مجتمع سنگ آهن خواف رونق دهنده صنعت فولاد در شرق كشور

به گزارش ایرنا، همگان منطقه سنگان خواف در خراسان رضوی را به معادن سنگ آهن آن می شناسند اما در كنار آوازه بهره مندی این منطقه از ذخایر غنی، موضوع خام فروشی مواد همچنان چالشی فراروی بهره برداری مطلوب از این معادن است.

البته در سالهای اخیر برخی فعالان اقتصادی كه دغدغه معدن و صنایع معدنی را در خراسان رضوی دارند با كمك دولت و بهره گیری از سرمایه خود نخستین تلاشها را برای ایجاد كارخانه در كنار معادن سنگ آهن و فراوری مواد معدنی آغاز نموده اند تا پایانی بر خام فروشی آن باشد.

مجتمع سنگ آهن سنگان خواف كه حجم زیادی از كارخانه های در حال تاسیس كنستانتره و معادن سنگ آهن را در خود جای داده نخستین گام را برای فراوری مواد معدنی برداشته و به رغم مواجهه با مشكلات فراوان به ویژه كمبود زیرساختهایی نظیر آب، به موفقیتهایی دست یافته است.

معاون برنامه ریزی و توسعه مجتمع سنگ آهن سنگان خواف در گفت و گو با خبرنگار خبرگزاری جمهوری اسلامی از تلاش برای پایان دادن به خام فروشی مواد معدنی خبر داد.

'عباس گل محمدی' به موقعیت جغرافیایی و نحوه كشف معادن سنگ آهن سنگان خواف اشاره و بیان كرد: معادن سنگ آهن سنگان در شمال شرقی ایران و فاصله 300 كیلومتری جنوب شرقی مشهد در 16 كیلومتری شهر سنگان از توابع شهرستان خواف قرار گرفته است.

وی افزود: كشف این ذخایر معدنی در سنگان به سالهای 1352 تا 1355 توسط شركت 'باریت ایران' بر می گردد اما پس از پیروزی انقلاب اسلامی ایران در نیمه دوم سال 1362 به منظور تعیین دقیق ذخایر، این معادن به شركت ملی فولاد واگذار شد و از همان سال فعالیتهای اكتشاف مقدماتی شروع و در سال 1368 خاتمه یافت.

او ادامه داد: با شناخته شدن فعالیتهای اكتشافی معادن سنگ آهن سنگان به عنوان طرح ملی این فعالیتها وارد مرحله جدیدی شد لذا مطالعات اكتشاف تفصیلی و امكانسنجی از سال 1369 شروع و تا سال 1377 ادامه یافت.

وی با بیان اینكه معادن سنگ آهن سنگان با ذخیره قطعی زمین شناسی 1،2 میلیارد تن یكی از بزرگترین ذخایر سنگ آهن كشور به شمار می آید افزود: این معادن از سه ناحیه معدنی غربی، مركزی و شرقی تشكیل شده كه به كلی زیر پوشش مدیریت مجتمع سنگ آهن سنگان هستند.

معاون مجتمع سنگ آهن سنگان خواف گفت: عمده ترین ذخایر سنگ آهن به ناحیه غرب این معادن تعلق داشته كه از چهار آنومالی A ، B، C شمالی و C جنوبی تشكیل شده و هم اینك در راستای اكتشاف ذخایر جدید پروژه اكتشافی 12 هزار كیلومتر مربع پهنه سنگان در محدوده هشت شهرستان استان خراسان رضوی در دست اقدام است.

وی میزان استخراج از معادن به صورت سالانه را حدود هفت میلیون تن عنوان و بیان كرد: این میزان استخراج در چشم انداز توسعه این مجتمع در پنج سال آینده باید به 40 میلیون تن برسد تا نیاز واحدهای كنسانتره موجود در سنگان را تامین كند.

گل محمدی درباره زیرساختها و پروژه های در حال بهره برداری مجتمع سنگ آهن سنگان هم گفت: كارخانه تولید كنسانتره مجتمع در زمینی به مساحت 60 هكتار ساخته شده و متشكل از بخشهای انباشت و برداشت مواد، تجهیزات خردایش و سایش، پرعیارسازی، آبگیری، بازیافت آب و انبار كنستانتره است.

