صنعت مد و لباس ایران؛ نیازمند دگرگونی

چهارمین جشنواره ی بین المللی مد و لباس فجر از یازدهم تا شانزدهم اسفند در محل برگزاری نمایشگاه های بین المللی تهران برگزار شد.

در این جشنواره نزدیك به 200 بنگاه فعال در حوزه ی طراحی و تولید پوشاك همخوان با فرهنگ ایرانی و اسلامی شركت داشتند و تولیدكنندگان 20 استان، 74 دانشگاه، 38 مركز فنی و حرفه‌ یی و 50 موسسه ی تولیدكننده ی پوشاك حوزه ی حجاب و عفاف آثار خود را به نمایش عموم گذاشتند. همچنین در بخش بین الملل این جشنواره هفت كشور از جمله تركیه و افغانستان حضور داشتند.

در بخش نمایش این جشنواره نیز برخی آثار طراحان و تولیدكنندگان كه مورد تایید داوران جشنواره قرار گرفته بود، در معرض تماشای بازدیدكنندگان گذاشته شد. قرار است شماری از این آثار كه ظرفیت مدسازی را دارد با اشتراك نظر اتحادیه ی پوشاك به تولید انبوه برسد.



*** حضور ضعیف طراحان و تولیدكنندگان در جشنواره

در آیین گشایش چهارمین جشنواره ی مد و لباس فجر، «علی مرادخانی» معاون هنری وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی، با انتقاد از توجه اندك به حوزه ی مد و لباس در سال های گذشته گفت: برگزاركنندگان جشنواره ی مد و لباس سعی دارند با نگاه علمی و دقیق دانشگاهیان را به صنعتگران نزدیك كنند.

مرادخانی با اشاره به اینكه در كشور ما بخش قابل توجهی از فعالیت‌های اقتصادی به نمانام های (برند) غیر ایرانی مربوط می‌شود اظهار كرد: نمی توان جلوی واردات پوشاك غیر ایرانی را گرفت اما باید رقابت درستی میان برندهای ایرانی و غیرایرانی وجود داشته باشد و حضور طراحان ما آنقدر پررنگ باشد كه ورود پوشاك غیرایرانی به ایرانی ها آسیبی وارد نكند.

با وجود این گفته های معاون هنری وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی، اگر بخواهیم به قضاوت درباره ی كیفیت حضور طراحان و تولیدكنندگان داخلی در چهارمین نمایشگاه بین المللی مد و لباس فجر بنشینیم، می توانیم به كاستی های بی شماری اشاره كنیم. اگرچه تعداد انگشت شماری از طراحان و تولیدكنندگان حاضر در جشنواره ی امسال، تولیدهای قابل قبولی ارایه كردند اما در نگاهی كلی می توان گفت چهارمین جشنواره ی مد و لباس فجر از كیفیت لازم برخوردار نبود.

شاید بتوان ادعا كرد حضور ضعیف طراحان و تولیدكنندگان ایرانی در این جشنواره به سختی می توانست انتظارهای مردم به خصوص نسل جوان را در زمینه ی مد و لباس بر آورده سازد.

این اتفاق شاید حاكی از بی انگیزگی طراحان یا توجه بیش از اندازه ی تولیدكنندگان به سود مالی به جای كیفیت و طراحی خوب باشد؛ نكته یی كه به یكی از مهم ترین چالش ها در مسیر رقابت با نمانام ها و تولیدهای خارجی تبدیل شده است. طراحان و تولیدكنندگان داخلی، این وضعیت را بیش از آنكه ناشی از كم كاری خود در عرصه ی طراحی و تولید پوشاك بدانند، آن را نتیجه ی نبود نگاه های حمایتی به این عرصه قلمداد می كنند.



*** نمایشگاه خلوت و تولیدكنندگان ناراضی

یكی از مهمترین ویژگی های جشنواره ی مد و لباس فجر امسال، فضای خلوت نمایشگاه و استقبال اندك مردم از بخش های مختلف این جشنواره بود.

به گفته ی برخی طراحان و تولیدكنندگان حاضر در جشنواره، استقبال نكردن مردم از این جشنواره به كم كاری متولیان و ضعف های برگزاری آن باز می گردد.

