در اين گفت و گو كه در شماره روز سه شنبه دوازدهم خرداد 1394 خورشيدي انتشار يافته، مي خوانيم:برپايي اين كنگره بين‌المللي فرصت مناسبي را پديد آورد تا با دكتر «محسن نراقي»، فوق‌تخصص بورد جراحي پلاستيك و ترميمي صورت، رئيس انجمن تحقيقات راينولوژي و رئيس كنگره در مورد يافته‌هاي چند پژوهش انجام‌شده توسط اين انجمن و نيز شيوه‌هاي نوين جراحي پلاستيك گفت‌وگو كنيم و دست آخر دستاوردهاي كنگره اخير اين انجمن را از زبان وي بشنويم.
در خبرها به نقل از شما آمده بود براساس يك پژوهش انجام‌شده در كشور، بيش از ٢٠درصد مراجعان اعمال جراحي زيبايي بيني، دچار اختلال «بدريخت‌انگاري» (داشتن تصور ذهني منفي از خود) هستند. لطفا در اين مورد، بيشتر توضيح دهيد.
از خصوصيات اين اختلال اين است كه اظهار ناراحتي بيمار تناسبي با نوع بدشكلي خفيف ندارد و فرد بيش از حد نگران ظاهر خود است به طوري كه ساعت‌هاي زيادي را صرف اشتغال ذهني به اين مقوله مي‌كند. افراد دچار اين اختلال، بيشترين نمود اختلال را در صورت خود و در بين اعضاي صورت بيشترين عامل نازيبايي خود را مربوط به بيني‌شان مي‌دانند.
اين پژوهش توسط چه نهادي و با چه هدفي انجام شده است؟
اين تحقيق، اخيرا توسط انجمن تحقيقات راينولوژي ايران و با هدف بررسي ميزان اختلال بدريخت‌انگاري در متقاضيان اعمال جراحي پلاستيك بيني در كشور صورت گرفته است.
از منظر يك پزشك فوق‌تخصص جراحي زيبايي، بفرماييد آيا بيني اين افراد واقعا نياز به اعمال جراحي زيبايي داشته است؟
در بررسي اين گروه مشخص شد كه بيني اين افراد نيازي به عمل جراحي ندارد و تنها تصور منفي‌اي كه اين عده از چهره خود داشته‌اند، آنان را به سمت كلينيك‌هاي زيبايي سوق داده است.
چه راه‌حل درماني‌اي را براي اين افراد پيشنهاد مي‌كنيد؟
تجربه نشان داده است به‌دليل آنكه منشأ بدريخت‌انگاري زمينه رواني دارد، حتي در صورت انجام اعمال جراحي زيبايي موفقيت‌آميز هم اين گروه از افراد، از نتيجه عمل راضي نخواهند بود و تصوير نازيبابودن چهره در نزد اين افراد، همچنان به قوت خود باقي است. به همين منظور درمان‌هاي روان‌شناختي براي اين بيماران مي‌تواند آنها را از جراحي‌هاي بي‌نتيجه نجات دهد.
در سال٢٠١٠ انجمن تحقيقات راينولوژي ايران با همكاري دانشگاه جان‌هاپكينز تحقيق مشتركي را براي بررسي علل شيوع جراحي پلاستيك در ايران انجام داد. لطفا در مورد نتايج اين بررسي توضيح دهيد.
در اين تحقيق، ما شيوع جراحي پلاستيك را در دو جامعه ايران و آمريكا به مدت دو سال مقايسه كرديم كه به نتايج بسيار جالب‌توجهي دست يافتيم. در ابتدا نسبت به يكسان‌سازي جمعيت اقدام كرديم كه نتايج از صحت لازم آماري برخوردار باشد. بر اين اساس، مشخص شد آمار جراحي پلاستيك بيني در ايران هفت‌برابر آمريكاست. اين آمار در مورد كاشت مو ٦,٥ برابر است. يعني ايراني‌ها ٦.٥ برابر بيش از آمريكايي‌ها به دنبال اعمال جراحي كاشت مو هستند. از ديگر نتايج اين تحقيق، مربوط به پروتز گونه و چانه بود كه ميزان جراحي پروتز چانه در ايران ٢.٥ برابر و پروتز گونه دوبرابر آمريكا بود. اما درعوض ميزان تزريق بوتاكس در ايران دوسوم جامعه آمريكا بوده است. درواقع، يافته‌هاي اين تحقيق نشان داد ميزان برخي تزريق‌هاي زيبايي در آمريكا بيش از ايران است. در يك جمع‌بندي كلي بايد گفت در آمريكا مردم بيشتر به سمت روش‌هاي غيرجراحي تمايل دارند و در ايران هنوز هم جراحي‌هاي بيني در صدر جراحي‌هاي پلاستيك قرار دارد.
