ضرورت به كارگيري طرح هاي فناورانه و دانش بنيان براي پيشگيري از بلاياي طبيعي

به گزارش ايرنا، دكتر فرود شريفي درباره نقش شركت‌هاي دانش‌بنيان و ارائه طرح‌هاي فناورانه درمقابله با اين‌گونه بلاياي طبيعي افزود:براي جلوگيري از وقوع خسارات زياد ناشي از بلايا و حوادث طبيعي بايد با استفاده از ظرفيت ها و طرح‌هاي فناورانه با اين‌گونه وقايع مقابله كرد و از مشكلاتي چون سيل، فرسايش خاك و ريزگردها جلوگيري كرد كه البته با توجه به عدم انجام پيشگيري‌هاي لازم بايد هزينه چندين برابري خسارات وارده را جبران كرد.
وي به موضوع طرح‌هاي آبخيزداري، بيابان‌زدايي، آبخوان‌داري، ذخيره‌سازي نزولات و درخت‌كاري مثمروغيرمثمر براي جلوگيري از بروز اين بحران‌ها اشاره كرد وگفت: اين طرح‌ها از سال 85 وبا هدف بهره‌گيري بهينه وبيشتر از نزولات جوي و جريان‌هاي سيلابي درسال‌هاي مرطوب مطرح شد و با توجه به اينكه اقدامات وضرورت آن مشخص است و بارها در جلسات مختلف كميسيون هيات دولت واستانداران درمقاطع مختلف مورد تصويب قرارگرفته و بودجه‌اي اسمي و روي كاغذ به آن اختصاص داده شد اما به دليل بوروكراسي معيوبي كه در دولت‌ها بوده، اين امور محقق نشد و خساراتي بسياري زيادي بر جا ماند.
شريفي درباره نقش فناوري‌ها درمهار وكنترل اتفاقات ناگواري از قبيل سيل بيان كرد: با توجه به اينكه ما كشور خشكي داريم اما رخدادهاي ناگواري ازجمله سيل هميشه مارا تهديد مي‌كند بنابراين بايد ما آمادگي مقابله با اين نوع مشكلات را داشته باشيم تا بتوانيم از بركت آب ناشي از سيل بهره ببريم، به اين نكته توجه داشته باشيم كه براي كنترل سيلاب‌ها واستحصال آب به‌خصوص درمناطق خشك و نيمه‌خشك از آن ما نيازبه فناوري وتكنولوژي‌هاي به‌روز داريم.

***رويارويي با شرايط بحراني غيرقابل‌برگشت در كشور تا چند دهه آينده
وي با اشاره به موضوع عدم توجه به آمادگي در مورد مقابله با بلاياي طبيعي خاطرنشان كرد: براساس بعضي از برآوردها، در حال حاضر سالانه 10 تا 30 هزار هكتار از زمين‌هاي حاصلخيز كشاورزي در كشور براي توسعه شهرها، مناطق صنعتي، مسكوني، تجاري، و... دستخوش تبديل و تخريب قرار مي‌گيردن علاوه بر اين ميزان تخريب اراضي مرتعي و جنگلي در سال بيش از 30 هزار هكتار است حال با توجه به وجود چنين مشكلاتي اگر مسوولان مربوطه، اقدام جدي در رفع اين معضلات نكنند، با تداوم اين وضعيت، تا چند دهه آينده با شرايط بحراني غيرقابل برگشت روبرو خواهيم شد و بروز سيل هايي نظير سيل اخير به يك پديده كاملا عادي تبديل مي‌شود.
قائم‌مقام دبير ستاد توسعه فناوري آب فرسايش و محيط زيست معاونت علمي تصريح كرد: اراضي كشاورزي فعلي بيش از 12 هزارسال نيازهاي بشر را تأمين كرده‌اندو در آينده نيز در طول هزاران سال، بيش از 95 درصد غذا و ساير مايحتاج جوامع بايد از طريق اين اراضي توليد و تأمين شوند و اين عرصه‌ها بايد پايه و اساس تأمين امنيت غذايي جامعه باشند، علاوه بر تغيير كاربري، چالش‌هاي بزرگ ديگري مانند فرسايش آبي و بادي، شور شدن اراضي، كاهش حاصل خيزي و تخليه خاك‌ها از عناصرغذايي و مواد آلي نيز از طريق تخريب و كاهش كيفيت خاك‌ها، علاوه بر كاهش توليد محصول، خسارات هنگفتي را به كشور وارد مي‌سازند كه بايد موردتوجه جدي قرار گيرند.
شريفي درباره برنامه‌هاي ستاد توسعه فناوري آب فرسايش ومحيط زيست معاونت علمي براي كمك و حمايت از بروز بلاياي طبيعي اظهاركرد: اين ستاد نقش مستقيمي در بازسازي و مقابله با حوادث ندارد اما توسعه فناوري‌هاي پيشگيرانه و يا هشدار به‌موقع ازجمله مواردي است كه موردحمايت ستاد است، به‌عنوان مثال با وقوع بلاياي طبيعي همچون سيل، زلزله و خشكسالي يا در زمان وقوع شرايط خطر مانند جنگ يكي از بزرگ‌ترين دغدغه‌ها تآمين آب شرب براي مردم است زيرا معمولاً اصلي‌ترين منابع تأمين اين آب از آب‌هاي رودخانه، درياچه و يا آب شوربا ميزان آلودگي بالا و داراي كدورت زياد است
وي گفت: علاوه بر اين، معمولاً آب اين منابع به لحاظ ميكروبي و بهداشتي آلوده بوده و بايد قبل از مصرف گندزدايي شود، بااين‌حال و علي‌رغم محدوديت‌هاي ذكرشده، در زمان بحران كمبود آب ضرورت استفاده از همين منابع آبي را به‌عنوان در دسترسي‌ترين آب موجود دوچندان مي‌كند، سامانه تصفيه آب سيار به خاطر سهولت در جابه‌جايي از محلي به محل ديگر، براي استفاده در كمپ‌هاي نظامي موقت و دائم، شهرك‌ها و پادگان‌هاي دائم نظامي و در هنگام بحران مناسب تشخيص داده شد و توسعه آن در دستور كار قرار دارد.

