به گزارش روز چهارشنبه گروه فرهنگي ايرنا، در اين مراسم با حضور امير مازيار، عضو هيئت علمي مركز علوم عقلي حكمت و حسين خندق‌آبادي، عضو هيئت علمي بنياد دايرةالمعارف اسلامي از مترجمان اين اثر حضور داشتند.
بيست و سومين نمايشگاه بين المللي قرآن كريم پس از 20 روز برگزاري شامگاه گذشته در باغ موزه دفاع مقدس پايان يافت .
مازيار در اين نشست با بيان اينكه چند سال گذشته بخشي به نام تحقيق در مطالعات اسلامي در انتشارات حكمت راه‌اندازي كرديم، گفت: ما از چند سال پيش تصميم به راه اندازي بخشي ويژه مطالعات اسلامي در انتشارات حكمت گرفتيم. كار اصلي اين بخش ترجمه متون برگزيده به دست اسلام‌شناسان غربي به فارسي بود. اساسا در زبان‌هاي اروپايي در حوزه وسيع مطالعات اسلامي آثار متعددي منتشر شده است كه به همين منظور اين كارگروه تشكيل شد.
وي افزود: دايرةالمعارف قرآن ليدن كتابي منحصر به فرد با ويژگي‌هاي خاص در حوزه مطالعات قرآني است. شيوه كار به شكل كلاسيك است كه با حضور جمعي از محققان قرآني صورت گرفته است. ترجمه كتاب مي‌تواند در فضاي تحقيقات و عرصه‌هاي علوم قرآني در كشور اثرگذار باشد. از حدود 7 تا 8 سال پيش برنامه ترجمه كتاب شروع شد و با حضور گروه ويراستاران كه از چهار نفر اصلي تشكيل مي‌شد برنامه ترجمه كتاب به پيش رفت.
عضو هيئت علمي مركز علوم عقلي حكمت تصريح كرد: اين كتاب در 4 سال با روندي منظم منتشر شده است. اين دايره المعارف 420 مدخل كوتاه بلند در حوزه علوم مختلف قرآني دارد كه شامل بخش‌هايي چون اعلال قرآن، علوم خاص قرآني، تاريخ ترجمه، چاپ تفسير قرآن، نسبت قرآن و علوم‌هاي ديگر در حوزه تمدن مي‌شود. اين كار تا حدودي موفق بوده است و تا حدودي در رشته قرآن‌پژوهي جاي خود را باز كرده است. 30 مترجم در ترجمه اين سه جلد همكاري داشته‌اند.
حسين خندق‌آبادي در ادامه اين نشست در بيان شكل چينش مداخل در دايرةالمعارف عنوان كرد: در جلد سوم به دليل اصل مدخل‌ها كه به زبان انگليسي بوده است، اصل عبارت معادل به انگليسي كار شده است. بنابر تغيير الفباي انگليسي در فارسي اين جلد متفاوت با جلد انگليسي است و براساس چينش فارسي دايرةالمعارف تدوين يافته است.
وي در بازشماري مداخل اين دايرةالمعارف افزود: مداخلي همچون درباره قرآن، انبياء و اقوام در قرآن، مفاهيم مشترك در بيان اديان مختلف، مفاهيم فقهي و مفاهيم اخلاقي و موضوعات ديگري در اين جلد وارد شده است.
خندق آبادي تصريح كرد: در اين مدخل متفاوت با ساختار ادبي قرآني مداخل قابل توجهي ذكر شده است. در مدخل درباره قرآن مداخلي همچون دستور زبان قرآن، رسم الخط، زبان عام، زبان عربي، زبان و سبك قرآن، ساختار ادبي قرآن، سجع، مدخل سوره و شكل و ساختار قرآن و رابطه‌اش با ساختارهاي ديگر، رسانه و قرآن، سكه‌شناسي و قرآن، سياست و قرآن و زنان و قرآن مي‌شود.
وي ادامه داد: دو مدخل مهم سنت شفاهي و سنت مكتوب در عربستان در انتقال قرآن وجود دارد.