اخيرا نوعي جراحي پلاستيك گوش در ميان جوانان باب شده كه انتهاي گوش را به شكل نوك‌تيز درمي‌آورند. آيا اين قبيل جراحي‌ها هم در حوزه جراحي‌هاي زيبايي قرار مي‌گيرد؟
اصولا اين نوع جراحي‌ها در زمره جراحي‌هاي زيبايي قرار نمي‌گيرد و در هيچ مرجع جراحي پلاستيك و زيبايي چنين عملي به‌عنوان يك جراحي پلاستيك و زيبايي تعريف نشده است؛ چون طبيعي‌ترين شكل اجزاي صورت بهترين حالت آن است، بنابراين نبايد آنها را از شكل طبيعي خارج كرد. وظيفه ما جراحان فوق‌تخصص پلاستيك آن است كه ناهنجاري‌ها و موارد غيرطبيعي را به حالت طبيعي تبديل كنيم نه اينكه شكل طبيعي را به شكل غيرطبيعي تغيير دهيم، چراكه زماني كه جزئي از چهره را از شكل طبيعي خارج مي‌كنيم، نه‌تنها زيبايي‌اي را به فرد اضافه نكرده‌ايم كه زيبايي وي را نيز از بين برده‌ايم. از طرف ديگر، در تعريف زيبايي گفته ميشود بايد بين اجزاي صورت هارموني يا تناسب وجود داشته باشد تا چهره زيبا ديده شود.
كاربردهاي جراحي پلاستيك به غير از حوزه زيبايي چيست؟
برخلاف تصور، حوزه جراحي پلاستيك، تنها زيبايي نيست و اين‌گونه اعمال جراحي نقش مهمي در ترميم و بازسازي اعضاي از دست‌رفته بدن به‌ويژه صورت در مواقع آسيب‌هايي همچون سوختگي‌ها، نواقص بعد از برداشتن تومورها، ضربات (تروما) ناشي از تصادفات، به‌ويژه تصادفات با وسايل نقليه كه آمار آن نيز در كشور ما زياد است، دارد.
باز در خبرها از قول شما آمده بود پيوند صورت در ايران هرچند به لحاظ تكنيكي امكان‌پذير است، اما به لحاظ نبود شرايط همكاري تيمي بين پزشكان، تاكنون در ايران تجربه‌اي در اين مورد نداشته‌ايم. بفرماييد اصولا چه افرادي نيازمند عمل پيوند صورت هستند؟
پيوند صورت براي كساني كه بخش عمده‌اي از صورت خود را بر اثر تصادف، اسيدپاشي، بيماري‌هايي مثل تومورهاي وسيع صورت و... از دست داده‌اند، امكان‌پذير است و مي‌توان با بازسازي بافت‌هاي از دست‌رفته صورت، آسيب‌ديدگان را به زندگي عادي بازگرداند. عملي‌شدن اين فرايند جز با داشتن يك گروه باانگيزه، با هدف مشترك و توانمند، انجام‌پذير نيست. اميدوارم شرايطي در كشورمان فراهم آيد كه روزي اين فرايند به جريان بيفتد و مرهمي براي بسياري از دردمندان اين سرزمين باشد.
فرايند پيوند صورت چگونه انجام ميشود؟
فرايند پيوند شامل صورت، برداشت كامل بافت پوستي، عضلات، اعصاب، استخوان‌ها و عروق خوني از صورت فرد اهداكننده‌اي كه به لحاظ باليني دچار مرگ مغزي شده است، ميشود. در اين شيوه، بسته به اندازه و وسعت آسيب يا ناهنجاري ايجادشده در صورت فرد گيرنده پيوند، تيم جراحان با پيوند بافت‌ها، شروع به بازسازي تخريب‌ها و نقايص صورت مي‌كنند. به اين ترتيب كه هر بافت را بايد به نقطه مشابه در گيرنده پيوند زد تا عملكرد به آن بافت بازگشته و صورت جديد، حيات خود را بازيابد. اين عمل جزء مشكل‌ترين اعمال جراحي ترميمي در دنياست كه مدت عمل جراحي گاهي تا ٢٠ساعت به‌طول مي‌انجامد.
