از رفع بحران دارو تا اجرای طرح تحول نظام سلامت

به گزارش خبرنگار سلامت ایرنا، طرح تحول نظام سلامت از نیمه اردیبهشت سال 1393 شروع شد و تاكنون چهار فاز از این طرح ملی انجام شده، گرچه اقدامات دولت یازدهم برای رفع مشكلات حوزه سلامت از ماه ها قبل از شروع این برنامه و درست از زمان انتخاب حجت الاسلام والمسلمین حسن روحانی رییس جمهوری شده بود.

** بحران دارو رفع شد
نخستین اقدام دولت یازدهم در مسیر اصلاحات حوزه سلامت، در حوزه دارو رقم خورد، جاییكه در اواخر دولت دهم وضعیت نابسامانی داشت، بسیاری از داروها كمیاب شده بود و بیماران برای دسترسی به داروهای مورد نیاز خود با مشكلات زیادی مواجه بودند، دارو گران و بحران دارویی به یك تهدید جدی بدل شده بود.
بحرانی كه درست یكسال قبل از شروع دولت یازدهم موجب اختلاف جدی مرضیه وحید دستجردی وزیر اسبق بهداشت با رییس دولت وقت شده بود.
او از هزینه كرد اعتبارات واردات دارو برای واردات غذای سگ و زین اسب گلایه می كرد تا جاییكه به بركناری اولین وزیر بهداشت، درمان و آموزش پزشكی زن ایران منجر شد.
دولت تدبیر و امید در اولین ایستگاه اعتبار جداگانه‌ای را برای رفع بحران دارویی، تأمین داروهای مورد نیاز بیماران و جلوگیری از ادامه روند كمبود و گرانی دارو، اختصاص داد و درست چند ماه بعد از انتخاب رییس جمهور یازدهم، التهاب بازار دارو كه ماهها از آن می گذشت، فروكش كرد و این اولین دستاورد دولت یازدهم در حوزه سلامت بود.

** طرح تحول نظام سلامت
ایستگاه بعد چند ماه بعد بود كه در اردیبهشت 1393 با اجرای طرح تحول نظام سلامت كلید خورد، طرحی كه تاكنون سه فاز آن شامل فاز اصلاحات در بیمارستان ها و كاهش سهم پرداختی مردم، تدوین و ابلاغ كتاب جدید ارزش های نسبی خدمات سلامت و هتلینگ و گسترش خدمات بهداشتی در حاشیه شهرها اجرا شده و اكنون در مرحله اجرای فاز چهارم یا همان اصلاحات در حوزه آموزش پزشكی است.
دولت در اولین گام بعد از تأمین بازار داروی كشور، حمایت از هزینه داروهای گرانقیمت بیماران صعب العلاج را در دستور كار داد، در گام اول 170 دارو در لیست حمایتی دولت قرار گرفت و تا پایان سال 93 با اضافه شدن 100 داروی دیگر فهرست داروهای مورد حمایت دولت از مرز 270 دارو گذشت و دولت با اعتباری حدود 1800 میلیارد تومان تقریباً هزینه یك چهارم از كل بازار 8200 میلیارد تومانی داروی كشور را تقبل كرد.
حمایتی كه در سال 1394 نیز با وجود كاهش اعتبارات وزارت بهداشت ادامه یافت.
اقدامات اساسی وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشكی در حوزه غذا و دارو به رفع بحران دارو محدود نشد و در گام مهم دیگر ایجاد نظام تأیید اصالت دارو برای مبارزه با داروهای قاچاق ایجاد شد كه در ادامه آن قرار است، تجهیزات پزشكی، مكمل ها و بعد مواد غذایی نیز مشمول این برچسب گذاری اصالت شوند.
اقدام مهم دیگر قیمت گذاری تجهیزات پزشكی بود كه برای اولین بار در دولت یازدهم رقم خورد و منجر به كاهش نسبی قیمت لوازم پزشكی و از جمله كاهش 50 درصدی قیمت اسنتت های قلبی بود.
اما شاه بیت اقدامات وزارت بهداشت در دولت یازهم، اجرای طرح تحول نظام سلامت بود كه با اعتباری حدود 6700 میلیارد تومان از محل صرفه جویی ناشی از اجرای قانون هدفمندی یارانه ها و مالیات بر ارزش افزوده با پیشنهاد دولت و تصویب مجلس در وزارت بهداشت اجرا شد.
وزارت بهداشت در اولین گام از اجرای این طرح اصلاحات در حوزه درمان و بیمارستان های دولتی را هدف قرار داد و با استفاده از اعتبار جدیدی كه در اختیار داشت، فرانشیز خدمات درمانی را در بیمارستانهای دولتی به حدود شش درصد برای شهرنشینان و سه درصد برای روستاییان كاهش داد، رقمی كه تا پیش از این بطور متوسط حدود 37 درصد از هزینه های بخش دولتی را شامل می شد.
اجرای فاز اول طرح تحول سلامت ابعاد دیگری هم داشت، رایگان شدن زایمان طبیعی(انجام 450 هزار زایمان رایگان) و كاهش سزارین در بیمارستانهای دولتی، نوسازی فضای فیزیكی بیمارستان ها، ارتقای كیفیت هتلینگ در بیمارستانهای دولتی، اعزام 4500 پزشك متخصص به مناطق محروم و كمك به ماندگاری آنان با افزایش حقوق و مزایا، استقرار پزشكان متخصص مقیم در تمام شیفت های بیمارستانهای دولتی بخشی از این اقدامات بود.
اقدام مهم دیگر كه با همكاری سازمان بیمه سلامت اجرا شد، بیمه شدن تمام افراد بیمه نشده كشور بود كه با فراخوان سراسری نزدیك به 10 میلیون نفر فرد فاقد بیمه درمانی، زیر پوشش بیمه همگانی رفتند.
بر اساس بند دیگری از طرح تحول نظام سلامت، دیگر هیچ بیمار و همراه بیماری برای تهیه دارو یا تجهیزات پزشكی به خارج از بیمارستان فرستاده نمی شود.
پرداخت تمام مطالبات معوقه پرستاران سراسر كشور تا پایان سال 1393، ایجاد سامانه جامع پرستاری، افزایش كارانه پرستاران به حدود 2.5 برابر نسبت به گذشته نیز از دیگر اقدامات وزارت بهداشت در دولت یازدهم است.
اقدام دیگری كه در سال 1394 كلید خورد، تدوین و اجرای راهنمای درمان چهار بیماری و آسیب شایع در كشور شامل بیماریهای قلبی - عروقی، سكته های مغزی و قلبی، سرطان و تصادفات است كه مراحل اجرای آن ادامه دارد.