*** بروز خسارت 500 ميليارد ريالي ناشي از سيل اخير در كشور
وي درباره آمارخسارات ناشي از بروز سيل اخير گفت: در اين اتفاق ناگوارو غيرمترقبه، برآورد اوليه خسارت بيش از 500 ميليارد ريال فقط به راه‌ها و ساختمان‌ها بوده و خسارات وارده به بخش كشاورزي و توليد خيلي بيشتر از اين‌ها است، ميزان حدودي خسارات وارده در استان تهران حدود 100 ميليارد ريال، استان البرز حدود 25 ميليارد ريال، استان كردستان حدود 28 ميليارد و 200 ميليون ريال، استان سمنان حدود 10 ميليارد ريال، استان قزوين حدود 7 ميليارد ريال و استان مازندران حدود 345 ميليارد ريال برآورد شده است.
قائم‌مقام دبيرستاد توسعه فناوري آب فرسايش و محيط زيست معاونت علمي درباره رخداد اين‌گونه بلاياي طبيعي وتاثيرآن در فرسايش زمين ومحيط زيست بيان كرد: در ميان اشكال مختلف تخريب اراضي، فرسايش خاك مهم‌ترين نوع تخريب بوده و يك تهديد جدي براي امنيت غذايي و پيشرفت و توسعه است، فرسايش سبب توليد هزينه درمزارع براي كشاورزان وهزينه‌هاي خارج از مزرعه براي جامعه مي‌شود.
شريفين فرسايش تشديدي خاك مي‌تواند به ‌واسطه تركيبي از سيستم‌هاي مديريتي مناسب اراضي واقدامات مناسب حفاظت خاك و آب كاهش يابد، بنابراين انگيزه‌هايي براي ارتقاء و پيشبرد اقدامات حفاظت خاك وآب براي مقابله با اثرات منفي فرسايش وجود دارد، سازه‌هاي مكانيكي حفاظت خاك وآب ازنظر فني پتانسيل كاهش فرسايش را از طريق كاهش جريان سطحي آب يا رواناب و مقابله با نوسان عملكرد ناشي از تنش آبي بر روي رشد گياه از طريق نگهداشت آب باران‌دارند.

*** 2 ميليارد تن درسال، ميزان فرسايش خاك در ايران
شريفي درباره ميزان فرسايش خاك در ايران بيان كرد: ميزان اين فرسايش در كشور، برابر آمار موجود، 2 ميليارد تن در سال برآورد شده است (بيش از 15 تن در هكتار) كه با شاخص جهاني 5 تا 6 تن در هكتار، فاصله بسيار زيادي دارد، برابر قوانين موجود و به‌منظور رسيدن به شاخص‌هاي جهاني در افق 1404، ارتقاي شاخص فعلي به 5 تا 8 تن درهكتار در پايان سند افق 1404، برنامه‌ريزي‌شده و در دستور كار قرارگرفته است.
وي بيان كرد: اثرات اين ميزان فرسايش خاك، بالغ‌بر 236 ميليون مترمكعب رسوب‌گذاري در مخازن پشت سدها و به ميزان حدود دو برابر رسوب‌گذاري در شبكه هاي آبياري و زهكشي مدرن و سنتي و از دسترس خارج شدن هزاران هكتار اراضي مزروعي است.
وي با اشاره به روند افزايشي فرسايش آبي درسطح كشور طي سه دهه اخير اظهاركرد: در شرايط فعلي فرسايش آبي در سطحي معادل 125 ميليون هكتار خارج از حد طبيعي است با تشديد روند فرسايش ميزان نفوذپذيري خاك به‌طور تصاعدي كاهش يافته و ميزان هرز آب‌هاي سطحي سريع و مخرب افزايش مي‌يابد و از دسترس خارج مي‌شود، بايد توجه داشت با كنترل فرسايش و سيل خيزي عرصه‌ها، مي‌توان حجم قابل‌توجهي از جريانات سطحي و سيلابي را كنترل و متعادل كرده و موجبات تقويت منابع آب زيرزميني را فراهم كرد.
علمي (1) ** 9340**1440