تفاوت پيوند صورت و ساير جراحي‌هاي ترميمي صورت در چيست؟
پيوند صورت مي‌تواند نوعي جراحي ترميمي محسوب شود، اما برخلاف رويكرد‌هاي قديمي كه بافت از بيمار برداشته شده و بعد از تغيير به ديگري منتقل مي‌شد، پيوند شامل انتقال بافت مشابه از فرد دهنده به فرد گيرنده است. در پيوند صورت، به‌جاي استفاده از لايه‌هاي مختلف حاوي عروق ريز براي شكل‌دادن به ساختارهاي اصلي صورت، خود صورت با تمام عناصر ساختاري پيچيده‌اش از دهنده به گيرنده منتقل ميشود تا نتايج بهتري در عملكرد و زيبايي حاصل شود.
تيم جراحي صورت شامل چه تخصص‌هايي است؟
انجام پيوند صورت نيازمند همكاري جراحان پلاستيك صورت، سروگردن، فك و صورت، عروق، مغز و اعصاب و نيز متخصصان بيهوشي، شيمي‌درماني، داخلي، فيزيوتراپي و روان‌شناس و چند تخصص ديگر است كه با توجه به نبود انگيزه‌هاي فعاليت‌هاي بزرگ گروهي، هماهنگي تيم پزشكي براي اين نوع عمل جراحي، كاري دشوار است.
از محورهاي مهم اين كنگره استفاده از روش‌هاي جراحي آندوسكوپيك در جراحي‌هاي زيبايي بود. لطفا در مورد اين روش‌ها بيشتر توضيح دهيد.
روش‌هاي جراحي آندوسكوپيك طي سال‌هاي اخير پيشرفت‌هاي زيادي كرده است. در گذشته از اين روش براي جراحي‌هاي درمان اختلال‌هاي عملكردي بيني، بيشتر استفاده مي‌شد اما طي چهار، پنج سال اخير، جراحي‌هاي آندوسكوپيك در جراحي‌هاي زيبايي بيني نيز مورد استفاده قرار مي‌گيرد. (البته كاربرد آندوسكوپ در جراحي صورت بسيار قديمي‌تر از بيني بوده و براي بالاكشيدن (ليفت) ابرو مورد استفاده قرار مي‌گيرد). آندوسكوپ در جراحي بيني، ديد دقيق‌تري از ساختمان آناتوميك بيني به جراح مي‌دهد و با بزرگ‌نمايي درون بيني، به جراح امكان مي‌دهد كه بتواند اشكالات ميلي‌متري را تشخيص داده و آن را ترميم كند. در حال حاضر به‌كارگيري روش آندوسكوپيك در جراحي بيني در كشور رايج نشده است. اگرچه اعمال جراحي با بهره‌گيري از آندوسكوپ، كمي طولاني‌مدت است، اما از آنجا كه درنهايت نتيجه عمل بهتر خواهد بود و از طرف ديگر به كمك اين روش كه بسيار هم ظريف است، عملكرد بيني (كه در اعمال جراحي بيني ركن اساسي دارد)، ارتقا مي‌يابد، بنابراين امروزه بهره‌گيري از آن به جراحان پلاستيك بيني توصيه ميشود.
چرا با وجود مزاياي روش جراحي آندوسكوپيك، اين روش هنوز در ايران رايج نشده است؟
به‌دليل آنكه جراحي‌هاي آندوسكوپي، زمان اعمال جراحي را طولاني‌تر مي‌كند. از سوي ديگر، روشي هزينه‌بر است و پزشكاني كه مي‌خواهند از اين روش استفاده كنند، براي تبحر در به‌كارگيري آن نيازمند آموزش‌هاي لازم و گذراندن دوره‌هاي طولاني‌مدت هستند.
