نگاهي به روند چالش هاي تاكتيكي و استراتژيكي واشنگتن- مسكو

خبرگزاری 'ریانووستی' روسیه، روز دهم خرداد ماه جاری در خبری اعلام كردكه این كشور امسال 16 پرتاب موشك های بالستیكی قاره پیما را انجام می دهد. به گفته سرهنگ 'ایگور یگوروف' سخنگوی نیروهای موشكی استراتژیك روسیه، نیروهای موشكی استرتژیك روسیه در سال 2013 قصد دارند 16 پرتاب انواع گوناگون موشك های بالستیكی قاره پیما را انجام دهند.

این در حالی است كه آمریكا در اقدام های اخیر خود نشان داده است كه می كوشد روسیه را از پیشرفت در زمینه سلاح های به خصوص هسته ای استراتژیك باز دارد؛ به عنوان مثال 'باراك اوباما' رییس جمهوری آمریكا، بتازگی به 'ولادیمیر پوتین' همتای روسی خود، درخواست مذاكراه ای دو جانبه برای افزایش همكاری در زمینه محدودسازی سلاح های تاكتیكی و استراتژیكی هسته ای ارایه كرده است.

به نوشته تارنمای خبری 'راشاتودی' در 27 اردیبهشت سال جاری، رییس جمهوری آمریكا در پیامی به پوتین درخواست كرد، پیش نویس توافق نامه ای دو جانبه در خصوص تبادل اطلاعات مربوط به سیستم دفاع موشكی و كاهش سلاح های هسته ای را تهیه و تنظیم كنند.

اوباما در این پیام خواستار ترك مفهوم بازدارندگی هسته ای مربوط به دوران جنگ سرد، از روسیه شده است.

نكته بسیار مهم در این رابطه آن است كه اوباما در حالی خواستار مذاكره در زمینه كاهش سلاح های هسته ای با روسیه است كه وزارت دفاع آمریكا (پنتاگون)، كمی پیش تر از این درخواست، اعلام كرده بود، آمریكا قصد ارتقا سلاح های هسته ای تاكتیكی خود در اروپا را دارد.



** دوگانگی واشنگتن در گفتار و عمل

-----------------------------------------

گزارش ها حاكی از آن است كه آمریكا تلاش دارد روسیه را به پای میز مذاكره برای تنظیم قراردادی دوجانبه در زمینه كاهش تسلیحات هسته ای بكشاند، این در حالی است كه خود مشغول اجرای طرح های تاكتیكی و استرتژیكی هسته ای در اقصی نقاط جهان به ویژه در اروپا و كشورهای حوزه آسیای مركزی و قفقاز است.

در این چارچوب می توان گفت آمریكا بر خلاف آن چیزی كه وانمود می كند سرگرم اجرای طرح های نظامی و استراتژیك خزنده در اقصی نقاط جهان از جمله اطراف روسیه است.

خبرگزاری راشاتودی در 27 اردیبهشت سال جاری اعلام كرد، وزارت دفاع آمریكا تصمیم به نوسازی سلاح های هسته ای تاكتیكی خود در اروپا و همچنین آمریكا گرفته است.

به گفته این رسانه كارشناسان معتقدند این حركت بر توازن قدرت در اروپا تاثیر گذار خواهد بود؛ با این حال به گفته راشاتودی این بدترین خبر برای روسیه نیست .

در همین رابطه روزنامه 'گاردین' چاپ لندن می نویسد كه آمریكا بر اساس ترتیب زمانی كه در نظر گرفته است، در میان سال های 2019 تا 2020 زرادخانه های هسته ای خود در اروپا را مجهز به كلاهك های هسته ای با دقت بالا همراه با سیستم های اطلاع پیشرفته، به ویژه هواپیماهای جاسوسی خواهد كرد.

