برنامه ترویج تغذیه با شیر مادر از سال 1370 در كشور برنامه ریزی و اجرا شد. بر اساس این برنامه، شیر دادن به نوزاد تا دو سال و هم اتاق بودن مادر و نوزاد در بیمارستان، در دستور كار متولیان امر قرار و بیمارستان های دوستدار كودك هم بر همین اساس شكل گرفت.
در قالب این برنامه، نوزادان باید تا شش ماهگی تغذیه انحصاری با شیر مادر داشته باشند.
شیر مادر از لحاظ تغذیه‌ای كامل است و تمام انرژی، مواد مغذی و مایعات مورد نیاز شیرخوار را در شش ماه اول فراهم می‌كند. بنابراین نوزاد در این مدت به جز شیر مادر به هیچ ماده غذایی دیگری نیاز ندارد و تنها موادی كه خوراندن آن به كودك در این مدت مجاز هستند، ویتامین های A و D است .
دكتر 'ندا خاتونی' پزشك ماما با بیان اینكه مادران باید پیش از زایمان برای آغاز شیردهی نیز آمادگی جسمی و ذهنی پیدا كنند افزود: فرایند شیر دهی باید هر چه زودتر پس از زایمان شروع شود، این زمان بسته به حال عمومی مادر و نوزاد بین نیم ساعت تا دو ساعت پس از زایمان متغیر است ولی نباید شیردهی را بیشتر از این به تعویق انداخت.
وی با بیان اینكه خوراندن شیر نخست یا آغوز به نوزاد بسیار مهم و حیاتی است افزود: در برخی موارد مادر بخاطر خستگی ناشی از فرایند زایمان، تمایلی به شیردهی ندارد ولی باید دانست كه آغوز كه شیری غلیظ و زردرنگ است و در نخستین روزهای پس از زایمان ترشح می شود ، حاوی درصد بالایی پروتئین و املاح است كه به تقویت سیستم ایمنی بدن نوزاد كمك و او را از ابتلا به عفونت ها حفظ می كند.
هم اتاق بودن مادر و نوزاد، تماس پوستی و چشمی آن دو بخصوص در ساعات اولیه تولد در حفظ و تداوم شیردهی و رشد جسمی، عاطفی و ثبات روانی كودك تاثیر بسزایی دارد.
علاوه بر این شیر مادر به عنوان واكسنی طبیعی نوزاد را تا دو سالگی از ابتلا به بسیاری از ضعف ها و بیماری ها مصون نگه می دارد.
'آزاده علیفر' متخصص اطفال با بیان اینكه شیر مادر خطر ابتلا به برخی بیماری ها در بزرگسالی را كاهش می دهد افزود: نوزادانی كه با شیر مادر تغذیه می شوند در بزرگسالی كمتر در معرض ابتلا به دیابت، بیماری های گوارشی، شب كوری، افزایش كلسترول خون، آسم و آلرژی، كم كاری تیروئید ، عفونت گوش ، پوسیدگی دندان هاو كمبود آهن هستند.
وی افزایش ضریب هوشی ، افزایش وزن و قد و توانایی حرف زدن در موعد مقرر را از مزایای تغذیه با شیر مادر عنوان و تصریح كرد: اسیدهای چرب اشباع نشده در شیر مادر عامل تكامل عصبی و افزایش حداقل سه درجه ای ضریب هوشی كودك است.
این پزشك اطفال ، كاهش 25 درصدی ابتلای نوزاد به بیماری اسهال و مرگ ناشی از آن و نیز كاهش 50 درصدی احتمال بستری شدن كودكان را از سایر امتیازات تغذیه نوزادان با شیر مادر در مقایسه با شیر خشك دانست.
این فقط نوزاد نیست كه از تغذیه با شیر مادر نفع می برد. تحقیقات پزشكان نشان می دهد مادرانی كه به نوزادان خود شیر می دهند، ضمن بهبودی سریعتر از خطر ابتلا به افسردگی پس از زایمان هم حفظ می شوند.
'پریسا بابایی' كارشناس مركز بهداشت سمنان نیز با بیان اینكه احساسات مثبت نسبت به نوزاد در مادرانی كه شیر می دهند قوی تر است افزود: مادران شیرده تمایل بیشتری به ارتباط متقابل با كودك دارند و این موضوع به آرامش روانی آنها كمك می كند.
وی از بین رفتن سریع اضافه وزن ناشی از بارداری را یكی از آثار شیردهی عنوان كرد و افزود: در مادران شیرده احتمال ابتلا به سرطان پستان و پوكی استخوان هم كاهش چشمگیری دارد.
علیرغم مزایای متعدد تغذیه نوزاد با شیر مادر تنها در برخی موارد است كه تغذیه با این مایع حیاتی ممنوع می شود.
به گفته بابایی، این موارد شامل ابتلای مادر به بیماری های مزمن و صعب العلاج نظیر سل فعال، تیفوئید، عفونت سینه مادر به طوری كه باعث خروج چرك شود، بیماری های كلیوی، قلبی، كبدیی و مصرف داروها و مواد رادیواكتیو، مثل داروهای ضدسرطان، بروموكریپتین، لیتیوم، ید رادیو اكتیو و متی مازول است.
بر اساس تعلیمات دینی ما كودك باید تا دو سالگی از شیر مادر تغذیه كند یكی از دغدغه های مادران شیرده هم قطع فرایند شیردهی برای كودكانی است كه به دو سالگی نزدیك می شوند.
بر اساس تحقیقات كارشناسان، بهترین روش از شیر گرفتن كودك، روش تدریجی است كه همراه با عشق و علاقه بوده و هم برای مادر و هم برای كودك بسیار راحت تر است و بدون مشكل و در طی چند ماه اتفاق می افتد.
به گفته دكتر علیفر، هنگام فرا رسیدن زمان قطع تدریجی شیردهی زمانی است كه كودك در روز پنج وعده غذا شامل سه وعده غذای اصلی و دو میان وعده می خورد و مایعات را هم با لیوان می نوشد.
وی افزود: در این زمان می توان می توان یك تا دو وعده شیر پاستوریزه یا آب میوه را جایگزین شیر مادر كرد.
این پزشك متخصص به مادران توصیه كرد: در مدتی كه برای گرفتن كودك از شیر برنامه ریزی كرده اند، خود، پیشنهاد شیر دادن را طرح نكنند ولی اگر كودك تمایل به شیرخوردن داشت از وی دریغ نكنند.
دكتر علیفر تاكید كرد: با این روش چون از شیر گرفتن كودك به صورت مرحله ای و آرام آرام انجام می شود، مشكلات عصبی، روانی و تغییرات هورمونی مادر كه در یكباره از شیر گرفتن اتفاق می افتد بوجود نمی آید و كودك نیز دچار ضربه روانی نمی شود.
دهم تا شانزدهم مرداد ماه هفته تغذیه با شیر مادر نامگذاری شده است.
شروع تغذیه با شیر مادر در ساعات اولیه تولد نوزاد و 'حمایت مادر كلید تداوم شیردهی و سلامت كودك' شعار جهانی این هفته است.ك/4
7340/599/608
سمنان - همه اطرافيان با شادي به نوزاد نگاه مي كنند كه چطور با آن همه كوچكي مادر را ميشناسد و در آغوشش آرام مي گيرد و مادر است كه با تغذيه نوزاد با شيره جانش، زيباترين لحظه هاي زندگيش را مي گذراند.