اخيرا مشاهده ميشود تزريق‌هاي زيبايي مانند بوتاكس و پركننده (فيلر)ها توسط افراد غيرمتخصص نيز انجام ميشود. مهم‌ترين پيامدهاي اين امر براي استفاده‌كنندگان از اين خدمات چيست؟
متأسفانه مردم هنوز در مورد اهميت و حساسيت روش‌هاي تزريقي آگاهي كافي ندارند و بايد در اين زمينه به آنان اطلاعات دقيق داد. فردي كه كار تزريق زيبايي را انجام مي‌دهد، بايد كاملا به آناتومي نواحي‌اي كه تزريق را انجام مي‌دهد و تكنيك‌هاي صحيح تزريق، آشنايي داشته باشد. در صورتي كه تزريق بوتاكس يا فيلرها به‌خوبي انجام نشود، ممكن است عوارض زيادي برجاي بگذارد. بسيار مشاهده شده كه مراجعاني پس از تزريق فيلرهاي نامرغوب، چنان عوارضي در صورت پيدا كرده‌اند كه پيامدهاي آن از جراحي‌هاي صورت هم بيشتر بوده است. آنچه در تزريق فيلرها و بوتاكس اهميت دارد، فرد تزريق‌كننده است كه حتما بهتر است تخصص و فوق‌تخصص جراحي پلاستيك داشته باشد و دوم اطمينان از استاندارد و مرغوب‌بودن مواد تزريقي است. متأسفانه هم‌اينك بسياري از مواد تزريقي مثل بوتاكس و فيلرها از كشور چين وارد كشور ميشود كه حتي فاقد استانداردهاي اوليه است و به‌دليل نوع ماده به‌كاررفته در آن، ممكن است باعث ايجاد عوارض شود. دقيقا به‌دليل همين حساسيت‌ها هم است كه ما در دوره‌هاي برگزارشده جراحي پلاستيك صورت، بخش‌هايي را به آموزش ريزه‌كاري‌هاي تزريق فيلرها و بوتاكس اختصاص داده‌ايم و راه‌هاي پيشگيري از عوارض روش‌هاي جوان‌سازي صورت را به تفصيل مطرح كرده‌ايم.
موضوع سخنراني شما در پنجمين كنگره خاورميانه‌اي راينولوژي و جراحي پلاستيك صورت، جراحي‌هاي بيني در بيني‌هاي خاورميانه‌اي بود. بفرماييد اساسا بيني اهالي اين منطقه داراي چه ويژگي‌هايي است كه آن را از بيني ديگر نژادها متمايز مي‌كند؟
جراحي بيني مردم خاورميانه اصولا در زمره جراحي‌هاي مشكل محسوب ميشود. از نظر آناتومي، جراح با بيني‌هايي مواجه است كه داراي پوستي ضخيم‌تر و افتادگي بيشتري هستند. بنابراين به هنگام جراحي اين قبيل بيني‌ها، رعايت مواردي حتما ضروري است. من در اين سخنراني، درس‌هايي را كه طي بيش از ٢٠سال تجربه اعمال جراحي بيني در منطقه خاورميانه به‌خصوص ايران آموخته بودم، ارائه دادم؛ نخست اينكه بسياري از افرادي كه به ما مراجعه مي‌كنند، خواستار كوچك‌شدن بيني خود هستند و اين خواسته‌اي نيست كه در اكثر آنها منجر به نتيجه مطلوب شود. برخي از اين افراد، با اينكه بيني بزرگي هم ندارند، باز هم خواستار كوچك‌ترشدن بيني‌شان هستند. در مورد اين افراد، جراح نخست بايد بررسي كند آيا اين عمل جراحي كمكي به بهبود وضعيت بيمار خواهد كرد يا خير. در حال حاضر برخلاف سابق به‌جاي بحث كوچك‌سازي بيني، بر هارموني (تناسب) بيني با ساير اعضاي صورت و طبيعي‌بودن آن تأكيد ميشود. مسئله دوم، قوز بيني است كه اين قوز در ايراني‌ها به سه شكل متفاوت برطرف ميشود كه نبايد آنها را با هم اشتباه گرفت. در برخي افراد اين قوز را با روش‌هاي كاهشي كم مي‌كنند. در عده‌اي ديگر اين قوز تماما كاذب است و علت قوز، افتادگي نوك بيني و گودبودن ريشه بيني است كه با اصلاح ريشه و نوك بيني، قوز بدون نياز به برداشتن، اصلاح ميشود. دسته سوم بين اين دو طيف قرار دارند و اكثر ايراني‌ها در اين بخش قرار مي‌گيرند؛ افرادي كه براي برداشتن قوز بيني آنان بايد هم‌زمان هم از بلندي استخوان بيني‌شان كاست و هم پايه بيني را تقويت كرد تا حالت طبيعي و زيبايي براي چهره به‌وجود آيد. مسئله سوم، گروهي هستند كه ريشه بيني‌شان بسيار عميق بوده تا جايي كه فرد احساس مي‌كند نوك بيني‌اش بيش از حد برآمده و بزرگ شده است. در اين افراد هم راه چاره، پركردن ريشه بيني است. مسئله چهارم، افتادگي نوك بيني است كه براي رفع اين افتادگي و به‌دست‌آوردن نتايج مثبت در درازمدت، نيازمند تثبيت نوك بيني با استفاده از روش‌هاي متنوع تقويت بافت هستيم، زيرا در صورتي كه تنها به روش‌هاي كاهشي بدون تقويت، متكي باشيم، طي سال‌هاي بعد، نوك بيني پايين مي‌افتد. مسئله پنجم از ويژگي‌هاي بيني‌هاي ايراني‌ها، جنس قوز بيني است. در نژاد ايراني برخلاف تصوراتي كه جنس قوز را استخواني مي‌دانند، قسمت اعظم قوز بيني غضروفي است كه همين مسئله، كار را دشوار مي‌كند. زيرا برعكس قوز استخواني كه برداشتن آن اختلال تنفسي ايجاد نمي‌كند، اگر به هنگام برداشتن قوز غضروفي، تمهيداتي براي حفظ راه هوايي داخل بيني مهيا نشود، فرد دچار تنگي شديد راه تنفسي خواهد شد.