** كتاب جدید تعرفه های پزشكی
فاز بعدی طرح تحول سلامت كه از آبان سال 1393 كلید خورد، اصلاح كتاب ارزشهای نسبی خدمات سلامت یا همان كتاب ضرایب تعرفه های پزشكی بود كه با استفاده از اعتبارات جدید بطور كلی تعرفه های پزشكی حدود 120 درصد رشد پیدا كرد، گرچه بعدتر شركت های بیمه تجاری از اجرای این تعرفه ها سرباز زدند و افزایش نسبی تعرفه ها در بخش خصوصی مطابق مصوبه دولت بطور كامل اجرا نشد.
همزمان در حوزه انتقال خون نیز با اقدامات سازمان انتقال خون، میزان ذخیره خونی كشور كه بطور متوسط حدود 5.5 روز بود در دولت یازدهم به حدود 9 روز افزایش یافت.
ایجاد كلینیك های ویژه خدمات درمان سرپایی در كنار بیمارستان های بزرگ كه در ساعات بعد از ظهر نیز با تعرفه دولتی از مردم هزینه ویزیت دریافت می‌كنند و نیز ایجاد سامانه 1690 با همكاری نظام پزشكی برای پیگیری شكایات مردم از هزینه های زیرمیزی نیز از دیگر اقدامات وزارت بهداشت دولت یازدهم است.

