آيين هاي پيروزي در جنگ جهاني دوم؛ جبهه جديد رويارويي روسيه و غرب

با وجود اتحاد و ائتلاف روسيه با انگلستان، فرانسه و آمريكا عليه آلمان نازي در جنگ دوم جهاني، سالگرد اين رويداد فاجعه بار قرن بيستم در سال هاي اخير به محل مناقشه جديدي بين غرب تحت سركردگي واشنگتن و روسيه ميراث شوروي سابق تبديل شده است.

در شرايطي كه روسيه به دليل تلفات انساني 27 ميليون نفري ناشي از تهاجم آلمان ها، از جنگ دوم جهاني به عنوان 'جنگ كبير ميهني' ياد مي كند و تلاش دارد بر نقش پيشروي شوروي سابق در شكست هيتلر تاكيد كند، غربي ها با برجسته سازي نبرد نرماندي براي بزرگنمايي جايگاه خود در اين نبرد مي كوشند.

ازسوي ديگر تشديد تنش ميان مسكو و غرب در سه سال اخير به ويژه پس از بحران اوكراين و الحاق كريمه به خاك روسيه موجب شده است دو طرف از آيين هاي ويژه هفتادمين سالگرد جنگ دوم جهاني به عنوان سكوي تبليغاتي عليه همديگر استفاده كنند.

با اين ديدگاه بود كه رهبران غربي بر خلاف دوران رياست جمهوري مدوديف بر روسيه در فاصله سال هاي 2008 تا 2012 ميلادي، امسال از شركت در آيين هاي بزرگداشت پيروزي متفقين بر متحدين در رژه نظامي بزرگ ميدان سرخ مسكو خودداري كردند.

دولت روسيه هفتادمين سالگرد پيروزي ارتش سرخ در برابر آلمان نازي را در جنگ جهاني دوم گرامي داشت و روز شنبه گذشته برابر با نهم ماه مه ميلادي، ميدان سرخ شهر مسكو شاهد رژه ارتش روسيه و مراسمي ويژه با حضور ولاديمير پوتين رئيس جمهوري اين كشور بود.

رسانه هاي خبري روسيه با پوشش خبري گسترده اين آيين با انتقاد از تلاش غرب براي كمرنگ جلوه دادن نقش شوروي سابق در پيروزي متفقين اعلام كردند

در حالي كه غرب آماده بزرگداشت هفتادمين سالگرد نبرد نرماندي مي شود، نقش روسيه در جنگ جهاني دوم يا آنچنان كه در روسيه بعنوان 'جنگ بزرگ ميهني' شناخته مي شود، اغلب دست كم گرفته شده است.

'ديميتري لينيك' روزنامه نگار روس مي گويد: 'براي روس ها آمار تلفات بسيار بيشتر بود. نيمي از 27 ميليون نفري كه كشته شدند، روس بودند و نيمي ديگر از كشورهايي كه اكنون از اتحاد جماهير شوروي مستقل شده اند. به معناي واقعي كلمه هر خانواده يك نفر را در جنگ از دست داد. در واقع بايد گفت اين چيزي است كه درك آن در غرب دشوار است.'

تحليلگران مسايل سياسي با اشاره به واقعيت غيرقابل انكار آغاز عقب نشيني و تضعيف آلمان ها از نبرد استالينگراد به اين سو مي گويند پس از تغيير مسير جنگ بنفع متفقين در سال 1941 ميلادي، اتحاد جماهير شوروي توانست حملات آلمان ها در نبرد استالينگراد را كه يكي از خونين ترين نبرها در تاريخ بود، دفع كند؛ تلفات سنگين وارد به ارتش آلمان نازي، اين نبرد را به استراتژيك ترين نبرد در كل جنگ دوم جهاني تبديل كرد.

از اين ديدگاه، نيروهاي آلمان ديگر هرگز نتوانستند حتي با عقب نشيني وسيع از جبهه غربي جنگ، ابتكار عمل را براي جبران شكستشان در شرق، بدست بگيرند.

