حذف یارانه ثروتمندان، چگونه؟

به گزارش ایرنا، در مرحله اول اجرای قانون هدفمندسازی یارانه ها در 15 دی ماه 88 بیش از 75 میلیون نفر مشمول دریافت یارانه شدند. با استفاده از اطلاعات اقتصادی خانوارها و طبقه بندی آنان در قالب طرحی به عنوان خوشه بندی تقسیم بندی به گونه ای بود كه هفت دهك جامعه در خوشه یك و دو قرار گرفت و در خوشه سوم سه دهك باقی مانده قرار داشت.

این طرح به دلایل مختلف متوقف شد و دولت وقت پرداخت یارانه نقدی را به همه متقاضیان انتخاب كرد. این طرح از اردیبهشت ماه سال 89 اجرا شد.

احمد امیر آبادی فرهانی نماینده مردم قم و عضو كمیسیون برنامه و بودجه و محاسبات مجلس شورای اسلامی در خصوص حذف اقشار پردرآمد از دریافت یارانه نقدی گفت: طبق توافق مجلس و دولت در زمان ثبت نام مقرر شد تا دولت سقف درآمدی را اعلام كند و افرادی كه درآمد آن ها بیش از مبلغ اعلام شده است از دریافت یارانه نقدی انصراف خود را اعلام كنند.

وی افزود: اما دولت به دلیل تبعات سیاسی، از انجام این تصمیم صرف نظر كرد.

امیر آبادی فرهانی در ادامه اظهار داشت: از نظر من بهترین روش شناسایی دهك های كم درآمد است اما نكته ای وجود دارد این است كه طبق اعلام دولت 10 میلیون نفر از افراد پردرآمد شناسایی شده اند و این عدد بزرگی است كه اگر اجرا شود مطمئنا میزان بسیار زیادی از كسری بودجه تامین خواهد شد.

محمدرضا پورابراهیمی نماینده مردم كرمان و نایب رئیس كمیسیون ویژه حمایت از تولید ملی مجلس شورای اسلامی در خصوص حذف اقشار پردرآمد از دریافت یارانه نقدی اظهار داشت: قانون هدفمندی قانون خوبی است و درسال های اول نتایج خوبی از جمله كاهش قاچاق سوخت را به همراه داشت.

وی افزود: از نظر من بهترین روش خود اظهاری است اما متاسفانه به دلیل تبعات سیاسی احتمالی اجرای این طرح به تعویق افتاده است.

رییس كمیسیون برنامه و بودجه نیز در این مناظره گفت: مقایسه سال 93 با گذشته حاكی است دولت در هدفمندی یارانه‌ها قانون را رعایت نكرده است و طبق قبل عمل می‌كند.

غلامرضا تاجگردون افزود: قرار بود 48 هزار میلیارد تومان از منابع هدفمندی را هزینه كنیم و 10 هزار میلیارد تومان را به تولید اختصاص دهیم ولی سرجمع 59 هزار میلیارد تومان هزینه كردیم. مجلس مشخص كرده كه برای حذف یارانه‌ها چه كنیم.

وی گفت: دولت در لایحه بودجه سال 94 نیز همانند شیوه سابق عمل كرده كه تخلف است و امسال 7تا 10 هزار میلیارد تومان كسری یارانه‌ها خواهیم داشت كه همین رقم را سال آینده نیز مواجه خواهیم داد.

حسین راغفر اقتصاددان و اساتید دانشگاه با حضور در این مناظره تصریح كرد: تا آنجایی كه آمار نشان می‌دهد وزارت نفت بیش از 40 هزار میلیارد تومان به حساب هدفمندی‌ یارانه‌ها واریز می‌كند درحالی كه قرار بود وزارت نفت با این منابع به توسعه میادین نفت و گاز بپردازد. البته دولت 10 هزار میلیارد تومان از یارانه‌ها را به بخش سلامت اختصاص داده و بخشی از تعهدات خود را از این محل اجرا كرده است.

وی گفت: دولت باید بتواند از محل یارانه‌ها تعهدات دیگری مثل آموزش و پرورش رایگان را عملیاتی كند و حمل و نقل ارزان را در اختیار مردم و خانوارها قرار دهد تا خانواده‌های محروم بیشترین بهره را از اجرای این قانون ببرند.

این اقتصاددان تصریح كرد: باید دهك‌های پایین درآمدی شناسایی شوند كه این امر امكان پذیر است و تبعات اجتماعی كمتری دارد.

