ايران؛جايگاه نخست توليد دارو در خاورميانه

به گزارش گروه علمی ایرنا، پیشرفت های ایجاد شده در صنعت داروسازی و تولید 97 درصد داروهای مورد نیاز در داخل كشور در تاریخ داروسازی ایران بیسابقه است.

این دستاوردها نویدبخش نزدیك شدن هرچه بیشتر ایران به اهداف سند چشم انداز 20 ساله كشور در افق 1404 در حیطه صنعت داروسازی است؛ براین اساس می توان گفت با توجه به اقدامات صحیح صورت گرفته در صنعت داروسازی و فعالیت پررنگ بخش تحقیق و توسعه دارو در كشور، به زودی ایران جزو كشورهای دارای صنعت پیشرفته دارویی در جهان خواهد شد.

پیشرفت های حاصله در حوزه صنعت داروسازی ایران به گونه ای است كه بسیاری از داروها كه تا پیش از این در انحصار برخی كشورهای پیشرفته بوده است اكنون به دست محققان كشورمان بومی سازی و تولید شده و از انحصار این شركت ها خارج شده است.

تولید دارو در داخل علاوه بر كاهش قیمت داروهای مورد نیاز بیماران و كمك به هزینه درمانی كشور، می تواند میزان قابل توجهی از هزینه های ارزی دارو كاسته و در صورت صادرات این تولیدات ارزآوری زیادی را نیز برای كشور به دنبال داشته باشد.

به گفته 'مصطفی قانعی' معاون تحقیقات و فناوری وزارت بهداشت 50 درصد بودجه دارویی كشور تنها صرف واردات، 5 درصد داروهای وارداتی و 50 درصد دیگر این بودجه هزینه 97 درصد داروهای تولید داخل می شود.

توجه به امر خودكفایی در تولید دارو و همچنین افزایش كیفیت و صادرات این محصولات و متعاقب آن میزان ارزآوری بالا برای كشور، می تواند كمك شایانی به حوزه دارویی و پزشكی كشور كند و بسیاری از مشكلات بیماران و جامعه پزشكی در زمینه واردات دارو را برطرف سازد.

دانشمندان و محققان ایران توانسته اند علاوه بر تولید داروهای معمول در كشور به تولید داروهای نوتركیب و نانوداروها كه عمدتا در انحصار برخی شركت های خارجی بوده است، دست یابند.

برخی از این پیشرفت ها كه تعداد زیادی از آنها در سال های اخیر به دست آمده است، به شرح ذیل است:



*** داروهای معمول

------------------------------------------

** قرص خوراكی 'ماینوكسیدیل' كه برای كنترل فشار خون استفاده می شود.

** داروی 'مونته لوكافت' در درمان آسم به كار برده می شود.

** داروی 'تیوپنتال سدیم' برای بیهوشی عمومی در جراحی های كوتاه مدت و در درمان تشنج های بعد از بیهوشی استفاده می شود.

این 3 داروی جدید به دست دانشمندان كرمانشاهی تولید و در 18 خردادماه جاری با حضور 'كامران دانشجو' وزیر علوم، تحقیقات و فناوری در دانشگاه رازی كرمانشاه رونمایی شد.



**‌ 'گلاتیرامراستات' دارویی كه برای درمان بیماری ام.اس استفاده می شود. این دارو در انحصار یكی از شركت های رژیم صهیونیستی بوده اما اكنون ایران به جمع تولیدكنندگان مواد اولیه این دارو پیوسته است.

** تولید ماده اولیه داروهای ضدسرطان پروستات و سینه شامل 'تریپتورلین' و 'بوسرلین'

** 'اكتوروتاید' داروی هورمونی كه در درمان ناهنجاری های رشد و برخی سرطان ها مورد استفاده قرار می گیرد.

** تولید داروهای ضد درد كمكی در بیهوشی كه برخی از این داروها قدرت ضددرد تا 400 برابر مرفین دارد. با تولید این داروها ایران در زمره معدود كشورهای تولیدكننده این داروها (آمریكا، ‌بلژیك، انگلستان و آلمان) قرار گرفته است.