در اين كنگره چه چهره‌هاي برجسته علمي‌اي حضور داشتند؟
در اين كنگره متخصصان و صاحب‌نظراني از انجمن جراحان پلاستيك آمريكا، آكادمي جراحي پلاستيك صورت اروپا و نيز روسا و استادان دپارتمان‌هاي راينولوژي و جراحي پلاستيك صورت دانشگاه‌هاي شيكاگو، نيويورك، مايوكلينيك از ايالات‌متحده، استادان و روساي دپارتمان‌هاي كالج سلطنتي لندن و نيز دانشگاه‌هاي آمستردام، رم، ميلان، لندن و پاريس حضور داشتند. همچنين از بسياري از كشورهاي اروپايي مثل آلمان، سوئيس، بلژيك، سوئد، انگليس و... اتباع اروپاپي ثبت‌نام‌كننده در كنگره داشتيم.
اين كنگره چه دستاوردهايي را به همراه داشت؟
در اين كنگره تازه‌ترين دستاوردها در زمينه جراحي‌هاي ترميمي و زيبايي بيني، جراحي‌هاي آندوسكوپيك بيني، سينوس و قاعده جمجمه، جراحي‌هاي پلاستيك و ترميمي و صورت، روش‌هاي غيرجراحي و جراحي جوان‌سازي صورت، راينولوژي كودكان، جراحي ماگزيلوفاسيال، تومورهاي صورت و... توسط استادان نام‌آور و مدرسان شهير آكادمي گوش، گلو و بيني آمريكا ارائه شد. با توجه به اهميت موضوع جراحي‌هاي ترميمي، بخش عمده‌اي از سخنراني‌هاي اين كنگره به درمان و ترميم ناهنجاري‌هاي صورت كه ابعاد آن بسيار وسيع‌تر از زيبايي است، اختصاص داشت. از سوي ديگر، براي ترسيم وضع مطلوب علمي، اطلاع از وضع موجود چه در سمت بيماران، در زمينه طيف‌هاي آماري تقاضا براي جراحي‌ها و عوارض پس از عمل و چه در سمت متخصصان مشتمل بر نيازهاي آموزشي و مهارتي و ارتباط بين تخصصي، ضرورت برپايي نشست‌ها و هم‌انديشي‌هاي علمي احساس مي‌شد كه برپايي اين كنگره اقدامي همسو با اهداف فوق به‌شمار مي‌رفت. كمترين دستاورد چنين فضايي، كاهش حداكثري عوارض پس از عمل، افزايش رضايت بيمار و نيز هدايت افكار عمومي به سمت كاهش جراحي‌هاي غيرضروري و جلوگيري از تحميل هزينه‌هاي غيرضروري بر سيستم بهداشتي و درماني است.
*منبع :روزنامه شرق
گروه اطلاع رساني**9128**9131
تهران- ايرنا- روزنامه شرق در صفحه ي علم نوشت: پنجمين كنگره خاورميانه‌اي راينولوژي و جراحي پلاستيك صورت با حضور متخصصاني از ٢٧ كشور جهان يازدهم ارديبهشت امسال در مركز همايش‌هاي رازي تهران برگزار شد. در اين مراسم، تنديس يك عمر فعاليت علمي و حرفه‌اي ثمربخش كه مزين به نام پروفسور «فضل‌الله رضا»، انديشمند ايراني معاصر است، به پروفسور «پيترو پالما»، رئيس آكادمي جراحي پلاستيك صورت، اروپا و رئيس فدراسيون جهاني انجمن‌هاي جراحي پلاستيك صورت اعطا شد.