از دیگر سو، روزنامه 'نیویورك تایمز' در ششم خرداد ماه جاری، از ارتقا بمب هسته -ای 'B61' مستقر در اروپا از سوی آمریكا خبر داد و نوشت: ارتقا این بمب ها به نحو چشمگیری قابلیت های هسته ای تاكتیكی آمریكا را افزایش می دهد و در حالی كه این كشور تلاش دارد نظر روسیه را برای مذاكره در زمینه كاهش زرادخانه های هسته ای تاكتیكی و استراتژیكی جلب كند، می تواند سینگنال های اشتباهی را برای این كشور ارسال كند.

در ادامه به نوشته این روزنامه در حالیكه اولویت های بیشتری برای تخصیص بودجه در آمریكا وجود دارد، درخواست اوباما از كنگره برای گرفتن 5370 میلیون دلار به منظور ارتقا و بازسازی نیروهای تاكتیكی هسته ای در اروپا در سال 2014 كه این میزان 5/45 درصد بیشتر از رقم سال 2013 است، نكته نا امید كننده ای در رابطه با اولویت های فكری اوباما است.



** دورنمای اهداف خزنده تسلیحاتی آمریكا در جهان و به ویژه در اروپا

-------------------------------------------------

به دنبال اعلام تصمیم آمریكا برای تجهیز زرادخانه های هسته ای خود در اروپا و ارتقا بمب های هسته ایB61 از سوی رسانه های آمریكایی 'ولادیمیر یوسی‌اف' مدیر مركز مطالعات اجتماعی و سیاسی روسیه، در تحلیلی به خبرگزاری راشاتودی گفت اوباما به چند دلیل نیازمند سلاح های تاكتیكی در اروپا است.

به اعتقاد یو سی اف، سلاح های هسته ای تاكتیكی آمریكا در اروپا تضمینی برای آینده این كشور در صورت بدتر شدن روابط میان مسكو و واشنگتن است. آمریكا همواره فشار زیادی بر روسیه برای كاهش سلاح های هسته ای تاكتیكی وارد می كند، در عین حال آمریكایی ها از ضعف های روسیه در زمینه سلاح های هسته ای استراتژیك از جمله سلاح های چند منظوره، هوشمند و سیستم دفاع ضد موشكی باخبرند و می توانند از نبود یك سیستم دفاع ضد موشكی قوی در اختیار روسیه بهره ببرند.

به گفته این تحلیلگر از آنجا كه روسیه در موضع سلاح های هسته ای استراتژیك ضعیف (بر خلاف سلاح های هسته ای تاكتیكی) قرار دارد، آمریكا تلاش می كند با ایجاد پیمانی مشترك در خصوص نیروهای هسته ای چه تاكتیكی و چه استراتژیكی روسیه را محدود كند و این موضوع به ضرر مسكو خواهد بود.

سلاح های تاكتیكی روسیه نمی تواند هیچ تهدیدی برای قلمرو آمریكا به شمار رود اما برای پایگاه های این كشور در اروپا می تواند به عنوان تهدید قلمداد شود. این در حالی است كه طرح های واشنگتن برای احداث پایگاه های هسته ای و موشكی خود در اروپا، آسیای مركزی و قفقاز از جمله 'سپر دفاع موشكی'، می تواند مستقیما امنیت ملی مسكو را با تهدید رو به رو سازد.

از اینرو است كه روسیه همواره منتقد اعمال نفوذ آمریكا در مناطق استراتژیك جهان به خصوص در نزدیكی مرزهای خود است و به گزارش راشاتودی، كاهش سلاح های تاكتیكی خود را فقط مشروط به بازگشت آمریكا به قلمرو ملی خود می داند. به گفته 'الكساندر گولت' روزنامه نگار روسی، به همین دلیل است كه مذاكرات كاهش تسلیحات تهاجمی استراتژیك میان روسیه و آمریكا تاكنون به یك نتیجه قطعی نرسیده است.



** واكنش های مسكو به زیاده خواهی های واشنگتن

-------------------------------------

آژانس خبری 'اینترفكس' روسیه در چهارم خرداد ماه جاری، اعلام كرد 'نیكلای پاترشوف' دبیر شورای عالی امنیت روسیه، در سفر به آمریكا در نامه ای، پاسخ پوتین به درخواست اوباما برای تعمیق گفت و گوهای دوجانبه و همكاری در زمینه های اقتصادی و دفاع موشكی را به دست وی رسانده است.