وی افزود: كارخانه كنستانتره سنگ آهن سنگان به ظرفیت تولید 2،6 میلیون تن در سال كه بزرگترین خط تولید كنسانتره كشور به شمار می آید در كمتر از 30 ماه راه اندازی شد كه در نوع خود یك ركورد محسوب شده و برگی زرین در كارنامه متخصصان و مهندسین كشورمان به حساب می آید.

معاون برنامه ریزی و توسعه مجتمع سنگ آهن سنگان خواف ادامه داد: هم اینك بهره برداری از كارخانه كنستانتره توسط كارشناسان و متخصصان داخلی انجام و كنسانتره تولیدی به شركتهای فولاد مباركه، ذوب آهن اصفهان و فولاد خوزستان به دو روش ریلی و جاده ای ارسال می شود.

وی درخصوص نحوه انتقال مواد تولیدی به مبادی مصرف نیز گفت: جهت انتقال محصولات تولیدی معادن سنگ آهن سنگان به مبادی مصرف، ایستگاه راه آهن داخلی معدن به طول 14 كیلومتر با ظرفیت باربری هشت میلیون تن در سال و قابل توسعه تا 10 میلیون تن در سال اجرا و به بهره برداری رسیده است.

وی درباره چشم انداز و راهكارهای جلوگیری از خام فروشی سنگ آهن هم اظهارداشت: با توجه به اهمیت صنعت فولاد و نقش اساسی آن به عنوان صنعت پیشرو در اقتصاد و رفاه جامعه، توسعه این صنعت عاملی اثربخش بر توسعه سایر بخشهای اقتصادی، صنعتی، علمی و اجتماعی كشور به شمار می آید.

گل محمدی افزود: هم اینك با در نظر گرفتن ذخائر موجود در سطح كشور برنامه ریزی برای اجرای طرحهای توسعه با هدف 64 میلیون تن كنسانتره و گندله انجام گرفته كه 17،5 میلیون تن از این میزان از معادن سنگ آهن سنگان تامین خواهد شد.

وی گفت: در همین راستا عملیات اجرایی ساخت كارخانه گندله سازی به ظرفیت پنج میلیون تن توسط سازمان توسعه و نوسازی معادن و صنایع معدنی 'ایمیدرو' و مابقی توسط شركتهای سرمایه گذار در جوار معادن سنگ آهن سنگان در حال اجرا و ساخت است.

معاون مجتمع سنگ آهن سنگان خواف با اشاره به پروژه های در حال اجرا توسط بخش دولتی در این مجتمع افزود: ساخت كارخانه كنسانتره به ظرفیت 2،4 میلیون تن در سال، كارخانه گندله سازی به ظرفیت پنج میلیون تن در سال، ایجاد راههای دسترسی به اطراف خصوصا شهر سنگان، افزایش ظرفیت بارگیری، افزایش بازده كیفی و كمی در كارخانه كنسانتره و سنگ شكنهای مجتمع از جمله این پروژه ها هستند.

وی درباره طرحهای توسعه ای توسط سرمایه گذاران بخش خصوصی در مجتمع سنگان هم گفت: شركت فولاد شرق كاوه برای تولید 2،5 میلیون تن كنسانتره و 2،5 میلیون تن گندله و شركت فولاد خراسان برای تولید 2،5 میلیون تن كنسانتره در این مجتمع سرمایه گذاری كرده اند.

او سرمایه گذاری بانك ملی برای تولید 2،5 میلیون تن كنستانتره و 2،5 میلیون تن گندله و شركت فولاد مباركه برای تولید پنج میلیون تن كنسانتره و پنج میلیون تن گندله را در این مجتمع از دیگر اقدامات انجام شده برشمرد.