در این زمینه، نبود تبلیغات مناسب برای جذب مخاطبان، یكی از كاستی هایی است كه مسوولان برگزاری جشنواره، ضمن پذیرش آن، از كمبود بودجه به عنوان دلیل اصلی این اتفاق یاد كرده اند.

«حمید قبادی» سرپرست «بنیاد ملی مد و لباس» در گفت و گو با رسانه های داخلی در این زمینه اظهار داشت: در خصوص اعتراض غرفه داران به برخی از مشكلات و كمبودها حق با آن ها است. یك ضعف جدی در اطلاع رسانی وجود دارد. دلیل آن هم هزینه ‌های زیاد اطلاع رسانی از جمله سفارش آگهی های تبلیغاتی و تابلوهای شهری است كه سبب شده جلب مخاطب در حد بضاعت نمایشگاه انجام شود.

به باور تولیدكنندگان، ساعت برگزاری نمایشگاه نیز یكی دیگر از علت های استقبال اندك مردم از جشنواره ی مد و لباس فجر امسال بود. به گفته ی آن ها، بازدیدكنندگان همه روزه از ساعت 9 صبح تا 5 بعد از ظهر فرصت بازدید از نمایشگاه را داشتند و از آنجا كه بیشتر افراد در این ساعت ها سركار هستند، نمایشگاه با استقبال اندكی رو به رو شد.

فروش بلیط ورودی برای بازدید از نمایشگاه و فروش بلیط جداگانه برای بازدید از بخش نمایش جشنواره ی مد و لباس از دیگر دلایلی بود كه به گفته ی غرفه داران باعث استقبال اندك مردم از نمایشگاه شد.

به باور تولیدكنندگان داخلی، این اتفاق ها نشانه ی بی توجهی و نبود رغبت در میان متولیان فرهنگی و هنری كشور برای توجه جدی به عرصه ی مد و لباس است.

به گفته ی یكی از بانوان طراح و تولیدكننده ی پوشاك كه در نمایشگاه حضور داشت، اكنون به صنعت مد و لباس در ایران با نظری مثبت نگریسته نمی شود و این صنعت و فعالان آن از حمایت های كافی از سوی نهادهای فرهنگی و هنری برخوردار نیستند.

این طراح به پژوهشگر ایرنا گفت: جدی نگرفتن صنعت مد و لباس در ایران از سوی نهادهای مسوول، یكی از اصلی ترین دلیل های دلسردی تولیدكنندگان و عقب ماندگی صنعت پوشاك در ایران است.



*** سود محوری، كیفیت اندك و نبود خلاقیت در طراحی؛ پاشنه ی آشیل تولیدكنندگان داخلی

به غیر از مواردی كه شركت كنندگان در نمایشگاه مد و لباس فجر از آن به عنوان دلایل خلوت بودن نمایشگاه یاد كردند، نبود استقبال چشمگیر مردم از نمایشگاه دلایل دیگری نیز دارد؛ دلایلی كه به كم كاری خود طراحان و تولیدكنندگان ایرانی و تا حدی نگاه سودمحورانه ی صرف آن ها باز می گردد.

بی شك استقبال مردم از كالای خارجی و رضایت اندك از پوشاك داخلی فقط نمی تواند به یك علت واحد آن هم كم توجهی مسوولان وابسته باشد. آن گونه كه برخی طراحان و فعالان عرصه ی پوشاك حاضر در جشنواره می گویند، این اتفاق نتیجه ی نبود نگاه مثبت و حرفه یی نسبت به مقوله ی مد در صنعت پوشاك كشور بوده و همچنین ناشی از نگاه معطوف به سود، بدون در نظر گرفتن كیفیت، طراحی مناسب و مرغوبیت برخی تولیدهای داخلی است.

در این زمینه یكی از طراحان به پژوهشگر ایرنا گفت: بسیاری از تولیدكنندگان در ایران تلاشی برای رشد و پیشرفت حوزه ی مد و لباس نمی كنند و متاسفانه برای بسیاری از فعالان این عرصه فقط سود اقتصادی مهم است.

وی با اشاره به این مطلب كه بسیاری از تولیدكنندگان داخلی در تولید خود توجهی به طراحی ندارند و از مواد اولیه ی نامرغوب استفاده می كنند افزود: تاسف آور است اما بسیاری از تولیدكنندگان پوشاك در كشور حتی حاضر نیستند یك طراح برای شركت یا تولیدی خود استخدام كنند و پول به طراح دادن را هزینه یی اضافه می دانند.

