سردشت به دليل وجود جاذبه هاي طبيعي و محيطي، با داشتن پوشش جنگلي وسيع و منابع آب فراوان داراي جاذبه هاي بسيار زيادي است و در آن تركيبي از دره ها، كوهها، دشت ها، چشمه ها، چمنزارها، بيشه ها، مراتع، چشم اندازهاي طبيعي، آثار تاريخي و همچنين آداب و رسوم و ديگر ويژگي هاي ناحيه، يك محدوده جغرافيايي استثنايي به شمار مي رود.
با مرور اجمالي بر ويژگيهاي طبيعي اين خطه به ويژه در فصل بهار بايد اعتراف كرد كه طبيعت هرچه سخاوت در خود داشته در اين خطه جادويي به تمامي آشكار ساخته است.
آبشار شلماش، آبشار رزگه، آبشار نيوه ژ، دشت وزنه، دشت مردواو (مرداب)، دشت باژار، كاني گراوان، رودخانه زاب، دره خدرآباد، بيوران، گردنه زمزيران و وجود 800 هكتار جنگل از جمله جاذبه هاي طبيعي و گردشگري اين شهرستان است.
** آبشار شلماش
اين آبشار در دره اي در پنج كيلومتري جنوب شهر سردشت با پوشش جنگلي و داراي چشم انداز بسيار زيبايي است و از مهمترين آبشارهاي حوزه زاب در مسير رودخانه شلماش قرار دارد و در جهت شمال غربي (رودخانه پمو) به زاب مي ريزد.
اين رودخانه دقيقا بر روي گسل فرعي روستاي آلمان و جنوب شرقي در پايين دست ( ويسك ) و روستاي شلماش جاري است و بستر آن در محل تلاقي فيليت هرموژنز ( يكنواخت ) و مرمر قرار دارد كه در طي مسير گاه بر روي مرمر و گاه بر روي فيليت در جريان است.
در پايين دست جاده سردشت، شلماش نرسيده به روستاي شلماش سه آبشار به فاصله هر كدام 200 متري نمايان هستند كه آبشار جنوبي تر به علت ارتفاع زياد و شكست شيب در مركز آن دو آبشار تلقي مي شود و آبشار شمالي تر كه در اطراف آن پوشش جنگلي متراكم وجود دارد كه از چشم اندازهاي طبيعي زيباي منطقه محسوب مي شود.
آب رودخانه شلماش كه از رودخانه هاي دائمي اين شهرستان است در فصل بهار از بيشترين حجم و در پاييز از كمترين حجم برخوردار است.
اين آبشار مهمترين جاذبه توريستي سردشت محسوب مي شود و همه ساله هزاران نفر از نقاط مختلف كشور از آن بازديد مي كنند و به لحاظ ويژگي هاي خاص آن از جمله پوشش جنگلي در حاشيه آبشار، دسترسي آسان و نزديكي آن به جاده اصلي، اين آبشار را در نوع خود كم نظير كرده است.
** چشمه گراوان
كاني گراوان چشمه اي معدني واقع در روستايي كاني گويز نزديكي شهر ربط آب است كه اين چشمه داراي املاح بوده و املاح آن پس از خروج در محل ته نشين شده به صورت تپه نارنجي رنگ بزرگ زيباي درآمده است.
اين چشمه در كل معدني و گازدار است و در نزديكي روستاي كاني گويز در جنوب شرقي حوضه زاب واقع است.
آب جوشان از اين چشمه بيرون مي آيد و پس از جاري شدن بر سطح زمين از خود موادي بر جاي مي گذارد كه روز به روز بر حجم توده مخروطي شكل آن افزوده شده و يكي از نادرترين و زيباترين جلوه هاي طبيعت را در منطقه و حتي كشور به وجود آورده است.
آب اين چشمه كه املاح موجود در آن حداقل يك گرم در ليتر است براي درمان ناراحتي هاي پوستي مورد استفاده قرار مي گيرد و خواص درماني و بيوفيزيولوژيكي دارد.