'كخ هابو' تاريخدان دانشگاه كلن آلمان مي گويد: 'شكست آلمان از استالينگراد شروع شد و با نبرد نرماندي و نبردهاي ماههاي بعد از آن واضح تر و مشخص تر شد. ديگر هيچ نيروي دفاعي زميني وجود نداشت كه بتواند پيشرفت نيروهاي متفقين را متوقف كند. با اين حال بايد گفت كه نبرد نرماندي براي متوقف كردن جنگ كافي نبود، چرا كه تا بيش از شش ماه ديگر هم جنگ ادامه يافت.'

با وجود تلاش همه جانبه روسيه و شخص 'ولاديمير پوتين' رييس جمهوري اين كشور براي كاستن از دامنه تنش با غرب، غربي ها همچنان بر طبل روسيه هراسي مي كوبند و از هر مناسبتي از جمله آيين هاي بزرگداشت پيروزي در جنگ دوم جهاني براي تقويت اين روحيه به ويژه در بين كشورهاي اروپاي شرقي به عنوان اعضاي سابق پيمان ورشو بهره مي برند.

در واقع هر چه روس ها براي جلب مشاركت غربي ها در پيروزي بر متحدين در جنگ دوم خانمانسوز جهاني مي كوشند، غربي ها بيشتر بر محور واگرايي با مسكو در ميراث اين پديده شوم قرن بيستم پافشاري مي كنند.

با اين نگاه بود كه 'ولاديمير پوتين' رييس جمهوري روسيه سال گذشته براي نخستين بار پس از الحاق كريمه به خاك روسيه با حضور در سالگرد بزرگداشت نبرد نرماندي در فرانسه براي كاستن از شكاف روز به گسترش سردي در مناسبات مسكو و پايتخت هاي غربي كوشيد.

در حالي كه رويدادهاي اخير خاطرات جنگ سرد را دوباره زنده كرده است، مورخان مي گويند تنش هاي فعلي نبايد باعث شود مردم، نقش مهم روسيه را در آزاد كردن جهان از دست نازي ها فراموش كنند.

در واقع رسانه هاي غربي در راستاي سياست هاي تنش زايي بروكسل و واشنگتن با مسكو تلاش مي كنند با پيوند زدن نام روسيه با نام پوتين، نقش شوروي سابق را در پيروزي متفقين بر متحدين زير سوال ببرند.

'پير دفرين' تحليلگر سياسي مي گويد: 'پوتين درحال حاضر كسي است كه بعنوان رئيس جمهوري روسيه عمل مي كند اما ما نبايد سهم روسيه و سهم مردم اين كشور را در پيروزي جنگ جهاني دوم انكار كنيم، تنها به اين خاطر كه پوتين رئيس جمهوري خودكامه و سوء استفاده گراست.'

كانال تلويزيوني يورونيوز نيز در گزارشي با اشاره ضمني به تلاش غرب براي بي اهميت جلوه دادن نقش روس ها در پيروزي هاي جنگ دوم جهاني با محور كوبيدن پوتين اعلام كرد: پوتين رئيس جمهوري است كه بعد از يك دهه در قدرت بودن، در كشورش از محبوبيتي برخوردار است كه براي بيشتر رهبران غربي به رويا شبيه است.

بر پاين اين گزارش، بر اساس نظرسنجي هاي اخير، بطور متناوب حدود 83 درصد روس ها عملكرد پوتين بعنوان رئيس جمهوري را تاييد مي كنند.

البته رويارويي روسيه با غرب در جبهه بزرگداشت سالگرد جنگ دوم جهاني از مرز جنگ لفظي ديپلمات ها فراتر رفته و هر گونه فعاليت اجتماعي مرتبط با اين واقعيت تلخ تاريخي را نيز در برگرفته است.