** اصلاحات در حوزه بهداشت
فاز سوم طرح تحول نظام سلامت در حوزه بهداشت بود كه همزمان با پیگیری اجرای برنامه پزشك خانواده در دو استان فارس و مازندران، در اواخر سال 1393 طرح ایجاد مراكز خدمات سلامت برای حاشیه نشینان كه پیش از این از هیچ خدمت بهداشتی برخوردار نبودند، كلید خورد و با اجرای آن قرار است نزدیك به 10 میلیون حاشیه نشین كشور صاحب مراكز سلامت شوند، اقدامی كه تاكنون در برخی شهرهای بزرگ مانند مشهد، تهران، تبریز انجام شده است.
همزمان نزدیك به دو هزار خانه بهداشت كشور یا بازسازی یا ایجاد شدند، واكسن پنجگانه یا پنتاوالان(واكسن توام دیفتری، سیاه سرفه، كزاز، هموفیلوس آنفلوانزا و هپاتیت بی) برای اولین بار وارد شبكه بهداشتی - درمانی كشور و اجباری شد.
پنج میلیون دوز از این واكسن در شبكه توزیع شد و همه نوزادان از آبان 93 تحت پوشش این واكسن قرار می گیرند.
اقدام دیگر طرح غربالگری از سلامت دهان ودندان دانش آموزان كلاس اول بود كه با اقداماتی مانند فیشورسیلنت، فلورایدتراپی و آموزش مراقبت از دندان برای كاهش پوسیدگی و از بین رفتن دندانهای دانش آموزان كلید خورد.
همزمان نزدیك به 2500 خودروی جدید برای دهگردشی مسوولان شبكه بهداشتی - درمانی در سراسر كشور اضافه شد.
برنامه پزشك خانواده نیز اكنون در روستاهای كشور و تمام شهرهای دو استان فارس و مازندران در حال اجراست و بیش از 4500 پزشك عمومی به عنوان پزشك خانواده خدمات این طرح ملی را به مردم ارائه می كنند.

** تدوین سند ملی پیشگیری از بیماری های غیر واگیر
تدوین سند ملی پیشگیری از بیماری های غیر واگیر اقدام مهم دیگر وزارت بهداشت در سال 1394 بود كه با امضای وزرای بهداشت، درمان و آموزش پزشكی، جهاد كشاورزی، صنعت، ‌معدن و تجارت و آموزش و پرورش و سرانجام معاون اول رییس جمهوری ابلاغ شد و مورد تأیید خانم مارگارت چان رییس سازمان بهداشت جهانی در سفری كه تیر امسال به تهران داشت، قرار گرفت.

** افزایش تعاملات بین المللی
افزایش تعاملات بین المللی با كشورهای منطقه و حتی دور مانند ژاپن در حوزه سلامت، تشكیل اولین جلسه شورای عالی سلامت و امنیت غذایی با حضور معاون اول رییس جمهوری، تدوین راهبردهای سیاست های كلی ابلاغی مقام معظم رهبری در حوزه سلامت و راه اندازی سامانه سراسری سلامت الكترونیك نیز از دیگر اقدامات وزارت بهداشت در حوزه سیاستگذاری بود.
قرار است امسال با همكاری بخش خصوصی، تعداد تخت های دیالیز در كشور دو برابر شود.
در حوزه آموزش پزشكی نیز كه فاز چهارم طرح تحول سلامت است و قرار است در سال 1394 اجرا شود، قرار است طرح ملی آمایش سرزمینی كشور در حوزه آموزش علوم پزشكی در دانشگاه های علوم پزشكی اجرا شود.
اصلاح روند تربیت نیروی متخصص، كیفی كردن آموزش، پرهیز از گسترش بی رویه ظرفیت پذیرش، ایجاد رشته های جدید مورد نیاز كشور از جمله رشته تخصصی پزشك خانواده و نظارت بیشتر بر آموزش علوم پزشكی در دانشگاه های غیر دولتی مانند دانشگاه آزاد اسلامی، گسترش آموزش طب سنتی از جمله بخش های فاز چهارم طرح تحول سلامت است.
در حوزه تحقیقات و فناوری نیز بازنگری ارزشیابی مراكز تحقیقاتی دانشگاه های علوم پزشكی و اعطای موافقت اصولی به 50 مراكز تحقیقاتی جدید، تشكیل چند شبكه جدید تحقیقات علوم پزشكی، ارتقای كیفی كمیته های منطق های اخلاق در پژوهش و حمایت از طرح های مرتبط با اخلاق در پژوهش، ایجاد زمینه فعالیت پزشك پ‍‍ژوهشگر، اعطای پژوهانه به طرح های منتخب، صدور 231 مجوز راه‌اندازی دوره دكترای تخصصی پژوهشی با پتانسیل پذیرش 1126 دانشجو و 633 استاد راهنما و شروع دوره دكتری تخصصی پژوهشی در 195 دانشگاه علوم پزشكی و مركز تحقیقاتی با جذب 568 دانشجو از اقدامات مهم این حوزه است.
اجتمام(4) ** 3063 **