در این نامه پوتین تاكید كرده كه نگرانی های روسیه در خصوص طرح های آمریكا و اجرای طرح سپر دفاع موشكی هنوز حل و فصل نشده است و روسیه در این زمینه نیاز به تضمین های روشن و قابل اعتماد دارد.

پیش تر و به گزارش تارنمای ریانووستی در دوم خرداد ماه جاری، پوتین خواستار تقویت امنیت در اروپا و سراسر جهان شد.

همزمان ستاد كل ارتش روسیه نیز اعلام كرد، سیستم خنثی سازی سپرموشكی آمریكا را طرح ریزی كرده است. 'ارتشبد والری گراسیموف' رییس ستاد كل نیروهای مسلح روسیه، روز پنجشنبه در مراسم گشایش كنفرانس بین المللی امنیت اروپا در مسكو اعلام كرد، روسیه سیستم خنثی سازی سپرموشكی جهانی آمریكا را طرح ریزی كرده و این نكته را پنهان نمی كند.

گراسیموف در حالی این مطلب را عنوان كرد كه در 27 مهر ماه سال گذشته نیز 'دمیتری راگوزین' معاون نخست وزیر روسیه هم گفته بود مسكو سپرموشكی اروپایی ناتو پاسخ فنی خواهد داد.

راگوزین در دیدار با نمایندگان مجمع پارلمانی ناتو در مسكو گفت: 'فعلا پاسخ روسیه به سپر موشكی تا درجه زیادی از ماهیت مجازی، سیاسی و دیپلماتیك برخوردار است اما ما در شرایط معینی مجبور خواهیم شد به دادن پاسخ فنی رو آوریم و فكر می كنم شما از این پاسخ خوشتان نیاید.'



** جمع بندی

-------------------

تلاش آمریكا برای نفوذ و تقویت توان استراتژیك خود در جهان سال ها است كه به چالشی در روابط مسكو و واشنگتن تبدیل شده است. طرح سپر دفاع موشكی ناتو كه به سركردگی آمریكا، تاكنون بخش هایی از آن در برخی كشورهای اروپایی راه اندازی شده، از جمله این چالش ها است.

به گفته الكساندر گولت، روزنامه نگار روسی در تارنمای خبری صدای روسیه، با توجه به شرایط موجود می توان گفت، توازن در خصوص سلاح های هسته ای به طور قابل توجهی نسبت به جنگ سرد تغییر كرده است. اگر چه بسیار دشوار است كه بخواهیم تصور كنیم آمریكا و روسیه به جنگ هسته ای روی بیاورند، اما تصمیم آمریكا برای ارتقا زرادخانه های هسته ای خود در اروپا به ناچار رقابت میان دو كشور را از فضای مجازی به یك فضای كاملا عملی انتقال خواهد داد.

روسیه و ناتو در اجلاس سران دو طرف در لیسبون در نوامبر 2010 درباره ایجاد سپر موشكی اروپایی تا حدی به توافق رسیدند، اما روسیه معتقد است، تدوین نظریه و معماری سپر موشكی اروپایی باید بر اساس تضمین های حقوقی صورت گیرد و آمریكا در این رابطه باید تدابیر مناسبی را به منظور تقویت اعتماد و شفافیت اتخاذ كند.

آمریكا تا به حال چنین تضمین هایی را به روسیه نداده است، در همین حال خبر تصمیم این كشور برای نوسازی زرادخانه های هسته ای خود در اروپا نیز می تواند مسكو را بیش از پیش نگران ساخته و ضمن دامن زدن بر نارضایتی های روسیه، واكنش های تازه ای را از سوی كرملین برانگیزد.

استقرار سیستم های موشكی 'اسكندر' در استان كالینین گراد روسیه، نمونه ای از این واكنش ها بود كه در دوره ریاست جمهوری 'دیمیتری مدودیف' رییس جمهوری پیشین روسیه صورت گرفت.

پژوهش ** 9282 ** 1673