تلاش روسیه برای تقویت زبان روسی در تاجیكستان/ زبان فارسی در مسیر فراموشی

به گزارش ایرنا روسیه از بعد از فروپاشی اتحاد جماهیر شوروی برای ادامه تسلط خود بر كشورهای منطقه به خصوص تاجیكستان،‌ علاوه بر تلاش برای حضور نظامی و امنیتی دست به فعالیت های فرهنگی و سیاسی از جمله تداوم زبان روس و توسعه آن زده است.

سفیر جدید روسیه در دوشنبه می‌گوید كه كشورش برای رشد زبان روسی در تاجیكستان و استفاده آن همچون زبان معاشرت بین ملت‌ها تلاش های بیشتری را به عمل خواهد آورد.

'ایگار لیاكین فرال‌اف' با اشاره به فعالیت چندین مدرسه در پایتخت تاجیكستان

به زبان روسی گفت: هم اكنون تلاش برای فعال شدن یك مدرسه دیگر نیز در دست اقدام است.

این دیپلمات روس در دیدار با مقامات دوشنبه گفته است كه با وجود این اقدامات سطح رشد زبان روسی در تاجیكستان قانع‌كننده نیست و باید تلاش های بیشتری به عمل آوریم.

'فرا‌ل اف' تصریح كرد هرچند ساكنان دوشنبه با زبان روسی خوب آشنا هستندو هنگام معاشرت از آن استفاده می‌كنند ،ولی بیشتر شهروندان تاجیكستان كه برای یافتن شغل به روسیه می‌آیند ،با این زبان مشكل دارند.

'عبدالله محقق' یك تحلیلگر مسائل سیاسی اسیای مركزی معتقد است كه تلاش های روسیه برای نفوذ بیشتر در تاجیكستان و از طرفی تمایل برخی از مقامات تاجیك به روسیه باعث شده است تا زبان فارسی به طور كامل در این كشور نهادینه نشود و در عوض زبان روس گسترش یابد.

در پی تغییر خط در تاجیكستان به لاتین و سپس به سیریلیك از سال 1307 (1928 میلادی) خط فارسی در این كشور با وجود تلكم مردم تاجیك به زبان فارسی ، كنار گذاشته شد و با وجود 22 سال از استقلال این كشور خط روسی سیریلیك خط الرسم رسمی این كشور است.

مسافری كه برای اولین بار به شهر دوشنبه مسافرت كند تصور نمی كند كه به یك كشور فارسی زبان وارد شده است. تمام تابلوها و نوشته های موجود بر سر درب مغاز ها همه با خط سیریلیك روسی تهیه شده اند.

طی 76 سال تسلط شوروی سابق بر تاجیكستان خط الرسم فارسی تاجیكستان به سیریلیك تغییر یافت.

آنها به زبان فارسی صحبت می كنند اما فارسی را با خط الرسم روسی سیریلیك می نویسند و می خوانند.

پس از فروپاشی شوروی و استقلال تاجیكستان در سال 1370 (1991 میلادی)،

اما زبان و خط روسی در این كشور فارسی زبان همچنان بر كشور فارسی زبان تاجیك خودنمایی می كند.

اگرچه درخواست‌هایی برای تغییر خط از سیریلیك به فارسی در تاجیكستان وجود داشته است اما مقامات این كشور نیازی به این كار نمی‌بینند و تغییر خط را در شرایط كنونی به نفع كشور نمی‌دانند و درعوض تاكید بر گسترش زبان روسی در این كشور دارند.

هم اكنون به جز یك نشریه آن هم به صورت ناقص ،‌هیچ نشریه دیگری در تاجیكستان به خط فارسی وجود ندارد و شمار كمی از تاجیكان با این خط آشنا هستند.

سلطه زبان روسی در زمان شوروی باعث شده است كه هنوز هم در تاجیكستان زبان روسی به عنوان یكی از زبان های رسمی و زبان علمی و دانشگاهی تلقی می‌شود به طوری كه در این كشور زبان علم و فن را روسی و در درجه بعد انگلیسی می‌دانند و برای زبان فارسی تاجیكی این توانایی را كه با آن دانش و فنون را بیاموزند نمی‌دانند.

'امامعلی رحمان' رئیس جمهوری تاجیكستان می گوید كه 'به نظر من هیچ ضرورتی برای تغییر الفبا نیست چون ما در دوران گذار اقتصادی و فرهنگی قرار داریم و در حالی كه كشورها مسیر پیشرفت را طی می‌كنند نباید كاری انجام دهیم كه باعث مشكلات بیشتری شود.'

رییس جمهوری تاجیكستان در شروع سال تحصیلی مدارس این كشور تاكید كرد كه بدون دانستن زبان روسی ؛ این كشور در انزوا قرار خواهد گرفت.

وی فراگیری زبان روسی را برای نسل جوان كشورش یك ضرورت برشمرد كه راه دستیابی به فناوری ها و علوم روز به حساب می آید.

وی به مقامات آموزشی تاجیكستان دستور داد كه برنامه های جدید آموزش این زبان را برای مراكز تحصیلات عالی كشور تهیه نمایند.

تلاش های روس و از طرفی تمایل مقامات تاجیك به استفاده از خط روسی باعث شده است كه زبان روسی در تاجیكستان زبان علمی و رسمی باشد و در دانشگاه های این كشور برای تدریس علوم مختلف از زبان روسی استفاده شود و فارسی فقط برای محاوره و شعرو ادبیات استفاده شود.

'صفر عبدالله' از اساتید زبان و ادبیات فارسی در قزاقستان ، بزرگترین فاجعه برای مردم تاجیكستان را از دست دادن خط فارسی می داند و معتقد است كه باید در جهت

بازگشت هرچه سریعتر رسم الخط فارسی به این كشور دلسوزان زبان فارسی از هیچ اقدامی دریغ نكنند.

كارشناسان می گویند برگشت تاجیكان به زبان و الفبای نیاكان خود به صورت كامل زمانی محقق خواهد شد كه برنامه ریزی در این زمینه ازسوی مسوولان هر سه كشور فارسی زبان ایران ، افغانستان و تاجیكستان انجام شود و مسوولان ، ‌رسانه ها و نخبگان زبان فارسی نیز در این مورد از هیچ كوششی دریغ نورزند.

با توجه به مشكلاتی كه خط سیریلیك در همبستگی مردم تاجیك با دیگر كشورهای فارسی زبان ایران و افغانستان و شناسایی ادبیات و فرهنگ فارسی ایجاد نموده ، شایسته است رسم الخط فارسی در تاجیكستان احیا شود تا تاجیك ها به اصالت خویش بازگردند و فارسی را با این همه جذابیت سحرانگیزش در جایگاه رفیع و شایسته اش ماندگار سازند.

آساق**1663**1392