به گزارش ايرنا به نقل از پايگاه اطلاع رساني ميراث فرهنگي مازندران مردمان كوهستان ، جنگل و جلگه هاي مازندران 12 ماه سال را زميني و ماههاي قمري را آسماني نامگذاري كردند و در كنار برگزاري آئين هاي ملي و باستاني ، فرايض ديني و اسلامي را انجام مي دادند.
در تقويم باستاني تبري، بهار سرد 50 روز، بهار گرم 50 روز، تابستان 85 روز، پائيز گرم 50 روز، پائيز سرد 50 روز، زمستان 80 روز، پتك 5 روز، و شيشك روز كبيسه است، 5 روز پتك يا 6 روز در سال كبيسه، جزو روزهاي سرد بهار به شمار مي رود .
فرق سال باستاني مازندراني با سال شمسي در اين است كه اين سال 125 روز پس از بهار شمسي آغاز مي شود . نخستين روز باستاني مازندراني يعني آغاز سال نو، از اول فردينه ماه كه مصادف با دوم مردادماه شمسي مي باشد آغاز مي شود و امسال سال 1527 تبري است.
ماههاي باستاني مازندراني عبارتند از : فردينه ماه، كرچه ماه، هر ماه، تير ماه، مردال ماه، شروينه ماه، مير ماه، اونه ماه، اركه ماه، دماه، وهمنه ماه و نوروز ماه.
آخرين بازمانده گاه شماري كهن ايراني
گاهشماري كهن تبري آخرين بازمانده گاه شماري كهن ايراني است كه همچنان در ميان برخي از مردم اين سامان كاربرد دارد.
مبداء اين گاه شماري بر اساس سال شماري و محاسبات كنوني از سال 489 ميلادي است كه همزمان با شاهنشاهي قباد ساساني است.
در اين سامانه گاه شماري سال 365 روز است كه از 12 ماه سي روزه و پنج روز اندرگاه تشكيل شده است و براي ثابت نگه داشتن سال تبري هر چهار سال يك روز را به انتهاي اندرگاه مي افزايند كه اين كبيسه شيشك است.
آيين ها و جشن هاي وابسته به گاهشماري هنوز برگزار مي شود كه مهمترين آنها بيس شش عيدما و تيرماه سيزه است.
مدرس دانشگاه و دكتري تاريخ علوم در زمينه جشن ها و آيين هاي وابسته به گاه شماري تبري مي گويد: جشن ها و آيين هاي وابسته به گاه شماري تبري قدمتي كهن دارد، آخرين بازمانده جشن هاي ايران باستان است كه در هر منطقه تبرستان با آداب و روسوم آن اجرا مي شود.
سيد رحيم موسوي افزود: پس از ورود دين مبين اسلام متناسب با آن تغيير يافته است و مهمترين جشن هاي بازمانده در تبرستان شامل نورزما برابر با 28 تيرماه گاه شمار كنوني و تيرماه سيزه برابر با 12 آبان كنوني است.
وي اظهار داشت: اين دو جشن هنوز در گوشه و كنار تبرستان برگزار مي شود و بي ترديد گستردگي بحث و بررسي جشن ها و آيين هاي وابسته به گاه شماري به گونه اي است كه بايد بيشتر روي آن پژوهش شود.
به گفته موسوي، با نگاهي به گاه شماري هاي قومي و محلي ايران مي توان دريافت كه تعدادي از آنها بازماندگان گاه شماريهاي كهن ايراني هستند و بهي ديگر نيز گاه شماريهاي ديني است.
موسوي گفت: نتايج بررسيها نشان مي دهد كه تبرستان از مناطقي است كه در آن نوع گاهشماري همانند گاه شماري هاي ايراني 365 روزه است و با توجه به محاسبات انجام شده محققان مازندران و شواهد نگاهداشت سال از سوي مردم، مبداء اين گاهشاماري سال 489 م است.
دكتري تاريخ علوم ادامه داد: اين گاه شماري پش از مبداء خود به اعتقاد برخي گردان بود و با اعمال كبيسه در سال 489 م نسبت آن با ديگر گاه شمارهاي خورشيدي ثابت ماند.
وي افزود: گاه شمار تبري داراي 12 ماه 30 روزه و همچنين پنج روز اندرگاه است كه پتك نام دارد، اندرگاه تبري در پايان ماه ششم يعني اونه ما قرار دارد.
سيد رحيم موسوي ادامه داد: كبيسه گيري در اين گاه شماري همانند گاه شماري خراجي دوره ساسانيان است، به روز كبيسه، شيشك مي گويند كه پيش از پتك هر چهار سال يكبار اعمال مي شود و اين گاه شماري جشن ها و آيين هاي خاص خود را دارد كه بيس شش عيدماه، تيرماه سيزده شو و مادرمه بازماندگان آيين هاي وابسته به گاه شماري هستند.ك/1
6097
ساري - ايرنا - دوم مردادماه ، شروع سال 1527 تبري است ، همه ساله از دوم مردادماه شمسي، سال باستاني تبري يا مازندراني آغاز مي شود.