در همين راستا به تازگي اعلام شد كه نيروهاي مرزي آلمان مانع ورود موتور سواران روسي شدند كه در ادامه سفر خود و به مناسبت هفتادمين سالگرد پايان جنگ دوم جهاني قرار بود براي اجراي مراسم “يادبود متحرك” وارد اين كشور شوند.

اين گروه پيشتر قرار بود از طريق لهستان به آلمان بروند اما پس از ممانعت نيروهاي مرزي اين كشور راه خود را به سمت اتريش تغيير دادند اما با اين حال نتوانستند براي اين مراسم به برلين درآلمان برسند.

اجراي “مراسم يادبود متحرك” كه يادآور پيروزي ارتش سرخ بر آلمان نازي است از ابتدا با مخالفت كشورهاي آلمان و لهستان مواجه شد.

سخنگوي وزارت خارجه ي آلمان پيشتر گفته بود چنين مراسمي كمكي در جهت عادي كردن مناسبات ميان آلمان و روسيه نخواهد كرد

پوتين در اين مراسم گفت: 'اين پيروزي بزرگ تا ابد بعنوان يك اقدام بزرگ قهرمانانه در تاريخ كشورمان باقي خواهد ماند. ما متحدانمان كه عليه هيتلر مي جنگيدند را به ياد داريم. ما از مردم بريتانيا، فرانسه و آمريكا براي همكاري و سهمي كه در اين پيروزي داشتند، سپاسگزاريم.'

بيش از شانزده هزار نظامي و انواع ماشين آلات نظامي در رژه روز شنبه گذشته در ميدان سرخ مسكو حضور داشتند.

'شي جينگ پين' رئيس جمهوري چين،' بان كي مون' دبير كل سازمان ملل و روساي جمهوري كشورهاي هند، آذربايجان، ارمنستان، قرقيزستان، كوبا و برخي از ديگر كشورها در اين مراسم حضور داشتند، رهبران اروپايي بخاطر اختلافات ماههاي اخير با روسيه در ارتباط با بحران اوكراين از حضور در اين مراسم امتناع كردند.

روسيه همچنين در رژه روز شنبه گذشته ، تانك جديد آرماتا تي 14 را به نمايش گذاشت كه مقامات روسيه مدعي اند پيشرفته ترين تانك در جهان است.

مراسم بزرگداشت پيروزي ارتش سرخ شوروي سابق بر ارتش هيتلر با يك دقيقه سكوت به احترام قربانيان جنگ و مانور هلي كوپترها و هواپيماهاي روسيه بر فراز ميدان سرخ مسكو همراه بود.

بعداز پايان رژه نظامي، رهبران حاضر در مراسم به اتفاق رئيس جمهوري روسيه با حضور در بناي يادبود سرباز گمنام، با تقديم شاخه هاي گل نسبت به قربانيان جنگ جهاني دوم اداي احترام كردند.

رسانه ها و سياستمداران غربي همچنين مي گويند رژه نيروهاي نظامي روسيه در ميدان سرخ در سالگرد پيروزي جنگ دوم جهاني نوعي تلاش براي بازسازي و صيانت از شوروي كمونيستي و در تضاد با نظم نوين جهاني ادعايي آمريكا در دوره پس از سقوط ديوار آهنين در اوايل دهه 1990 ميلادي است.

از اين منظر، روسيه در قامت ميراث دار شوروي سابق به دليل برخورداري از وسعت سرزميني 17.5 ميليون كيلومتر مربعي و توانمندي هاي چشمگير نظامي خود همچنان تهديد بزرگي براي غرب محسوب مي شود و وجود آن يادآور دوران جنگ سرد و تنش در مناسبات جهان دوقطبي آن ايام است.

آتش زير خاكستر جنگ سرد همچنان روشن است و شعله هاي آن در سردي فزاينده مناسبات روسيه و غرب در مناسبت هاي همچون سالگرد پيروزي متفقين بر متحدين در جنگ دوم جهاني فوران مي كند.

اروپام**518 **1561**1517