این هفت قلم داروی جدید و نوتركیب تولید شده به دست محققان ایرانی كه 24 تیرماه سال گذشته با حضور 'محمود احمدی نژاد' رییس جمهور رونمایی شده است، اكنون با 10 تا 80 درصد قیمت مشابه داروهای خارجی در بازار عرضه می شود.



** داروی 'گلوتازون' در درمان بیماری دیابت به كار برده می شود و به هیچ وجه موجب كاهش بیش از حد قند خون نمی شود.

** داروی 'اسویكس' این دارو كه اثر ضد تجمع پلاكتی دارد برای درمان بیمارانی ‌است كه استنت‌ های قلبی دارند، مورد استفاده قرار می گیرد.

** داروی 'میگرستاپ' نیز كه در درمان سردردهای میگرنی مصرف می‌شود، از دیگر داروهایی است كه نوع مصرف آن به صورت تزریقی و خوراكی است و برای نخستین بار در ایران تولید شده است.

پ‍ژوهشگران دانشگاهی 28 دی ماه سال 1385 تولید این داروها را در همایشی در شیراز اعلام و به تشریح چگونگی دستیابی خود به این دستاورد پرداختند.



** داروی 'تراستوزومب هرسپیتین' برای درمان سرطان سینه

** داروی هورمونی 'سینوپار(PTH)' برای درمان اختلال غدد پاراتیروئید

** داروی 'پك GCSF' برای استفاده در پیوند مغز استخوان و خون سازی در بدن بیماران پس از شیمی درمانی

** داروی 'اتانرسپت' برای درمان تورم مفاصل و داروی هورمونی

** داروی 'لوپرولاید' برای درمان سرطان پروستات و ریه

** تولید چند كیت آزمایشگاهی برای تشخیص بیماری هایی همچون هپاتیت C، سفلیس، ‌نازایی، اختلالات هورمونی و مشكلات خونی از دیگر دستاوردهای محققان كشورمان در عرصه تولید محصولات پزشكی درمانی است.



** تولید داروی مقابله با ایدز (با عنوان IMOD)

** تولید داروی درمان زخم پای دیابتی (با عنوانAngipars)

** تولید داروی 'دفراسیروكس' برای درمان كم خونی بیماران تالاسمی

** تولید داروی 'دوسه تاكسل' برای كنترل و درمان سرطان هایی نظیر تخمدان، پروستات، سینه و ریه



*** داروهای نوتركیب

------------------------------

** داروی 'فاكتور 8' برای درمان بیماری‌ های خونی و هموفیلی

** داروی 'FSH' برای درمان ناباروری

** داروی رت پلاس (reteplase) لخته ‌های خونی داخل عروق را كه پس از سكته‌ های قلبی برای بیماران خطر‌آفرین است، حل می كند.

** داروی پگاستریم (pegastrim) در درمان بیماران سرطانی و افزایش میزان گلوبل سفید خون آنها موثر است.

** داروی '‌‌سینووكس' برای درمان بیماران ام اس

**داروی 'اینترفرون بتا، گاما و آلفا' برای درمان بیماران خاص

** داروی 'اینترفرون پگنیله' برای درمان مبتلایان به هپاتیت c

‌

در زمینه تولید واكسن های مختلف نیز محققان كشورمان به دستاوردهای زیادی به ویژه طی 2 سال گذشته دست یافته اند.



*** واكسن ها

-----------------------

** فراهم شدن امكان تولید داخلی واكسن 'آنفلوانزا' و 'آنتی بوتولیسم'

** فراهم شدن امكان تولید واكسن ضدهاری 'ایمونو گلوبولین'

** تولید واكسن های 'سرخك' و 'سرخجه' برای كودكان

** به نتیجه رسیدن پروژه تولید واكسن 'آنفلوآنزا'

** كیفی تر شدن واكسن های 'هپاتیت' و 'ب ث ژ'

** واكسن 'هموفیلوس آنفولآنزا' برای پیشگیری از مننژیت اطفال



*** نانوداروها

---------------------

**‌ ساخت و تولید نخستین نانوداروی تزریقی ضدسرطان خاورمیانه با نام تجاری 'سینا دوكسوزوم'؛ این نانودارو نوعی آنتی بیوتیك قابل استفاده در درمان سرطان های ناحیه شكمی است.