وی اضافه كرد: اینكه سوال شده دولت از چه راهی می‌تواند یارانه ثروتمندان را حذف كئد باید پاسخ داد كه باید اقشار ضعیف جامعه را شناسایی كرد.

احمد میدری معاون رفاه وزیر تعاون، كار و رفاه اجتماعی در ادامه این مناظره گفت: دولت در سال جاری نزدیك به 60 هزار میلیارد تومان بابت جبران خدمات كاركنان خود هزینه كرده و 40 هزار میلیارد تومان هم یارانه نقدی اختصاص داده است.

به گفته وی، پولی كه به مشمولان حمایتی كمیته امداد و بهزیستی می‌دهیم بیش از 4 هزار میلیارد تومان است باید در راستای افزایش رفاه این قشر اقدامات بیشتری انجام شود.

میدری گفت: باید متذكر شوم نكته اول اینكه حذف یارانه ثروتمندان نیازمند یكسری بانك‌های اطلاعاتی است، ولی محدودیت نظام اداری و اجتماعی در این زمینه داریم.

در ادامه این مناظره پورابراهیمی نایب رئیس كمیسیون ویژه اقتصادی مجلس با بیان اینكه ما سه گام را تعریف كردیم گفت:گام اول توصیه به عدم ثبت نام بود. گام دوم تعیین سقف درآمدی و گام سوم تعریف و تعیین رقم متوسط هزینه خانوارها در شهرها و روستاها بود تا براساس آن میانگینی از هزینه سبد خانوار تعیین شود و كسانی كه كمتر از آن سقف، درآمد دارند یارانه دریافت كنند و بالاتر از آن انصراف دهند.

وی تصریح كرد: دولت باید براساس شهرهای كوچك، كلان‌شهرها و روستاها یك عدد متوسطی را برای هزینه‌ها تعیین می‌كرد كه نكرد.

پورابراهیمی گفت: مجلس همچنین تصویب كرد اگر كسانی كه بالاتر از آن عدد متوسط درآمد دارند برای دریافت یارانه ثبت نام كنند مشمول جریمه سه برابری شوند. اما به دلیل فقدان نظام جامع اطلاعاتی ناچاریم از این روش‌ها استفاده كنیم.

تاجگردون رئیس كمیسیون برنامه و بودجه مجلس در ادامه اظهار داشت: ما نتوانستیم مردم كشور خودمان را توجیه كنیم كه نیاز واقعی آنها چیست و منابع محدود را چگونه باید هزینه كنیم.

وی با بیان اینكه دولت هدفمندی را با هدف توزیع بهتروعادلانه تر درآمد آغاز كرد، افزود: ضریب جینی از سال 80 تا قبل از هدفمندی یارانه از 43 به 41 كاهش یافت. سال 91 این رقم به 36 كاهش یافت كه موجب خوشحالی ما شد. علت این اصلاح ضریب جینی این است كه اقشار ضعیف با دریافت این یارانه بیشتر آن را صرف هزینه‌های مصرفی كردند، برعكس اقشار ثروتمند كه نیازی به این پول ندارند.

تاجگردون گفت: هزار و 620 میلیارد تومان امسال در استان كهكیلویه و بویراحمد یارانه توزیع شد درحالی كه می شد با این پول در این استان 32 هزار نفر بیكار را مشغول به كار كرد و نرخ بیكاری را در استان به زیر 8 درصد كاهش داد.

در ادامه مناظره امیرآبادی عضو كمیسیون برنامه و بودجه مجلس با تصریح اینكه اراده‌ای برای حذف ثروتمندان نه در دولت قبل و نه این دولت وجود ندارد، گفت: تأمین اجتماعی رسما اعلام كرد 39 میلیون نفر تحت پوشش این سازمان هستند كه براساس همین آمار می‌توان 15 میلیون خانوار اطلاعاتشان را جمع آوری كرد. حتی می‌توان بیمه كارگران ساختمانی را معیار شناسایی سطح درآمدی افراد قرار داد.

وی اضافه كرد: مهمترین مسئله‌ای كه الآن دولت باید برای حذف یارانه‌ها مدنظر قرار دهد داشتن اراده سیاسی برای این كار و پذیرفتن تبعات آن است.

این عضو كمیسیون برنامه و بودجه با بیان اینكه حداقل 10 میلیون نفر در كشور داریم كه به این یارانه احتیاجی ندارند، گفت: می‌توان با این پول هزینه آب و گاز رسانی به بسیاری از روستاها را تأمین كرد.

