به گزارش ایرنا فعالیت تفتان به عنوان یك آتشفشان دارای ویژگی های منحصربفرد بر همگان محرز است و اینكه از دل زمین مواد مذاب خود را نشت بدهد شگفتی كارشناسان را به دنبال داشته است.
دماوند، بزمان، تفتان، سبلان و سهند از جمله آتشفشانهای نیمه خاموش و مهم كشور هستند.
بنابر نظریات كارشناسان زمین شناسی آتشفشان دماوند به دلیل نزدیكی به تهران، تفتان و بزمان به دلیل قرار گرفتن در قسمتهای جنوب شرق و جنوب غرب شهرستان پر جمعیت زاهدان و سبلان و سهند به دلیل نزدیكی آنها به مشكین شهر و تبریز حائز اهمیت هستند.
از میان این پنج كوه آتشفشانی به جز سهند كه در سالهای اخیر نشانه ای از فعالیت در آن دیده نشده است سایر آتشفشانها به دلیل خروج دائمی گاز و بخار از دهانه و وجود چشمه های آب گرم 'احتمال' فعالیت مجدد آنها وجود دارد.
سازمان زمین شناسی گامهای اولیه برای پیمایش این چهار آتشفشان نیمه فعال برداشته است.
این اقدامات شامل تهیه نقشه های زمین شناسی كوه های آتشفشانی و پایش دائمی پدیده های اطراف این آتشفشانها شامل اندازه گیری دما و تركیب چشمه های آب گرم دامنه آنها می شود.
زمانی كه آتشفشانی شروع به فعالیت می كند، ماگما از سمت پایین به سمت بخش مركزی حركت می كند كه دراین صورت دامنه آن متورم می شود.
این پدیده با چشم قابل دیدن نیست و با استفاده از دستگاهها ویژه قابل اندازه گیری است كه در طرح پایش سازمان نصب این دستگاه ها برای بررسی تغییرات ارتفاع دامنه در دستور كار قرار گرفته است.
مواد مذاب مشتعل در حاشیه كوه تفتان و در نوار مرزی شهرستان میرجاوه عصر دیروز از دل زمین به بیرون نشت كرد.
این مواد مذاب به صورت سیاه رنگ و با حجم كم پس از سرد شدن به شكل سنگ تبدیل می شود.
رئیس گروه زمین شناسی و زیست محیطی سازمان زمین شناسی و اكتشافات معدنی كشور در گفتگویی اظهار داشت: نمی توان به طور قطع اظهار نظر كرد ولی احتمال دارد این مواد مذاب با فعالیت جدید پوسته آتش فشان تفتان به بیرون نشت كرده باشد.
علیرضا سیاره افزود: باید یك گروه كارشناس منطقه را مورد بازرسی میدانی قرار دهد تا بتوان اظهار نظر دقیق كرد.
ارتفاع قله تفتان از سطح دریا 4050 متر عنوان شده و بلندی آن نسبت به زمین های اطراف 2450 متر است و مساحتی كه مواد آتشفشانی از ابتدای فعالیت آن تاكنون فرا گرفته حدود 1300 كیلومترمربع است.
آخرین فوران این آتشفشان در سالهای 1349 تا 1350 بوده است.
تفتان آتشفشانی جوان متعلق به پلیوسن – كواترنر است كه بر روی فلیش های كرتاسه فوقانی و ائوسن بنا شده است .
اولین فوران تفتان در 20 كیلومتری شمال غرب قله فعلی ظاهر شده است كه تركیب داسیتی تا ریوداسیتی داشته و شامل گدازه و مواد پیروكلاستیك است .
در دره منتهی به پناهگاه و معبر صعود به قله آثار این گدازه ها و مواد پیرو كلاستیك بخوبی نمایان است.
فعالیت بعدی شامل گدازه های داسیتی و بدنبال آن گدازه های آندزیتی است كه از دهانه لیچ وار در 10 كیلومتری شمال غربی قله فعلی و 2 كیلومتری جنوب قله امروزی در اواخر پلیوسن حدود 2.5 میلیون سال قبل به سطح رسیده است .
پس از آن یك دوره آرامش حاكم شده كه منجر به تشكیل طبقات آگلومرا شده است؛ طبقات ضخیمی از این لاهار ها با بیش از 50 متر ضخامت در دره منتهی به قله دیده می شوند .
پس از آن انفجاری بزرگ در 2 كیلومتری قله فعلی باعث ایجاد چاله فرسایشی شده كه خاكستر این انفجار به ضخامت های متفاوت از چند متر تا چند ده متر همه گدازه های قبل را پوشانده است .
فوران روانه های آندزیتی و بازالتی نسبتا بازیك از قله مرتفع فعلی تفتان به طرف شمال تا روستای تمین به طول 12 كیلومتر و بسمت شرق تا 2 كیلومتر جریان یافته است . این روانه های آندزیتی و بازالتی واجد حفراتی هستند كه توسط كلسیت و زئولیت پر شده است .
امروزه بخارات گازهای گوگردی، آب، گاز كربنیك و اسید سولفوریك از قله امروزی تفتان نشانه نیمه فعال بودن آن است .
آتش فشان تفتان تنها آتش فشان نیمه فعال كشور در نزدیكی شهرستان خاش در140 كیلومتری جنوب زاهدان قرار دارد .
خاش در 185 كیلومتری جنوب زاهدان مركز سیستان و بلوچستان واقع شده است.
7310 / 6081
زاهدان - ایرنا - آتشفشان نیمه فعال تفتان بام شرق ایران واقع در نزدیكی خاش سیستان و بلوچستان به تب و تاب افتاد و خروش دوباره ای را در گوشه ای از پهنه خود نشان داد.
