بی تردید، مشهد زیباست و اعتدال هوا طبیعت دل انگیزی را به این شهر بخشیده و در كنار آن مسوولان مدیریت شهری نیز دست به كار شده و برای هر چه زیباتر كردن محلات، بوستان هایی ایجاد نموده و المان های زیبایی در گوشه و كنار میادین و خیابانها نصب كرده اند.
اما آنچه در میان این همه زیبایی شهر، آزاردهنده است، وجود موادی زائد مانند پلاستیك، قوطی، كاغذ و امثال آن است كه در همه جا به چشم می خورد و به رغم سطل های بسیار كه برای جمع شدن زباله ها در همه اماكن و خیابانها تعبیه شده، بر روی زمین و چمن جا خوش كرده اند و بوی نامطبوعی كه از آنها متصاعد می شود، جایگزین عطر خوش گلها و سبزه ها شده است.
ازدیاد جمعیت از یك سو و افزایش سرانه تولید زباله منازل، كارخانجات و موسسات از سوی دیگر، مشكلات حمل و نقل زباله و دفع نهایی آنها را به صورت تصاعدی افزایش داده است چرا كه دفع و بازیافت میزان محدودی از زباله آسان است اما وقتی به هزاران تن در روز می رسد انرژی و هزینه ای بسیار می طلبد.
معاون خدمات و محیط زیست شهری شهرداری مشهد در این باره به خبرنگار ایرنا گفت: روزانه بیش از هزار و 700 تن زباله در شهر مشهد تولید می شود كه 12 درصد از این مقدار بازیافت می شود، یك سوم آن به كمپوست تبدیل و در نهایت بیش از 400 تن زباله در منطقه ای در خارج از شهر دفن می گردد.
'خلیل الله كاظمی خیبری' با بیان اینكه دفن هر تن زباله حدود 5/2 مترمكعب فضا اشغال می كند، افزود: زباله آلوده كننده سه عنصر اصلی آب، خاك و زمین است كه ریختن آن روی زمین و حتی در پاره ای موارد دفن آن آلودگی ایجاد می كند.
وی گفت: به دلیل رطوبتی كه در زباله وجود دارد و به آبهای زیرزمینی نفوذ می یابد، آب را نیز آلوده می كند و به دلیل تكثیر گازهای گلخانه ای در محل های دفن زباله به مرور موجب از بین رفتن لایه اوزن می شود.
وی اظهار داشت: یكی از دغدغه های مدیریت شهری مشهد، افزایش روز افزون سرانه تولید زباله در این كلان شهر است به طوری كه طی دهه های گذشته متوسط سرانه تولید زباله توسط هر شهروند 550 گرم در روز بود اما هم اكنون این رقم به متوسط 650 گرم در روز رسیده است.
وی تغییر الگوی مصرف شهروندان، ورود مواد جدید در زندگی های شهروندی، استفاده از كالاهای غیراستاندارد، تولید ظروف یكبار مصرف و استفاده از آن را از دلایل افزایش سرانه تولید زباله در مشهد برشمرد.
معاون شهردار مشهد گفت: اگر جمعیت شهر مشهد را ثابت در نظر بگیرم، با ادامه این روند در دهه آینده از میزان متوسط تولید هزار و 700 تن زباله در روز به حدود دو هزار تن زباله خواهیم رسید كه خطرات زیست محیطی، مشكلات اقتصادی و هزینه های مضاعفی را در پی خواهد داشت.
كاظمی تفكیك زباله از مبدا و جداسازی زباله های خشك از تر را كمك بزرگی به چرخه اقتصاد و تولید در مشهد دانست و بیان كرد: برای تولید هر تن كاغذ 17 درخت باید قلع و قم شود و با توجه به این امر نقش مشاركت شهروندان در جداسازی زباله های خشك از تر و صرفه جویی در هزینه ها مشخص می شود.
او افزود: می توان با تفكیك زباله از مبدا و مشاركت شهروندان افزون بر كمك به اقتصاد كشور، با افتتاح صنایع مختلف مربوط به بازیافت، اشتغال ایجاد نموده و مواد جدید تولید كرد.
وی اظهار داشت: هم اكنون روزانه بیش از 220 تن زباله خشك در مشهد تولید می شود كه بیشترین سرانه تولید این نوع زباله در كشور است و تنها می توان با مشاركت شهروندان، جمع آوری و بازیافت آنها را به نحو مطلوب مدیریت كرد.
او افزود: زباله های خشك در مشهد با جمع آوری از درب منازل، مدارس و ایستگاه های ویژه كه در سطح شهر تعبیه شده است، تفكیك می شود كه مقداری از آنها به صورت بهداشتی دفن و در نیروگاه بیوگازسوز تبدیل به گاز می گردد.
وی ادامه داد: برای تكمیل چرخه دفن و بازیافت زباله در مشهد، اكنون یك كارخانه هزار تنی كمپوست در محور جاده میامی در دست احداث است كه اواسط سال 1393 به بهره برداری خواهد رسید.