** داروی 'آوانكس' برای درمان بیماران مبتلا به ام اس استفاده می شود.

** داروی 'سینادوكسوزوم' ‏در درمان سرطان تخمدان، پستان، خون و كاپوسی ساركومای (نوعی سرطان بافت نرم) كاربرد دارد.‏

** تولید نانوداروی گیاهی ضد تب برفكی دام

** داروی 'آمانتادین ' ضد ویروس و ضد پاركینسون

** داروی 'متفورمین' ضد مرض قند

** داروی 'گاباپنتین' ضد صرع

** داروی 'بتاهیستین' ضد سرگیجه

** داروی 'دی پیریدامول' ضد انعقاد خون

** داروی 'لیزینوپریل' ضد فشار خون

** داروی 'آتورواستاتین' پایین آورنده كلسترول خون

** تولید نانودارویی برای درمان التهابات روده ای



داروهای یادشده تنها بخشی از دستاوردهای محققان ایرانی در زمینه تولید دارو و تلاش آنها برای دستیابی به خودكفایی و اتمام وابستگی دارویی به كشورهای دیگر است.

توجه به توانایی بالای علمی در داخل كشور در كنار صرف بودجه بیشتر در حوزه تحقیقات و تولید دارو می تواند از هزینه شدن مبالغ گزاف برای واردات دارو و فرمول ساخت داروها جلوگیری كند.

به گفته قانعی معاون تحقیقات و فناوری وزارت بهداشت، اكنون حدود 400 نوع دارو جدید و گران قیمت شناخته و به محققان و دانشگاهیان معرفی شده است تا كار تحقیقاتی برای تولید و صنعتی ‌سازی آنها را آغاز كنند.

همچنین برای توسعه صادرات داروهای داخلی نیاز به فراهم كردن زیرساخت‌ های لازم است تا علاوه بر رسیدن به خودكفایی داخلی بتوان با صادرات این محصولات برای كشور ارزآوری داشت.

قانعی گفته است كه اكنون 10 مركز از 37 مركز رشد فعال در كشور در زمینه تولید داروهای كمیاب و گران قیمت فعالیت دارند.

با توجه به بحث كشش صادرات دارو، سرمایه گذاری در این زمینه می‌ تواند یكی از راه ‌های سودآوری برای كشور باشد و جایگاه خوبی را در زمینه صادرات دارو نصیب ایران كند.

معاون تحقیقات و فناوری وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشكی همچنین به ارتقای رتبه علوم پزشكی ایران از 51 به رتبه 18 اشاره كرده و گفته است: بر اساس پیش بینی ها تولید علم پزشكی در ایران، باید سالانه 25 درصد افزایش یابد، در حالی كه سال گذشته، 50 درصد رشد داشته و از برآوردها جلوتر بوده است.

رشد علمی و پژوهشی ایران در سال های اخیر نشان دهنده موفقیت های محققان و دانشمندان علمی ایران به ویژه در عرصه پزشكی است.

به گزارش وزارت بهداشت درمان و آموزش پزشكی، در سال 2011 ، پنچ نفر از دانشمندان پزشكی ایران درفهرست یك درصد دانشمندان جهان قرار گرفتند و این رقم در سال 2012 به 9 نفر افزایش یافت.

به گفته قانعی، وجود این تعداد دانشمند پزشكی در محدوده یك درصد دانشمندان جهان شاخص مناسبی برای نشان دادن رشد تحقیق ها و مباحث علمی پزشكی ایران است.

علمی(5)1834**1599