** غار آهكي روستاي درمان آباد
اين غار بزرگ در جنوب غربي شهر سردشت واقع شده ولي هنوز به صورت رسمي شناسايي و مسيريابي نشده است و فقط اهالي اين روستا و تعدادي از كوهنوردان منطقه به درون آن راه يافته اند.
دشت وزنه دشتي واقع در شمال غربي شهرستان در ارتفاع 1700 متري سطح دريا با چمنزارهاي وسيع كه رودخانه اي از وسط آن مي گذرد و دره گرژال در مسير رودخانه زاب در امتداد جاده سردشت به پيرانشهر است كه جلوه هاي زيباي طبيعت را به نمايش مي گذارند.
** تپه شماره 2 ربط
اين تپه كه باستان شناسان از سال 1384 با ايجاد چند ترانشه، مطالعات لايههاي تاريخي آن را شروع كردهاند، از دوران ماقبل تاريخ تا دوره اشكاني آثار تاريخي را در خود دارد و باستان شناسان با تأكيد بر هزاره اول تاريخي در پي كشف و اكتشاف شهر تاريخي موساسير بوده و آن شهر را در اين محدوده فرض گرفته اند.
** قلعه ماليموس ( قه لاي ماليموس )
آثار قلعه و باروي محكمي مربوط به حملات يونانيان در دورهي هخامنشي به نام ( قلاي ماليموس ) يعني ( قلعه ماليموس ) از سرداران يوناني در بالاي كوهي مشرف به روستاي ( كاني زرد ) واقع در شمال غربي شهر سردشت مرز بين ايران و عراق كه هنوز آثار قلعه و برخي ديوارهاي آن پا برجاست.
** پل قلعه تاسيان ( پردي قهلا تاسيان )
آثار پل و قلعهاي مربوط به دورهي سامانيان به نام ايزدي قهلاتاسيان واقع در روستايي به همين نام در شمال شهر سردشت در مسير رودخانهي زاب اين پل در مسير جاده پيرانشهر به سردشت و در مسير فرعي روستاي نبي آوا به سپيدار قرار گرفته است.
اين پل در شهرستان سردشت بر سر راه قديمي اميرآباد به مهاباد در قسمت شمالي رودخانه زاب كوچك ساخته شده است.
احتمالاً نام اين پل از نام قلعهاي به نام قلعه ( تاسيان ) كه مربوط به دوره ساساني بوده و بقاياي آن هنوز هم در قسمت شمالي اين پل و به فاصله كمي از آن قرار گرفته مشتق شده است.
تاريخ ساخت بنا ( پل ) مربوط به دوران قبل از اسلام است.
طول پل 55 متر و عرض آن در قسمت پايين 10 متر و در قسمت فوقاني 4،5 متر و ارتفاع 10 متر است.
صخرهاي بودن بستر رودخانه و وجود صخرههاي طبيعي مانع از انجام عمليات پيسازي در اين پل شده است و پايهها را بدون پي سازي مستقيم روي صخرهها گذاشته اند.
بسياري از آثار طبيعي و تاريخي سردشت براي مسافران و مهمانان خارجي و داخلي اين شهرستان مرزي ناشناخته بوده و بسياري از مسافران بدون اطلاع از چنين جاذبه هايي تنها براي بازديد از مجتمع هاي تجاري و بازارچه هاي مرزي به اين شهرستان سفر مي كنند.
وجود چندين مجتمع تجاري و بازار وسايل و كالاهاي خارجي هر ساله پاي هزاران مسافر و خريدار را به اين شهرستان سرسبز و مرزي در جنوب آذربايجان غربي مي كشاند و كمتري كسي پيدا مي شود كه هنگام بازگشت از سردشت چيزي خريداري نكند، حتي اگر به قصد تفريح و گردش هم به اين شهرستان سفر كرده باشد.
3020/6008
مهاباد - ايرنا - شهرستان مرزي سردشت در جنوب آذربايجان غربي با داشتن چندين جاذبه طبيعي و تاريخي در ايام تعطيلات نوروز چشم به راه مسافران و ميهمانان نوروزي است.
