در اين مطلب مي خوانيم : سياست هاي كلي برنامه ششم توسعه كشور كه چندي پيش توسط رهبر انقلاب ابلاغ گرديد داراي چند واژۀ مهم و كليدي مي باشد. بدون شك يكي از مهمترين اين واژگان «مديريت جهادي» است.
تا آنجا كه در متن ابلاغيه سياست هاي كلي برنامه ششم توسعه بهره‌گيري «از مديريت جهادي و روحيۀ انقلابي» در كنار اتكا به عوامل ديگري همچون؛ «توانايي‌هاي انساني و طبيعي و امكانات داخلي و فرصت‌هاي وسيع برآمده از زيرساخت‌هاي موجود در كشور» به عنوان اسباب مهمي كه در زمينه تحقق برنامه به ما ياري رساند مطرح گرديده است.
واژۀ مديريت جهادي از اين جهت ارزشمندتر و دلنشين تر از ساير رويكردهاي مرسوم مديريتي است كه اولاً يك مفهوم معنوي و ارزشي است كه با نيازها، رويكردها و اقتضائات كشور ما همخواني دارد و ثانياً به دور از ژست روشنفكرانه و تقليد كوركورانۀ نظريه هايِ تكنوكراتيك مديريتِ غربي يك مفهوم بومي براي مديريت در جامعۀ اسلامي ارائه مي دهد.
هر چند در اين راستا محدوديت مهمي نيز وجود دارد. كه آن انتزاعي و نه عملياتي بودن برخي برداشت ها از معنا و مفهوم مديريت جهادي -با وجود الگوهاي فراواني كه از ديرباز در اين راستا وجود داشته است- مي باشد.
مديريت جهادي در پي بازگو نمودن سبكي از زندگي مديريتي است كه در قيل و قال دنياي صنعت و اطلاعات در حال محو شدن است. بر اين اساس در برنامه ششم توسعه بر روشي از تفكر مديريتي بر اساس شاخص ها و ارزش هاي تجربه شدۀ دفاع مقدس تأكيد مي گردد كه مي خواهد احياگر بسياري از چيزهايي باشد كه در حال فراموشي هستند.
سبكي كه در كمال سادگي مملو از آرامش و هدايت گري است. در ترسيم عملياتي مفهوم مديريت جهادي در برنامه ششم توسعه بايد به اين نكته توجه نمود كه منظور از جهاد، صرفاً نبرد و مبارزه رودر رو نيست بلكه جهاد به معناي سبكي از زندگي و مديريت پويا، هدفمند و آميخته با كار و تلاش است كه مي‌تواند در عرصه هاي دفاعي، سازندگي، تصميم گيري، مديريتي و ... مفيد باشد كه بايد به صورت مناسبي سازمان مديريت و برنامه ريزي كشور براي تحقق سياست هاي كلان برنامۀ ششم راهكارهايي جهت القا و دميدن روح آن در فرآيندهاي اداري و مديريتي كشور تمهيد نمايد.
فرهنگ مديريت جهادي با مصرف‌گرايي، اشرافي‌گري و شيوه‌هاي تكنوكراتي كه مولود فرهنگ سرمايه‌داري است مغايرت دارد. پس هر جا در نظام مديريت كشور با اين قبيل موارد مواجه شديم قطعاً به معناي فاصله گرفتن از سياست هاي كلان برنامه ششم توسعه هستيم.
تفكر سرمايه‌داري جامعه را به سمت مصرف‌گرايي و انحراف از مسير آرمان‌هاي انقلاب و عدالت سوق مي دهد. مقوله اي كه با مباني نظري مديريت جهادي منافات داشته و بايد در نظام اجرايي و تصميم گيري كشور نسبت به آن بازبيني اساسي صورت پذيرد. براي تحقق برنامه ششم توسعه در بستر مديريت جهادي بايد ابعاد، الگوها، مؤلفه ها و فرهنگ مديريت جهادي به شرح زير تبيين گردد؛1: الگوي مديريت جهادي: مديريت جهادي چيزي جدا از ساير مديريت ها نيست ولي تفاوت اصلي آن با ساير نظام هاي مديريت، پيش فرض ها و مباني فكري مديريت اسلامي است.
مثلاً كسب سود در مديريت اسلامي و ساير نظام هاي مديريت داراي اهميت مي باشد. ولي در حالي كه در ساير نظام ها حصول حداكثر سود به عنوان هدف اصلي مطرح است، در مديريت جهادي سود به عنوان وسيله محسوب مي شود. در واقع مديريت جهادي نسخه عملياتي مديريت اسلامي است كه تاكيد عمده بر مقوله هاي مختلفي دارد.