معاون خدمات و محیط زیست شهری شهرداری مشهد گفت: بهترین برنامه این نهاد برای كاهش تولید زباله در شهر، اجرای طرح 'پاك یاران مدارس' است تا حساسیت این موضوع به سوی دانش آموزان سوق یابد.
كاظمی افزود: اكنون تفكیك زباله از مبدا به صورت ویژه در شهر مشهد در دست اجراست و طی یك برنامه منسجم درصدد هستیم كاهش زباله در بخش تولید را از مبدا داشته باشیم.
وی بسته بندی كالاها در بخش صنایع، ترویج استفاده از كالاهای استاندارد در خانواده ها، تغییر در بسته بندی مصالح ساختمانی را از برنامه های شهرداری برای كاهش ضایعات از مبدا در بخش تولید عنوان كرد.
او گفت: شهرداری مشهد در تلاش است مشاركت شهروندان را برای جداسازی زباله از مبدا جذب كند، تفكیك زباله از مبدا را آسان سازد و با مشاركت بخش خصوصی، صنایع تبدیلی مربوط به بازیافت یا دفن زباله به صورت بهداشتی را در مشهد گسترش دهد.
معاون شهردار مشهد گفت: یكی از دغدغه ها و نگرانی های اساسی مجموعه مدیریت شهری موضوع مربوط به آسیب های ناشی از پسماندهای شهری یا همان زباله هاست به طوری كه این آلودگیها به تهدیدی برای نسل آینده تبدیل شده است.
او افزود: برای جلوگیری از آلودگی آبهای زیرزمینی، تخریب زمین، سوراخ شدن لایه اوزن و آلودگی هوا هیچ راهی جز دفع اصولی پسماندها و كاهش سرانه تولید زباله با همكاری و مشاركت مردم نداریم.
وی ادامه داد: اگر بتوانیم با همكاری شهروندان مقوله مربوط به تفكیك زباله از مبدا و جداسازی زباله های خشك از زباله های تر را به مرحله اجرا درآوریم و فرهنگ زیست محیطی را ترویج دهیم، زمین، هوا و آب پاك و تمیزی برای نسل آینده باقی خواهیم گذاشت.
او با تاكید بر نقش شهروندان در تمیز نگهداشتن شهر گفت: هر چقدر بتوانیم سرانه تولید زباله را كاهش دهیم، هم از اثرات مخرب زیست محیطی و هم از هزینه ها در مجموعه شهرداری خواهد كاست تا بتوان پروژه های عمرانی بیشتری اجرا كرد.
وی گفت: داشتن شهری پاك و تمیز تنها با همكاری شهروندان در رعایت مسایل بهداشتی، جمع آوری و دفع اصولی زباله میسر است.
كارشناس پسماند اداره كل حفاظت محیط زیست خراسان رضوی نیز در این باره به خبرنگار ایرنا گفت: در هرم مدیریت پسماند بدترین روش مدیریت به صورت دفن و بهترین روش، كاهش حد پسماند در مبدا تولید است.
'مهری رضایی' افزود: روند تولید سرانه زباله در شهر مشهد نشان دهنده افزایش سرانه تولید زباله است به طوری كه از 400 گرم در سال 1345به 750 گرم در سال 1391 افزایش یافته است.
وی بیان كرد: در همین مدت دو زباله گاه شهر مشهد واقع در 'گلشور' و كیلومتر پنج جاده نیشابور پر شده و زباله گاه جدید نیز در كیلومتر 30 جاده میامی ایجاد شده است.
او اظهار داشت: بیشتر شدن حجم زباله تولیدی باعث پر شدن سریعتر زباله گاه ها و دورتر شدن مكان جدید آنها از حوزه شهری می شود.
وی گفت: در مدیریت پسماند 80 درصد هزینه ها مربوط به حمل و نقل است كه توسط خود شهروندان پرداخته می شود، بدیهی است دور شدن زباله گاه ها بر هزینه های مدیریت پسماند خواهد افزود.
رضایی افزود: افزون بر همه مسایل مزبور، مشكلات بسیار بهداشتی و زیست محیطی كه از محل دفن زباله ایجاد می شود نیز به تنهایی هزینه های جانبی ایجاد می كند.
وی گفت: آلودگی منابع آب زیرزمینی و سطحی، افزایش درصد نشت شیرابه زباله، آلودگی هوای ناشی از شعله ور شدن پسماندها در فصل گرم، تكثیر حشرات و سایر ناقلین بیماری از جمله تهدیدات ناشی از افزایش زباله بر پیكر محیط زیست است.
كارشناس اداره كل حفاظت محیط زیست خراسان رضوی افزود: بدیهی است مشاركت شهروندان در كاهش تولید زباله، نه تنها از جنبه اقتصادی بلكه از نظر بهداشتی و زیست محیطی نیز گام موثری در حفظ محیط زیست خواهد بود./4
7489 /664
مشهد – موادي زائد كه پسماندهاي زندگي بشري است، همچون لكه اي ناهمرنگ بر چهره سبز مشهد خودنمايي مي كند و در ميان ميادين زيبا و درختان سرسبز و بلندقامت خيابانها، پيكر طبيعت را زخمي كرده و چشم بيننده را آزار مي دهد.
