنر حقیقی، حدیث شیدایی حقیقت است.
رجبی درباره نحوه ارتباط خود با شهید آوینی توضیح می‌دهد: من چند باری بیشتر با ایشان برخورد مستقیم نداشتم اما همیشه علاقه‌مند مطالبش بودم و به دلیل همفكری نزدیكی كه با وی داشتم در حوزه‌های مختلف به نتایج واحدی دست می‌یافتیم، در نهایت برای من آنچه از همه ارزشمندتر است جلوه جهادی وجودشان است.
شهید آوینی در یكی از مقالاتشان بیان می‌دارد 'هنر، هرچه هست نمی‌تواند كه خود غایت حركت خویش باشد و باید در خدمت این مبارزه بزرگی درآید كه میان اسلام و قدرت‌های فرعونی جهان درگیر است. این رسالت حقوق ماست در این دوران تجدید میثاق و البته این مدعا با علم به همه آنچه در باب ماهیت هنر امروز و رابطه آن با فردیت هنرمند گفته می‌شود ادا شده است. هنرمند بدین معنا – آنسان كه حضرت امام منظور داشتند – همسفر عرفاست و همزبان آنها. او باید بدر منبر لیلة القدر تاریخ باشد؛ نور را از شمس حق بگیرد و در شب حیات دنیایی انسان بیفشاند.'
رجبی در ارتباط با این بحث و اینكه وظیفه هنرمندان و جامعه هنری جوان امروز چیست و چگونه می‌توانند از شخصیت و اندیشه‌های شهید آوینی در زندگی‌شان الگوبرداری كنند، می‌گوید: جوانان نخست باید كار و مجاهده كنند و تنبلی در تفكرورزی را كه امروزه گاهی در نسل جوان مشاهده می‌شود كنار بگذارند و از فرصتی كه اسلام در این جامعه در اختیارشان گذاشته نهایت استفاده را ببرند چرا كه در دوران طاغوت چنین زمانی برای سلوك نفسانی و معنوی برای تطبیق با فرهنگ ایرانی فراهم نبود، شهید آوینی در میدان جنگ به فكر هیچ چیز جز مجاهده نبود ما نیز امروز باید در یادگیری علوم، روش‌ها، تكنیك‌ها و رعایت آداب معنوی بیش از هر زمانی حساسیت نشان داده و براساس اهداف انقلاب اسلامی با تاكید بر استواری تفكر ولایت فقیه كه شهید آوینی بسیار بر آن تاكید داشتند، مسیر را طی كنیم.
فراهنگ(1)**1983**
تهران- پژوهشگر تاريخ هنر، هنر شهيد آويني را به منزله شيدايي حقيقت دانست و گفت كه انديشه اين شهيد اهل قلم داراي جلوه هاي موثر جهادي بود.