راغفر در ادامه این مناظره با اعلام اینكه دولت قبل متوسط حدود یك میلیون تومان را برای خط فقر اعلام كرده بود، گفت: این رقم برای كلان‌شهرها از جمله تهران بسیار پایین است ولی برای روستاها رقم بالایی است.

وی گفت: با معیار یك میلیون تومان در روستاها دیگر هیچ روستایی كار نمی‌كرد و مهاجرت از روستا به شهرها افزایش می‌یافت.

این اقتصاددان با بیان اینكه تعداد قابل توجهی ثبت نام غیرواقعی در یارانه‌ها داشتیم، افزود: 10 درصد جمعیت كشور بیسواد مطلق هستند. اینترنت كشور هم كه وضعیت معلومی دارد. چگونه است كه در 10 روز 73 میلیون نفر با این وضعیت اینترنت و بیسوادی ثبت نام كنند.

راغفر حذف كسانی كه دو شناسنامه یا دو كارت ملی دارند و یا متوفی هستند را یكی از روش‌های كاهش حجم یارانه بگیران ارزیابی كرد.

وی یكی از اشكالات اعلام متوسط دو میلیون تومان برای انصراف از یارانه را اینگونه توضیح داد كه اگر مردم با علم به اینكه هرچه درآمد خود را كمتر بنویسند حذف نمی‌شوند در عمل ارقام درآمدی كمتری را ثبت می‌كنند.

راغفر گفت: در نتیجه كار هم مشاهده كردیم كه 90 درصد مردم درآمد خود را زیر یك میلیون تومان اعلام كردند.

وی تصریح كرد: دولت ابزاری ندارد كه بتواند شناسایی كند كه چه كسانی درآمد خود را در فرم یارانه‌ها واقعی اعلام كردند و چه كسانی دروغ گفتند.

این اقتصاددان با بیان اینكه در ادامه این فرآیند قاعدتا باید دستگاه قضایی تشخیص دهد كه چه كسی دروغ گفته است، افزود: نتیجه‌اش این می‌شود كه دولت باید دو میلیون نفر را محكوم كند و مثلا حكم زندان برای آنها ببرد كه تمام این فرآیندها هیچ كدام عملیاتی نیست.

راغفر تصریح كرد: مجلس در قانون هدفمندی یارانه‌ها فرآیندی را برای حذف یارانه بگیران تدوین و تصویب كرده است كه دولت امكان اجرای آن را ندارد.

وی با بیان اینكه با نظام جامع اطلاعاتی موافق هستم گفت: توزیع فرم شناسایی خانوارها اقدام غلطی بود.

این اقتصاددان افزود: دولت قبل یك سنگی را ته چاه انداخته و این دولت را مسئول كرده كه این سنگ را از ته چاه درآورد كه این منصفانه نیست.

راغفر در واكنش به انتقاد پورابراهیمی كه گفته است این قانون مصوبه مجلس است و باید اجرایی شود، گفت: بله دولت قبل هم خیلی از مصوبات مجلس را عملیاتی نكرده است.

وی افزود: طی 4 سال گذشته 180 هزار میلیارد تومان یارانه پرداخت شده است كه اگر نگوییم همه آن، حداقل 130 هزار میلیارد تومان آن دور ریخته شده كه می‌توانستیم با این پول میلیون‌ها شغل ایجاد كنیم.

راغفر درباره اینكه گفته شده اراده‌ای برای حذف یارانه ثروتمندان وجود ندارد گفت: من هم این مسئله را تأیید می‌كنم، به همین دولت هم اعلام كردیم كه این پرسش‌نامه‌ها غلط است ولی گوش نكردند و شاید مصلحت ندانستند.

در ادامه این مناظره میدری معاون وزیر تعاون، كار و رفاه اجتماعی گفت: دولت كه می‌خواست سبد حمایتی غذایی توزیع كند در مرحله اول دو و نیم میلیون نفر را شناسایی كرده بود. در مراحل بعدی 124 هزار نفر را شناسایی كردیم كه نباید سبد غذایی بگیرند و این افراد را حذف كردیم.

وی گفت: تعدادی از این افراد حذف شده بعدا مراجعه كردند و پرسیدند كه چرا ما را حذف كردید ما پاسخ دادیم كه این سبد به فقیرترین افراد كشور اختصاص دارد كه استدلال ما را پذیرفتند و رفتند.

میدری با تأكید براینكه رسانه‌ها این مسئله را خیلی بزرگ نكنند گفت: باید بدون تنش‌های اجتماعی این موضوع را دنبال كنیم.