وی با اشاره به اشتغالزایی 10 هزار نفری این طرحها در مجتمع سنگ آهن سنگان افزود: هر كدام از طرحها در این مجتمع در دوره اجرا حداكثر برای هزار و 500 نفر و در دوره بهره برداری حداكثر برای 800 نفر اشتغالزایی دارند كه در مجموع اشتغالزایی به میزان سه هزار نفر بطور مستقیم و هفت هزار نفر بطور غیرمستقیم خواهد بود.

معاون مجتمع سنگ آهن سنگان خواف گفت: تمامی این فعالیتها و طرحها برای جلوگیری از خام فروشی و ایجاد ارزش افزوده بیشتر، در حال انجام است.

گل محمدی افزود: با توجه به قیمت سنگ آهن خام هم اینك فرآوری و تبدیل به كنسانتره سنگ آهن ارزش افزوده ای معادل حداقل 2،5 تا حداكثر چهار برابر

(250 تا 400 درصد) عاید مجموعه های فعال خواهد شد لذا جا دارد این سیاست در تمامی شركتهای خصوصی و دولتی با جدیت پیگیری شود تا در صورت صادرات، درآمد قابل قبول و بهینه ای را عاید كشور نماید.

وی ادامه داد: مجتمع سنگ آهن سنگان در تامین مواد اولیه، فناوری فرآوری و استخراج، تامین منابع مالی و نیروی انسانی مشكلی برای ادامه كار ندارد اما در بحث تامین زیرساختها از جمله آب، برق و گاز با مشكلات عدیده ای دست و پنجه نرم می كند.

او گفت: خط تولید كنستانتره بین 500 تا هزار مگاوات در سال برق مصرف می كند اما برقی كه اكنون برای واحد تولید كنستانتره مجتمع مصرف می شود تامین كننده نیاز نیست؛ از سوی دیگر هر كدام از كارخانه های این مجتمع به اندازه یك شهرك صنعتی نیاز به گاز دارند.

با این حال معاون برنامه ریزی و توسعه مجتمع سنگ آهن سنگان خواف محدودیت جدی این منطقه را 'آب' دانست زیرا واحدهای فرآوری در مجتمع برای تولید نیازمند آب هستند.

وی گفت: اخیرا كنسرسیوم معدن سنگ آهن سنگان از مشاوری كمك گرفته تا نسبت به پیدا كردن راههای جدید برای تامین آب منطقه از طریق مسوولان مربوطه رایزنیهای لازم را انجام دهد.

رییس سازمان صنعت، معدن و تجارت خراسان رضوی نیز در این باره به خبرنگار ایرنا گفت: كمبود آب محدودیت اصلی طرحهای بزرگ صنعتی در این استان به ویژه در بخش فولاد و صنایع فولادی است.

'راضیه علیرضایی' با اشاره به حجم آب مصرفی در صنعت فولاد خراسان و محدودیت منابع آبی افزود: لزومی ندارد در منطقه ای مانند خراسان رضوی كه با محدودیت آب دست و پنجه نرم می كند پروژه های صنعتی با میزان مصرف زیاد آب اجرا شود لذا از این پس اولویت صدور مجوز با آن دسته از طرحهای صنعتی خواهد بود كه از روشها و فناوری جدید در مصرف بهینه آب استفاده كنند.

وی گفت: مصرف آب باید مدیریت شود تا سهم صنعت به عنوان بخش توسعه استان به میانگین سهم پنج درصدی صنایع از آب برسد.

او با بیان اینكه مجتمع سنگ آهن سنگان خواف بزرگترین منطقه تولید سنگ آهن و مواد معدنی كشور محسوب می شود افزود: باید تامین زیرساختهای لازم به منظور فعالیت حداكثری این مراكز تولیدی در راستای ایجاد اشتغال مورد توجه قرار گیرد.

رییس سازمان صنعت، معدن و تجارت خراسان رضوی در ادامه گفت: نیم درصد از ارزش افزوده اقتصادی در این استان از بخش معدن تامین می شود، با توسعه كارخانه های موجود تا حد امكان از خام فروشی مواد معدنی جلوگیری شده و توسعه خراسان در این حوزه بیش از گذشته محقق می شود.