این طراح كه خود در پاریس در زمینه ی مد و طراحی پوشاك تحصیل كرده است یكی دیگر از مهم ترین چالش های عرصه ی مد و لباس در ایران را نبود خلاقیت میان طراحان داخلی و گرته برداری آنان از روی الگوهای دیگران دانست و افزود: مهم ترین مشكلی كه تولیدكنندگان پوشاك در ایران دارند موضوع كپی است. بسیاری از تولیدكنندگان پوشاك از خود خلاقیت نشان نمی دهند و فقط از روی مدل های برندهای داخلی و خارجی كپی می كنند.

در ادامه ی گفت و گوها در نمایشگاه مشخص شد گرته برداری در عرصه ی تولید پوشاك، چالشی مهم در این زمینه است كه به رشد و پیشرفت این صنعت ضربه می زند. در این پیوند یكی دیگر از طراحان حاضر در نمایشگاه به محض مطرح شدن این سوال كه مهمترین دلیل درجا زدن صنعت مد و لباس در ایران چیست؟ پاسخ داد: كپی برداری!

این طراح با تاكید بر اینكه توجه تولیدكنندگان به سود مالی باعث غفلت آنان از كیفیت و مرغوبیت تولیدهای شده است افزود: این تولیدكنندگان توجه نمی كنند كه چنین سودی فقط می تواند مقطعی باشد و موفقیت برای فردی كه چنین نگاهی دارد در بلند مدت امكان پذیر نیست.



*** نگاه مردم به عملكرد تولیدكنندگان داخلی

در پاسخ به پرسش پژوهشگر ایرنا در زمینه ی خلوتی نمایشگاه، یكی از بازدیدكنندگان گفت: برخی تولیدهای داخلی در حوزه ی پوشاك، كیف و كفش از طراحی زیبا و مرغوبیت جنس برخوردارند اما بسیاری از تولیدكنندگان داخلی به خصوص در طراحی های خود برای جلب نظر مشتریان به ویژه نسل جوان با چالش های جدی رو به رو هستند.

به گفته ی وی، طراحان و تولیدكنندگان پوشاك در ایران برای رقابت با پوشاك خارجی چاره یی جز در نظر گرفتن خواست و سلیقه ی مشتری ندارند. این تولیدكنندگان باید همزمان با در نظر گرفتن سود به این هم بیاندیشند كه كالای مرغوب دست مشتری بدهند تا به این ترتیب مردم به حمایت از كالاهای ایرانی و خرید آن روی بیاورند.

یكی دیگر از حاضران در نمایشگاه نیز به قیمت بالای برخی پوشاك داخلی اشاره كرد و گفت: طراحان و تولیدكنندگان داخلی قیمت های نجومی برای اجناس خود در نظر می گیرند اما در تولیدهای خود توجهی به مدل و كیفیت جنس نمی كنند.



*** سخن آخر

صنعت مد و لباس در بسیاری از كشورهای جهان رشد چشمگیری داشته و سرمایه گذاری و توجه ویژه به این صنعت زمینه ساز سودآوری قابل توجهی برای برخی اقتصادها شده است.

در بیشتر كشورهای پیشگام و موفق در عرصه ی مد و لباس، طراحان و فعالان این عرصه مورد حمایت دولت، سرمایه گذاران خصوصی و نهادهای فرهنگی و هنری قرار دارند و در برابر نیز كالا و خدمات شایسته و مرغوب به مردم ارایه می دهند. همین همكاری و هماهنگی دوسویه موجب موفقیت چشمگیر بسیاری از كشورها در صنعت مد و لباس شده است. با توجه به آنچه گفته شد، برای شكوفایی و پیشرفت صنعت مد و لباس ایرانی نیازمند ایجاد چنین شرایطی در كشور هستیم؛ شرایطی كه تحقق آن در گروی تصمیم گیرندگان اصلی این عرصه است تا با توجه ویژه به مسایل عرصه ی تولید پوشاك، هم زنگ زدگی چرخ دنده های صنعت مد و لباس را بزدایند و هم پوشش اسلامی – ایرانی را در كوران عرضه ی تولیدهای خارجی در كشور گسترش دهند.

*گروه پژوهش و تحلیل خبری

**پژوهشم**9282** 9279**2054