وی با اعلام اینكه در فرآیند توزیع سبد كالا 8 درصد خطا داشته‌ایم این میزان خطا را قابل قبول ارزیابی كرد.

میدری درباره تجربیات وزارت رفاه در فرآیند سبد حمایتی غذایی گفت: دولت در حال تدوین یك سری بانك‌های اطلاعاتی برای شناسایی افراد نیازمند هست.

وی تصریح كرد: دولت بر شناسایی افراد تأكید دارد ولی در عمل مثلا اتفاق می‌افتد كه افراد حذف شده به دیوان عدالت اداری شكایت می‌كنند.

میدری فرآیند حذف یارانه‌ها را به قدری پیچیده خواند كه نباید در خصوص آن جنجال‌های رسانه‌ای به راه انداخت و باید اجازه داد دولت فرآیند حذف یارانه‌ها را به آرامی انجام دهد.

در ادامه این مناظره امیرآبادی عضو كمیسیون برنامه و بودجه مجلس با اعلام اینكه دور ریختن 130 هزار میلیارد تومان را قبول ندارم، گفت: خیلی از مردم ما به این مبلغ واقعا احتیاج داشتند و اقشار ضعیف جامعه بیشترین نفع را از پرداخت نقدی یارانه‌ها بردند.

امیرآبادی با اشاره به اینكه مجلس تأكید داشت كه مواد 7، 8 و 11 قانون هدفمندی باید از سوی دولت اجرایی شود، گفت: دولت ژست سیاسی گرفت و خواست از دستور مجلس برای استفاده از بانك‌های اطلاعاتی بهره برداری سیاسی كند.

وی گفت: دولت طبق قوانین پولشویی و مالیاتی می‌تواند از اطلاعات دارایی مردم استفاده كند.

همچنین پورابراهیمی نایب رئیس كمیسیون ویژه تولید ملی نیز گفت: مجلس دولت را مكلف كرده است كه براساس درآمد خانوارها را شناسایی كند. ولی دولت درسال 93 اقدامی نكرد و در لایحه بودجه 94 هم اثری از اراده دولت برای حذف یارانه ثروتمندان نیست.

وی افزود: برای حذف یارانه‌ها قطعا باید سناریوی جدید را تغییر داد و متناسب با شرایط امروز كشور باید تصمیم گیری كنیم.

پورابراهیمی مشمولین كمیته امداد، بهزیستی و افرادی كه نهادهای دیگر به عنوان نیازمند واقعی شناسایی كرده‌اند را حدود 30 درصد جمعیت كشور دانست كه نیازمند واقعی دریافت یارانه هستند و حدود 25 میلیون نفر را شامل می‌شوند.

وی اضافه كرد: وزیر اقتصاد رسماً در صحن علنی مجلس اعلام كرد كه 10 میلیون نفر ثروتمند را شناسایی كردیم كه باید دولت برای حذف این افراد اقدام كند.

پورابراهیمی گفت: باید شیوه تلفیقی را به كار برد به این معنا كه خوداظهاری و شناسایی افراد ثروتمند و فقیر را همزمان عملیاتی كنیم.

تاجگردون رئیس كمیسیون برنامه و بودجه مجلس نیز در ادامه این مناظره گفت: نه می‌شود یك باره یارانه‌ها را حذف كرد و نه می‌شود همین شیوه فعلی را ادامه داد.

وی با بیان اینكه شیوه‌های مختلفی مدنظر هست گفت: می‌شود 30 تا 40 درصد قشر ضعیف جامعه را به شكل موجود یارانه پرداخت كرد و برای بقیه مردم به آرامی تصمیم گیری كنیم.

در ادامه این مناظره راغفر اقتصاددان گفت: قرار نیست همه نیازمندان حذف شوند.

وی گفت: باید به دولت اجازه داد به جای تعیین وضعیت درآمدی، وضعیت معیشتی مردم را تعیین كنیم و اینكه 30 درصد مردم كشور یارانه بگیرند در وضعیت فعلی كشور منصفانه نیست.

راغفر با اشاره به اینكه در دیگر كشورهای دنیا چند نوع یارانه می‌دهند و برای هر نوع یارانه یك پرسشنامه می‌دهند گفت: صحیح نیست كه برای كل یارانه فقط یك پرسشنامه داده شود.

وی از مجلس خواست كه به جای تأكید بر حذف یارانه‌ها تورم را كنترل كند و به دولت كمك كند تا سیاست‌های ضد تورمی اتخاذ شود.

اقتصام (1574) ** 1418