رشد 18 برابری مقالات برتر ایران در 10 سال اخیر

دكتر محمدجواد دهقانی روز دوشنبه در گفت و گو با خبرنگار علمی ایرنا گفت: تعداد مقالات ایران در سال های گذشته به طور مرتب افزایش یافته به طوری كه بر اساس اطلاعات استخراج شده از پایگاه طلایه داران علم آی.اس.آی (ISI/ESI) تا پایان شهریورماه امسال تعداد 13 مقاله برتر در پایگاه استنادی ثبت شده است.
وی افزود: این در حالی است كه تعداد این مقالات در سال 2011 میلادی به 89، در سال 2012 میلادی به 111، در سال 2013 میلادی به 153 و در نهایت در سال 2014 میلادی به 245 مورد افزایش یافت.
دهقانی با اشاره به اینكه مقالات برتر (Top papers) به گروه اندكی از مقالات اطلاق می شود كه تعداد استنادهای زیادی را دریافت كرده اند، گفت: این مقالات را مقالات یك درصد و یك دهم درصد برتر نیز می نامند كه شامل مقالات پراستناد و داغ می شود.
وی ادامه داد: مقالات برتر به دو دسته مقالات داغ (Hot papers) و مقالات پراستناد (Highly cited papers) تقسیم می شوند. مقاله داغ به مقاله ای اطلاق می شود كه از لحاظ تعداد استنادهای دریافتی در رشته موضوعی خود در زمره مقالات یك دهم درصد برتر قرار گرفته است، در حالی كه مقاله پراستناد در زمره مقالات یك درصد برتر قرار می گیرد.
سرپرست پایگاه استنادی علوم جهان اسلام گفت: بازه زمانی برای محاسبه مقالات داغ دو ماهه و برای مقالات پراستناد 10 ساله است، بنابراین با توجه به متوسط تعداد استنادها در هر رشته، تمام مقالات داغ، مقاله پراستناد نیستند و همچنین عكس این حالت نیز صادق است.
دهقانی افزود: همچنین از ابتدای سال 2015 میلادی تاكنون 68 مقاله برتر توسط نویسندگان كشور در پایگاه طلایه داران علم آی.اس.آی (ISI/ESI) به ثبت رسیده است.
دهقانی گفت: بر اساس اطلاعات استخراج شده از پایگاه طلایه داران علم آی.اس.آی (ISI/ESI) از سال 2005 میلادی تا پایان شهریور ماه سال جاری، تعداد 956 مقاله برتر به نام جمهوری اسلامی به ثبت رسیده است.
سرپرست پایگاه استنادی علوم جهان اسلام ادامه داد: تحلیل مدارك برتر در سطح بین المللی نشان می دهد كه 89 درصد آنها را مقالات پژوهشی و 11 درصد آنها را مقالات مروری تشكیل می دهند؛ به این ترتیب از تعداد 956 مقاله برتر ثبت شده به نام ایران، 853 مقاله پژوهشی و 103 مقاله مروری هستند.
دهقانی افزود: همچنین تعداد 196 مقاله برتر متعلق به دانشگاه های آزاد اسلامی و واحدهای وابسته است كه البته در تمام موارد مقالات ثبت شده می توانند با مشاركت سایر دانشگاه ها یا موسسه های تحقیقاتی داخلی یا خارجی انجام شده باشند.
سرپرست ISC ادامه داد: در بین دانشگاه های پزشكی، دانشگاه علوم پزشكی تهران، شهید بهشتی، اصفهان، مشهد، مازندران و علوم پزشكی بقیه الله دارای بیشترین تعداد مقالات برتر و در میان دانشگاه های جامع دانشگاه های تهران، تربیت مدرس، شیراز، تبریز، مازندران، فردوسی مشهد، بوعلی سینا و شهید بهشتی دارای بیشترین تعداد مقالات برتر بوده اند.