وی افزود: در نشستی كه اردیبهشت ماه امسال با حضور معاون برنامه ریزی و اشتغال استانداری خراسان رضوی برگزار شد شركتهای خدماترسان موظف به تامین گاز، برق و آب مورد نیاز واحدهای تولیدی موجود در منطقه سنگان خواف طبق توافق نامه های موجود بین شركتهای خدمات رسان، سازمان ایمیدرو و كنسرسیوم واحدهای فولادی شدند.

علیرضایی ادامه داد: خراسان رضوی دارای معادن غنی سنگ آهن به عنوان مواد اولیه صنایع فولادی است كه تاكنون به علت خام فروشی مواد معدنی، ارزش افزوده آن كمتر به استان باز می گشت لذا موفق نشده ایم از این ظرفیت برای رشد اقتصادی منطقه بهره گیریم.

وی حجم كل ذخیره معادن سنگ آهن خراسان رضوی را 650 میلیون تن و میزان استخراج سالانه آن را 10 میلیون تن عنوان و بیان كرد: در گذشته بیشتر ذخیره معادن سنگ آهن استان خام فروشی می شد اما طی چند سال اخیر با ایجاد واحدهای كنستانتره، عمده سنگ آهن فراوری شده و صادر می شود.

وی با اشاره به ظرفیتهای صنایع فولادی گفت: در استان 2،6 میلیون تن ظرفیت تولید كنستانتره، 1،4 میلیون تن ظرفیت تولید آهن اسفنجی، دو میلیون تن ظرفیت تولید شمش فولادی و 1،6 میلیون تن ظرفیت تولید مقاطع فولادی شامل تیرآهن و نبشی وجود دارد.

علیرضایی افزود: درصدد هستیم با تامین زیرساختها و تكمیل همه زنجیره های تولید در بخش فولاد و صنایع فولادی خراسان بتوانیم ارزش افزوده معادن سنگ آهن را بالا برده و بستر ایجاد اشتغال فراوانی را كه این صنایع به دنبال خواهد داشت فراهم كنیم.

وی اظهار داشت: خراسان رضوی قطب سوم تولید فولاد و صنایع فولادی در ایران است و با اجرای پروژه های در نظر گرفته شده در این بخش طی سالهای آینده به پیشرفت مطلوبی در تولید فلزات آهنی در كشور و منطقه خاورمیانه دست خواهد یافت.

رییس سازمان صنعت، معدن و تجارت خراسان رضوی گفت: همچنین تاكنون 45 هزار میلیارد ریال سرمایه گذاری در واحدهای بزرگ تولیدی فولاد و چهار هزار و 470 میلیارد ریال سرمایه گذاری در بخش واحدهای كوچك تولیدی فولاد با ظرفیت 460 هزار تن انجام گرفته است.

وی افزود: طرح فولادی با ظرفیت تولید سالانه 64.5 میلیون تن در خراسان رضوی وجود دارد كه از این تعداد شش واحد در حال بهره برداری و 33 واحد در دست اجرا است.

علیرضایی گفت: از واحدهای در دست اجرا 9 واحد مربوط به تولید كنسانتره با ظرفیت 22.5 میلیون تن است كه یك واحد آن در حال بهره برداری و هشت واحد در دست اجرا است.

وی با بیان این كه هم اكنون هشت واحد گندله سازی با ظرفیت تولید 22.3 میلیون تن در حال ساخت است ادامه داد: هشت واحد تولید آهن اسفنجی با ظرفیت تولید 7.8 میلیون تن، 9 واحد شمش فولاد با ظرفیت 7.8 میلیون تن و پنج واحد نورد با ظرفیت تولید 4.1 میلیون تن از جمله طرحهای فولادی خراسان رضوی است كه روند اجرایی خود را طی می كنند.

سرعت در ایجاد واحدهای فرآوری و ایجاد زیر ساختها به ویژه تامین آب در مجتمع سنگ آهن سنگان خواف می تواند ضمن اشتغالزایی به رونق صنعت فولاد در شرق كشور كمك كند.

7489/659/660