آلاینده های هوا، تهدیدات سلامتی و راهكارهای مقابله

به گزارش ایرنا از مركز تحقیقات آلودگی هوا به وجود هر ماده‌ای در هوا كه می‌تواند برای انسان یا محیط او مضر باشد اطلاق می شود. آلاینده‌ها ممكن است طبیعی و یا ساخته دست بشر باشند و ممكن است به اشكال مختلف ذرات جامد یا قطرات مایع یا گاز باشند. این مواد بالغ‌بر 180 آلاینده هستند.

***عوارض آلودگی هوا

آلودگی هوا در درازمدت می‌تواند برای انسان كشنده باشد. در یك تجربه تلخ، طی یك هفته آلودگی هوا در دسامبر 1952 در شهر لندن حدود 4700 نفر فوت كردند كه بیشتر آنان مبتلایان به بیماری‌های قلب و ریه و افراد مسن بودند.

آلودگی هوا باعث تحریك مجاری هوائی و تشدید آسم می‌شود و هرچه میزان ازن هوا بیشتر باشد، تعداد بیشتری از افراد مبتلابه آسم می‌شوند.

تماس درازمدت با آلودگی هوا باعث بروز برونشیت مزمن و آمفیزم ریوی می‌شود. آلودگی هوا با گاز رادون (ناشی از سوخت موتورهای دیزلی و صنایع سنگین) می‌تواند منجر به سرطان ریه شود.

همچنین آلودگی هوا باعث مرگ‌ومیر حیوانات شده برای گیاهان مضر است و علاوه بر آن باعث افزایش عفونت های تنفسی می‌شود. آلودگی هوا اثرات غیرقابل جبرانی بر آثار باستانی و میراث فرهنگی نیز دارد.

***تأثیرات آلودگی هوابر كودكان

كودكان به دلایل زیر نسبت به بزرگسالان در معرض خطر بیشتری از آلودگی هوا قرار می‌گیرند:

- كودكان و شیرخوارگان با سرعت بیشتری تنفس می‌كنند و این باعث افزایش تماس با مواد آلوده‌كننده هوا می‌شود.

- كودكان اكثراً تنفس دهانی دارند به‌این‌ترتیب فیلتر بینی كه قسمتی از آلودگی هوا را می‌گیرد به‌طور مؤثر نمی‌تواند عمل كند.

- كودكان بیش از بزرگ‌سالان در محیط آزاد به سر می‌برند بخصوص در فصول گرم و تابستان كه سطح آلودگی هوا شدیدتر است.

- سیستم ایمنی و ارگان‌های وابسته در كودكان هنوز نارس است و نسبت به آلودگی حساس‌تر است. سرب ناشی از آلودگی هوا می‌تواند در استخوان‌های در حال رشد رسوب كند.

آلودگی هوا باعث تحریك انسداد راههای هوائی و تشدید آسم می‌شود و بر نمو سیستم عصبی، تنفسی، ایمنی و غدد داخلی تأثیر می‌گذارد و می‌تواند خطر سرطان را در سال‌های بعدی زندگی افزایش دهد.

***منابع انتشار آلاینده‌های هوا

منابع آلوده‌كننده هوا به دو قسمت طبیعی و مصنوعی تقسیم‌بندی می‌شوند:

مناطق طبیعی:

- فعالیت های آتشفشان ها و آتش‌سوزی جنگل‌ها

- گردوغبار طبیعی

- دود مونواكسید كربن ناشی از آتش‌سوزی‌ها

- گاز رادون ناشی از كانی های زمین

- درختان كاج كه تركیبات آلی را از خود متصاعد می‌كنند.

منابع مصنوعی:

وسایل نقلیه موتوری مشكلی اساسی هستند كه دی‌اكسید نیتروژن كه مهم‌ترین آلوده‌كننده هوا است را تولید می‌كنند سایر منابع مصنوعی آلوده‌كننده هوا عبارتند از: زغال‌سنگ سوزها، صنایع مختلف، آلودگی‌های ناشی از سوزاندن بقایای كشاورزی و ...است .



***آلاینده‌های هوا

تركیبات آلوده‌كننده هوا به دو قسمت گازها و ذرات جامد تقسیم می‌شوند:

ذرات جامد

ذرات كوچك و جامد بر اساس اندازه تقسیم می‌شوند و عبارتند از 2.5 mm و 10mm دسته اول ذراتی هستند كه قطری كمتر از 10 میكرومتر دارند و دسته دوم ذراتی كه دارای قطری كمتر از 2.5 میكرومتر هستند. ذرات با قطر كمتر از 2.5 میكرومتر برای سلامتی زیانبارترند زیرا آسان‌تر به بخش‌های انتهایی دستگاه تنفسی راه می‌یابند.

***گازها

شامل مونواكسید كربن، دی‌اكسید نیتروژن، دی‌اكسید گوگرد، هیدروكربن ها، ازن و ... هستند.

*** آلودگی هوا در منازل

دی‌اكسید كربن یك گاز آلوده‌كننده هوا نیست ولی همواره به‌عنوان یك عامل مهم در بررسی كیفیت هوای منازل موردتوجه قرارگرفته است و به‌عنوان شاخص كیفیت هوا لحاظ می‌شود. افرادی كه در معرض این هوا قرار می‌گیرند دچار شكستگی، عدم رضایت و عدم تمركز می شوند. مواد و مصالح ساختمانی مثل رنگ‌ها بخصوص رنگ‌های با تركیبات سربی، حشره‌كش‌ها و اسپری فرمالدئید نیز می توانند باعث آلودگی هوا در منازل شوند.

*** حفاظت از آلودگی هوا

در روزهایی كه اخبار و رادیوتلویزیون و روزنامه‌ها هوا را در شرایط بحرانی اعلام می‌كنند این خبر به شما هشدار می‌دهد كه خود را از آلودگی هوا محافظت كنید. AQI (شاخص كیفیت هوا) یك شاخص برای گزارش كیفیت هوای روزانه است. AQI با اندازه‌گیری آلاینده‌هایی چون ازن، منواكسید كربن، دی‌اكسید گوگرد و دی‌اكسید نیتروژن و گردوغبار (ذرات معلق mm10) محاسبه می‌شود.

***در مواقع بحرانی آلودگی هوا چه باید كرد

در روزهای بحرانی آلودگی هوا، حتی‌الامكان از تردد در محدوده‌های مركزی و پرترافیك شهر اجتناب كنید. استفاده از وسایل حمل‌ونقل عمومی در سفرهای روزانه درون‌شهری خود را جایگزین خودروهای شخصی نمایید. فعالیت یا بازی كودكان در محیط‌های باز را محدود نمائید و افراد مسن یا افراد دارای بیماری‌های قلبی و ریوی نظیر آسم، برونشیت مزمن و نارسائی قلبی از خروج از خانه اجتناب كنند.

علمی **1354**1599