ريشه و تاريخچه پدافند غيرعامل به نيازهاي انسان براي زندگي و به قدمت تمدن بشري بر مي گردد و تلاش هايي كه بشر براي حراست و مراقبت از خود در برابر دشمنان طبيعي و انساني انجام داده است به نوعي همان پدافند غيرعامل است.
از زمان هاي دور انسان هميشه براي مصونيت خود در برابرعوامل گوناگون راهكارهاي مهمي را انجام داده است كه مجموعه اين اقدامات غيرمسلحانه كه باعث افزايش بازدارندگي، كاهش آسيب پذيري، ادامه فعاليت هاي ضروري و تسهيل مديريت بحران در مقابل تهديدات و اقدامات نظامي دشمن مي شود را پدافند غيرعامل مي گويند.
رعايت مبحث 21 ملي ساختمان توسط مهندسان ، به كارگيري استانداردهاي لازم در ساخت و سازها، ايجاد جاده هاي جايگزين در نقاط پرتردد و پر خطر و راه اندازي برق اضطراري براي مكان هاي حساس از جمله صدا و سيما و بيمارستان ها همان پدافند غير عامل است كه براي جلوگيري از حوادث احتمالي انجام مي شود.
براي رسيدن به توسعه پايدار و تحقق اهداف چشم انداز 20 ساله كشور پدافند غير عامل بايد در اجراي طرح هاي مختلف از جمله اقتصادي ، اجتماعي و ساير بخش هاي كشور مورد توجه قرار گيرد.
در سال جاري با توجه به تصويب اساس نامه پدافند غيرعامل توسط رهبر معظم انقلاب برنامه جامع و كاملي از پدافند غيرعامل در كشور تهيه شده است و در برخي از استان ها نيز اين طرح در دست تدوين است.
اهميت اين موضوع به حدي است كه به گفته مسوولان استان همدان ، وزير كشور به استانداري ها ابلاغ كرده است كه نيم تا دو درصد از اعتبارات تملك دارايي هاي استان را به موضوع پدافند غير عامل اختصاص دهند.
با توجه به اينكه ايران يك كشور حادثه خيز است و از آسيب هاي حوادث طبيعي شامل زلزله، سيل ، تگرگ، طوفان و ساير موارد لطمه مي بيند،بايد توجه بيشتري به پدافند غيرعامل شود.
با اجراي طرح هاي پدافند غيرعامل در زمان آرامش و به كارگيري تمهيدات و ملاحظات پدافند غيرعامل مي توان هزينه ها را كاهش داد و خسارت هاي ناشي از حوادث را به حداقل رساند.
با اين اوصاف ايمن سازي و كاهش آسيب پذيري زيرساخت هاي مورد نياز مردم درحال حاضر مهم ترين هدف پدافند غيرعامل است، مردم نيازمند استاندارد سازي در زمينه هاي مختلف هستند تا به تدريج شرايطي براي امنيت بيشتر آنان فراهم شود.
با اين تعاريف و اهميت پدافند غيرعامل هنوز بيشتر مردم حتي افراد دانش آموخته و مسوولان جامعه با واژه پدافند غيرعامل بيگانه هستند و آشنايي كافي در اين زمينه را ندارند.
بر اساس يك نظر سنجي غيررسمي كه صورت گرفته است 78 درصد از جامعه با پدافند غيرعامل آشنا نيستند و اين امر همه برنامه ريزي ها را زير سوال مي برد چراكه قبل از اجراي طرح بايد زمينه مساعد شود و اگر غير از اين باشد طرح با مشكل مواجه مي شود و برنامه ها را بدون نتيجه خواهد گذاشت.
با وجود اينكه مردم در محيط زندگي بارها و بارها دفاع غير نظامي كه همان پدافند غير عامل است را براي مصونيت خود انجام داده اند اما هنوز اين مبحث واژه اي است كه مغفول مانده است.
به نظر مي رسد براي تعميم پدافند غيرعامل در جامعه و آشنا كردن اقشار مختلف مردم با پدافند غيرعامل بايد كارهاي اساسي تري انجام داد.
آموزش و اطلاع رساني توسط رسانه ها و صدا و سيما از برنامه هايي است كه بايد در اين راستا انجام شود.
با توجه به اينكه آموزش و پرورش جمعيت زيادي از جامعه را زير پوشش خود قرار داده و خانواده هاي اين دانش آموزان نيز به نوعي زير مجموعه اين دستگاه محسوب مي شود آموزش در رابطه با پدافند غيرعامل را بايد از دانش آموزان آغاز كرد.
در سال هاي اخير در دوره متوسطه مبحثي با عنوان پدافند غير عامل مطرح شده است اما اين كافي نيست و بايد مبحثي در يكي از كتاب هاي دوره ابتدايي با موضوع پدافند غير عامل گنجانده شود و دانش آموزان به عنوان سفيران جامعه اين پيام را به خانواده هاي خود منتقل كنند.
آموزش معلمان، كاركنان دولت و مسوولان بخش هاي مختلف و برگزاري تمرين ها نيز مي تواند براي تحقق اهداف پدافند غيرعامل موثر باشد.
به اميد روزي كه اگر از كسي پرسيديم پدافند غيرعامل چيست با تعجب نگويد پدافند همان اقدامات نظامي و مسلحانه در برابر دشمن است.
*خبرنگار ايرنا مركز همدان
همدان- ايرنا- پدافند غيرعامل واژه اي است كه همه ما بارها و بارها آن را شنيدم اما شايد به اهميت و بزرگي آن توجه نكرديم اما اين موضوع فراتر از آن بوده و امروز اين واژه مهم و حياتي مغفول مانده است.