خندق آبادي افزود: در مدخل مهم اديان مشترك مداخلي همچون مفهوم دين، زبور، روح القدس، عام، دفاعي‌ها، بين دين اسلام و اديان ديگر نيز مطرح است. مفهوم زمان، سحر، دوزخ، شيطان، شعر و شاعر از ديگر مداخل اين جلد است.
وي با اشاره به مفاهيم فقهي مطرح در اين دايرةالمعارف تصريح كرد: موضوعات فقهي همچون احكام ماه رمضان، روزه، شب زنده‌داري، شب قدر و .... در اين دايرةالمعارف مطرح شده است. افراد غيرعرب‌زبان نيز در اين دايرةالمعارف مقاله نوشتند. بيش از 20 نفر در حوزه قرآني غيرعربي هستند كه اين تعداد در جلد سوم بيشتر مي‌شود.
مازيار در ادامه اين نشست افزود: اين كتاب با وجود اينك مرجع است و مخاطبان خاص خود را دارد، استقبال خوبي داشته است. اين پروژه چند ساله است و شامل 5 جلد ترجمه مدخل و يك جلد نمايه‌ها است.
عضو هيات علمي مركز علوم عقلي حكمت با بيان اينكه هر سال در نمايشگاه يك جلد از اين مجموعه عرضه مي‌شود، گفت: جلد نهايي و فهرست نمايه اين كتاب در سال 96 در قالب مجموعه كامل دايرة المعارف ليدن منتشر مي‌شود.
وي با اشاره به وجود برخي مشكلات در ترجمه اين دايرة المعارف، اذعان كرد: ما در ترجمه، در مبحث متون تخصصي در حوزه‌هاي گوناگون مشكل ترجمه داشتيم. نبود اصطلاح‌نامه‌هاي خوب، كم بودن ادبيات، كمبود ترجمه، كمبود متخصص وعلاقه‌مند در ترجمه از جمله اين مباحث بود. اساسا مهم‌ترين مشكل اين كتاب اين بود كه متن دايرةالمعارف، فشرده و موجز است و نگاه نويسنده به مباحث تاريخي در قالب آثار كلاسيك است.
مازيار با اشاره به برخي مشكلات در مجامع علمي وديني اظهار كرد: نفس اينكه ديگران در مورد آثار كتاب‌هاي ما كار مي‌كنند در ايران حساسيت برانگيز است. نوع رويكرد اين آثارمتفاوت با رويكرد سنتي است و عموما ادبيات مدافع‌گرايانه نيست. بنابراين پژوهشگران بايد صرفا نگاه تاريخي و علمي به اين موضوعات داشته باشند.
عضو هيات علمي مركز علوم عقلي حكمت افزود: از ابتداي شروع پروژه با موانع متعددي روبه رو شديم. درحال حاضر جامعه ما به اين ادبيات نياز دارد. جامعه جوان دانشگاهي، نوجوان وعلم‌دوست است. با طرح بحث هاي قالبي و كليشه‌اي واقعا راضي نمي‌شود. فاصله بين سنت وعلقه‌ها و آن چيزي كه درجامعه فعلي وجود دارد، متفاوت است. رويه‌هاي معروف و ملموس قادر به پل زدن براين شكاف نبودند.
وي با اشاره به ضرورت طرح نگاه تازه‌تر و ايجاد فضاي جديد براي اين گونه بحث‌ها بيان كرد: اگرعلاقه جديد وجود نداشته باشد اين حوزه فراموش مي‌شود. ادبياتي كه بدون كنجكاوي جديد باشد جامعه آن را رد مي‌كند. هدف از ترجمه رسيدن به اين ديدگاه، سوال‌ها و روش‌هاست. ايده و افق تازه پيدا كنيم.
نقد و بررسي جلد سوم دايرةالمعارف ليدن با حضور نويسندگان اصلي مردادماه در خانه انديشمندان جوان برگزار مي‌شود.
فراهنگ **9022**1601**
تهران - ايرنا - مراسم رونمايي از جلد سوم دايرةالمعارف قرآن در نمايشگاه قرآن كريم در باغ كتاب برگزار شد.