مانند اينكه ارزش افزوده مديريت جهادي برعكس مديريت هاي معمولي اقتصاد و رشد آن نيست بلكه كسب رضاي خدا و خدمت به خلق خداست.
2: فرهنگ مديريت جهادي: فرهنگ جهادي يك مفهوم كلي است كه از جمله مصاديق آن دين محوري، ولايت مداري، از خودگذشتگي، مردم گرايي، ارزش مداري، انعطاف پذيري، خودباوري، نوآوري، پويايي، ماموريت پذيري و... مي باشد. اگر بخواهيم از منظر تخصصي برنامه ششم توسعه به اين رويكرد توجه كنيم؛ نظريه و عملكرد جهادي به جنبه هاي انساني و اجتماعي مديريت توجه دارد، از دانش و رويكردهاي علمي روز ياري مي گيرد، به ساختار و طرح سازماني نظر مي دوزد، و ضمن آينده پژوهي با رويكرد مسأله يابي و فن شناسي پيرامون سازماني را تحت بررسي قرار مي دهد.
3: ابعاد و مؤلفه هاي مديريت جهادي: مهم ترين ابعاد و مؤلفه هاي مديريت جهادي شامل موارد زير است؛ بعد اول ساختاري كه داراي مؤلفه هايي نظير: مديريت براي خدا، ولايت پذيري، ساختار چابك و منعطف، تشكيلات مناسب با شرايط مي باشد. دوم؛ بعد رفتاري كه داراي مؤلفه هايي نظير: خودباوري، شايسته سالاري، پركاري، تحول آفريني، پويايي، سخت‌كوشي، سرعت عمل در كارهاست، بعد سوم زمينه اي؛ كه از مؤلفه هايي همچون: مشاركت‌پذيري، قناعت، نهادينه كردن اخلاق و ارزش هاي ديني در محيط كار و بعد چهارم فسادستيزي كه از مولفه هايي چون؛ ارتقاي سلامت اداري، اهميت دادن به بيت‌المال، مقابله با پارتي بازي، حذف رشا و ارتشا و... تشكيل شده است.
امروزه با پيشرفت هاي علمي تاثير معنويت بر شاخص هاي كارآمدي و كارايي، سلامت سازماني، خدمت دهي مناسب، بهره وري، تكريم و... بر هيچكس پوشيده نيست. اگر مي خواهيم برنامه ششم توسعه در بستر مديريت جهادي محقق گردد بي شك مهمترين روش براي پياده سازي عمل به آن و حمايت توسط مديران كشور است كه بايد تك تك براي رسيدن به اين مهم برنامه ريزي كنند و نيازي به نيروي كنترل كننده نداشته باشند، چرا كه در سايه برنامه ريزي صحيح و پياده سازي توسط مديران، اين سبك مديريتي از طريق عمل آن ها در جامعه تسري مي يابد و تبديل به سبك حاكم مي گردد.
مسلماً در اين مسير چالش هايي نيز وجود دارد. چالش هايي از قبيل؛ غفلت از مسائل و خطوط اصلي و سرگرم شدن به اختلافات در داخل كشور، از دست دادن انسجام ملي، دچار شدن به يأس و نااميدي، كم‌كاري، تنبلي و بي‌روحيه بودن و دچار شدن به تصور اينكه ما نمي توانيم و... از مهمترين چالش هاي پيش روست.
در الگوي «مديريت جهادي» نهادستيزي و تجربه ستيزي به اسم انقلابي گري و آرمانگرايي و عدالت‌طلبي هيچ جايگاهي ندارد. همچنين اجتناب از سياست‌زدگي به معناي ارجحيت منافع و مصالح ملي بر منافع فردي و جناحي از ديگر شاخصه‌هاي اساسي است. مديريت جهادي با عشق و ايمان و كار براي خدا متولد مي شود، با جديت، بصيرت، خستگي ناپذيري، شوق به كار و شتابِ همراه با تدبير تداوم يافته، ضمن چالش با موانع و عبور از آن ها به بلوغ رسيده و در نهايت با حفظ آرمان و جهت خويش سلامت و حيات خود را تضمين مي نمايد.
منبع : روزنامه خراسان
اول ** 1647
تهران - ايرنا - مهدي ياراحمدي خراساني روز چهارشنبه در ستون يادداشت روز خراسان با اشاره به موضوع مديريت جهادي مي افزايد :الگوي مديريت جهادي: مديريت جهادي چيزي جدا از ساير مديريت ها نيست ولي تفاوت اصلي آن با ساير نظام هاي مديريت، پيش فرض ها و مباني فكري مديريت اسلامي است.
