موزه اي بر مبناي زندگي سازگار با طبيعت

ديرگاهي نمي گذرد كه موزه ميراث روستايي در ميان جنگل هايي از طبيعت گيلان به تلاش آناني بنا شده كه يادشان به نگاهداشت دانش و فرهنگ پيشينيانشان دلخوش است.

انديشه ايجاد موزه ميراث روستايي گيلان براي نخستين بار پس از زمين لرزه 1369 گيلان - زنجان از سوي دكتر محمود طالقاني مطرح و عمليات ساختماني موزه در ارديبهشت 84 آغاز شد و گام به گام پيش رفت تا امروز كه از مجموع 9 فاز تعريف شده، هفت فاز آن افتتاح و هر سال ميزبان گردشگران داخلي و خارجي بسيار مي شود.

بر اساس مطالعات انجام شده در گيلان كه يكي از كوچكترين استان هاي كشور است، 9 حوزه سرشاخه فرهنگي - معماري شناسايي شده كه ميراث مادي (معماري، صنايع دستي، پوشش محلي و ...) و ميراث معنوي (آداب و رسوم، باورها و ارزش ها) هر يك از اين حوزه ها در قالب يك روستا در محل موزه طراحي، بازسازي و گام به گام تا تكميل پيش مي رود.

مسيري در امتداد جاده و بر بلنداي شاليزار و رود را كه طي كني؛ سقف‌هايي مخروطي از ساقه‌هاي طلايي برنج و چوب در ميان جنگل‌ پديدار مي‌شود.

هديه موزه ميراث روستايي گيلان به گردشگران، حلاوت ساعتي زندگي در يك قرن گذشته است كه خالي از هرگونه هوار شهر به انسان آرامش مي‌بخشد.

كساني كه فضاي ناب روستا را تجربه كرده‌اند، خاطره‌هاي خوش آن را به ياد مي‌آورند و درمي‌يابند كه با غرق شدن در فناوري و صنعت، چه به حال روزهاي خوش و خالص گذشته خويش آورده‌اند و نسل جديد نيز با كسب نشاط در روح خود، معني پاك روستا را تجربه مي‌كنند.

جاده اي در دو سوي جنگل و صداي پرندگاني بيشمار و گاه حتي پرواز شاهين هايي در نزديك و گاه عبور شغال هايي تيز رو، تو را وا مي دارد تا آهسته تر براني حتي كمتر از سرعت مجاز ...

در اين ميان و در زماني كه مسحور طبيعت و هواي ناب مي شوي؛ انبوهي از ماشين پارك شده در يك قسمت از جاده ، نشان از وجود مكاني شگرف از هنر و معماري دارد؛ موزه ميراث روستايي است كه ديگر آوازه اش فراتر از كشور رفته و در خاورميانه همين يك مورد است.

تنها در وصفش همين كافي كه سازه هايي چند از سالياني دور، برآمده از معماري متفاوت روستاييان نيك انديش گيلاني توسط دانش آموختگاني خوش ذوق - با عشق به فرهنگ ، آيين و زندگي پيشينيان خويش - واچيني، به جنگل هاي سراوان منتقل شده ، دوباره چيني و به سبك روستاهاي 9گانه با همان معماري و زندگي به همان سبك بطور زنده در جلوي چشم گردشگران تصوير شده و همچنان در حال انجام است.

در مسيري از سنگريزه در لابه‌لاي درختان جنگلي، با راهنمايي تابلوهاي چوبي به سمت كوهپايه مي‌روي و در انتها، خانه‌اي كه بوي دود و هيزم و بوي ناب روستا را در جان و دل مي‌افشاند.

معماري خانه‌هاي روستايي گيلان، دانش نانوشته‌اي است كه بايد حفظ و از آن در معماري كنوني الهام گرفته مي‌شد.

مديراجرايي موزه ميراث روستايي گيلان خبر مرمت موزه را در گفت و گو با ايرنا اعلام و بيان كرد: اين موزه بدليل قرار گرفتن در اقليم پر باران ، رطوبت بالا و بازديدهاي مستمر از آن، نياز به مرمت هميشگي دارد.

' سعادت الله مسعودي ' اظهار كرد: بر همين اساس بازديد از موزه در زمان حاضر تنها به روزهاي جمعه محدود شده تا شرايط براي ايجاد فضايي شاد و پر نشاط براي برگزاري جشنواره نوروزي 94مهيا شود.

وي ادامه داد: مرمت بام، ديوارهاي گلي، سازه هاي چوبي، راه هاي دسترسي و آماده سازي بناها از اقداماتي است كه برنامه ريزي شده است.

به گفته مسعودي؛ 36 سازه از 80 سازه موجود در موزه ميراث روستايي گيلان در فهرست آثار ملي كشور به ثبت رسيده اند.

به گفته دانش آموختگان برنامه ريزي توريسم كشور؛ امروزه توجه بسياري از ملت هاي در حال توسعه به احياي هويت ملي خود معطوف شده است.

ميراث فرهنگي معنوي ياناملموس به معناي تمامي اقدامات، شيوه هاي ارائه، نمودها و بروزها، دانش ها، مهارت ها، وسايل، مصنوعات دستي و فضاهاي فرهنگي مرتبط با آنهاست كه يكي از مؤلفه هاي مهم هويت ملي محسوب مي شود.

آيين ها جلوه هايي از معرفت شناسي يك قوم و جامعه محسوب مي شوند؛ شكلي از هستي شناسي يك دنياي ذهني و دروني كه تجلي بيروني و هنري پيدا كرده و با زيبايي شناسي خاصي همراه است.

جامعه بي آيين، جامعه اي خشك محسوب مي شود و جشن ها و آيين ها نمادي از شور و زندگي بخشي و رنگ پذيري زندگي تلقي مي شوند.

و امروز در اكوموزه گيلان علاوه بر چينش زندگي يكصد سال گذشته روستايي كه در فهرست آثار ملي ثبت شده و در برنامه ثبت جهاني قرار گرفته، آيين ها و بازي هاي بومي و غذاهاي محلي و هنرهاي سنتي نيز احياء شده است.

موزه ميراث روستايي گيلان امروز با پديدار شدن هفت فاز از 9 فاز طرح ريزي شده با عناوين روستاهاي جلگه شرق و غرب، كوهپايه شرق و غرب و كوهستان شرق و غرب براي سرور جشن نوروزي و فرهنگ مهرباني با طبيعت ساز مي شود.ك/4

1881/695