دهقانی گفت: همچنین در بین دانشگاه های صنعتی، دانشگاه های شریف، امیركبیر، علم و صنعت ایران، اصفهان، نوشیروانی بابل، شیراز، خواجه نصیر طوسی، صنعت نفت، تحصیلات تكمیلی صنعتی و فناوری پیشرفته و صنعتی سهند بیشترین تعداد مقالات برتر را منتشر كرده اند.
به گفته وی، در میان پژوهشگاه ها، پژوهشگاه دانش‌های بنیادی، انستیتو پاستور ایران، پژوهشگاه ملی مهندسی ژنتیك و زیست فناوری، پژوهشگاه صنعت نفت، پژوهشگاه علوم و تكنولوژی پیشرفته علوم محیطی دارای بیشترین تعداد مقالات برتر در بین پژوهشگاه های كشور بوده اند.
دهقانی خاطرنشان كرد: سهم دانشگاه ها و موسسه های تحقیقاتی از مقالات برتر تولید شده یكسان نیست و دانشگاه ها و موسسه های تحقیقاتی كشور نیز از این قاعده مستثنی نیستند.
وی افزود: پژوهشگران، نام دانشگاه یا موسسه تحقیقاتی خود را با شكل های مختلفی در نتایج پژوهشی خود درج می كنند و این مساله فقط مختص پژوهشگران كشور نیست، بلكه یك مساله جهان شمول است.
سرپرست پایگاه استنادی علوم جهان اسلام گفت: این گوناگونی و هزینه بالای یكدست سازی این نام ها سبب می شود بدست آوردن آمارهای دقیق از پایگاه های استنادی نیازمند پردازش های اضافی باشد.
وی خاطرنشان كرد: پایگاه طلایه داران علم آی.اس.آی نیز از این قاعده مستثنی نیست. به همین دلیل برای اعلام تعداد مقالات برتر دانشگاه ها، این مقالات به صورت مجدد در پایگاه استنادی علوم جهان اسلام (ISC) مورد پردازش قرار گرفتند.
دهقانی با اشاره به اینكه نویسندگان مقالات برتر لزوما در زمره نخبگان علمی قرار نمی گیرند، گفت: حدود 11 هزار و 530 محقق از سراسر دنیا در 956 پژوهش برتر ثبت شده به نام جمهوری اسلامی ایران مشاركت داشته اند كه فقط شامل محققان ایرانی نمی شوند و از این تعداد هزار و 422 محقق متعلق به ایران و 10 هزار و 108 محقق مربوط به سایر كشورها هستند.
وی تصریح كرد: مقالاتی كه با مشاركت محققانی از چندین كشور انجام می شوند، احتمال بیشتری را برای تبدیل شدن به مقالات برتر دارند، همچنین پژوهش های گروهی نیز از وضعیت مشابهی برخوردارند.
دهقانی افزود: حدود 44 مقاله از مجموع 956 مقاله برتر ایران توسط گروه های تحقیقاتی بین هزار و 261 تا سه هزار و 83 نفر انجام شده و نیز 70 مقاله تولید شده حاصل فعالیت گروه های تحقیقاتی بین 10 تا 713 پژوهشگر بوده است.
سرپرست پایگاه استنادی علوم جهان اسلام گفت: همچنین تعداد 169 مقاله ماحصل مشاركت پنج تا 9 نویسنده بوده و 611 مقاله دیگر نتیجه فعالیت های پژوهشی 2 تا چهار نویسنده بوده اند.
دهقانی افزود: در نهایت، 62 پژوهش نیز به صورت تك نفری هدایت شده است و غالب گروه های تحقیقاتی بزرگ از پژوهشگرانی از چند كشور مختلف تشكیل شده اند.
وی اظهار كرد: هر چند لفظ مقالات برتر رایج است، اما مدارك مختلفی كه در حوزه های علمی تولید می شوند، می توانند به مقالات برتر یا مدارك برتر تبدیل شوند و احتمال دارد استفاده از لفظ مقاله برتر به این دلیل باشد كه مقالات نسبت به سایر مدارك، استناد بالاتری دریافت می كنند و همچنین مدرك غالب هستند.
علمی(4)**2038**1834