پول عربستان و تغییر مسیر تحقیقات شورای حقوق بشر در باره یمن

عربستان همراه با چند كشور عربی دیگر از ششم فروردین سال جاری به یمن تجاوز نظامی كرده و طی این مدت با زیر پا گذاشتن قوانین بین الملی و انسانی مرتكب جنایت های زیادی از جمله جنایت های جنگی و نقض حقوق بشر در این كشور شدند .
این حملات و تجاوزها ابتدا با حمایت كشورهای غربی همراه بود اما پس از مدتی شدت فاجعه و اوضاع بد مردم یمن و همچنین این حملات و كشتارها به حدی رسید كه كشورهای غربی نیز نتوانستند در این خصوص سكوت كنند و به همین دلیل كم كم صدای آن ها نیز در آمد و سازمان های فعال در حوزه حقوق بشر خواستار تحقیقات بین المللی در یمن شدند .
عربستان كه از یك سو خود طرف اصلی این ماجرا بود ، پیوسته و از طرق مختلف تلاش می كرد خود را مدافع یمنی ها و دموكراسی در این كشور نشان دهد و به همین دلیل در محافل بین المللی سعی می كرد انقلابی های یمن را مقصر نشان دهد و اینگونه مانع تصویب هرگونه قطعنامه ای ضد خود در سازمان ها و نهادهای بین المللی شود .
عربستان كه سابقه بسیار بدی در خصوص حقوق بشر در داخل مرزهای خود دارد ، پیوسته مورد انتقاد فعالان حقوق بشری بوده اما همواره سعی كرده است به طرق مختلف و از جمله كمك های مالی به نهادهای بین المللی و به وسیله پول این سازمان ها را بخرد تا مانع تمركز بر پرونده حقوق بشری این كشور شوند .
اسفند ماه سال گذشته فیصل بن حسن طراد نماینده عربستان در كمیساریای عالی حقوق بشر در ژنو، یك میلیون دلار از طرف دولت ریاض به این نهاد اهدا كرد.
كمك یك میلیون دلاری عربستان به كمیساریای عالی حقوق بشر سازمان ملل، باعث تقدیر و تشكر این نهاد از تلاش‌های عربستان برای پاسداشت حقوق بشر شد !
روزنامه عربستانی الشرق الاوسط، آن زمان اعلام كرد این كمك عربستان در راستای جلوگیری از كسری بودجه سال 2015 این نهاد حقوق بشری بوده است.
فیصل بن حسن طراد نماینده عربستان در كمیساریای عالی حقوق بشر سازمان ملل، در این باره بر حمایت عربستان از این كمیساریا و در كل، موضوع حقوق بشر تأكید كرد.
از سوی دیگر، كمیساریای عالی حقوق بشر نیز، با نهایت تشكر از كمك یك میلیون دلاری عربستان به این نهاد، از تلاش‌های عربستان در راستای حقوق بشر و گسترش آن تقدیر كرد!
كمك سعود‌ی‌ها به نهاد حقوق بشر و دریافت تقدیر و تشكر این نهاد، در حالی است كه مسأله نقض گسترده حقوق بشر در عربستان، شدیدا از سوی نهادهای خصوصی بین‌المللی محكوم شده است.

**گام دوم سعودی ها برای تاثیر گذاری بر نهاهای حقوق بشری
چند هفته پیش نیز فیصل بن حسن طراد نماینده عربستان در سازمان ملل در ژنو به عنوان رییس كمیته كارشناسان مستقل در شورای حقوق بشر سازمان ملل تعیین شد .
این مقام سعودی ریاست دیپلمات‌های متشكل از پنج كشور عضو را بر عهده گرفت كه مسئولیتشان انتخاب كارشناسان حقوق بشر از كشورهای مختلف جهان است.
سازمان حقوقی ' خبرنگاران بدون مرز' پس از این انتصاب ، در بیانیه ای اعلام كرد تعیین فیصل بن حسن طراد نماینده عربستان در سازمان ملل در ژنو به عنوان رییس كمیته كارشناسان مستقل در شورای حقوق بشر سازمان ملل، بسیار مسخره است .
این سازمان افزود : این بسیار زشت است كه سازمان ملل از این مقام چشم پوشی می كند زیرا عربستان از جمله كشورهایی است كه در زمینه حقوق بشر بدترین وضعیت را دارد و مردم خود را شدیدا سركوب می كند و بهترین دلیل آن این است كه این كشور رتبه 164 از 180 در جدول آزادی مطبوعات را دارد .
سازمان یو آن واچ نیز با اعتراض در خصوص این تعیین گفت: شمار كسانی كه در سال 2015در عربستان با جدا شدن سر از تن اعدام شده اند ، از شمار اعدامی های داعش بیشتر است .
سازمان خبرنگاران بدون مرز نیز افزود: پرونده حقوق بشر عربستان بسیار فاجعه بار است .
هلال نورمدیر اجرایی «دیده بان سازمان ملل» به نقل از روزنامه ایندیپندنت نوشت: « عربستان در زمینه نقض آزادی‌های مذهبی و حقوق زنان بدترین سابقه را در جهان دارد.»
خبرگزاری اسپوتنیك نیز نوشت: «همین كه عربستان یكی از اعضای این شوراست به اندازه كافی بد هست، اما اینكه سازمان ملل یك مقام سعودی را به سمت ریاست چنین هیاتی منصوب كند، نمك پاشیدن روی زخم ناراضی هایی است كه در زندان‌های عربستان در رنج به سر می برند.»
پس از تعیین این نماینده عربستانی به ریاست این شورا ، فعالان حقوقی در منطقه از این كار شدیدا انتقاد كرده و آن را رسوایی بزرگی برای سازمان های بین المللی دانستند .

**تلاش كشورها و سازمان های بین المللی و یمنی برای محاكمه عربستان
عربستان همراه با چند كشور عربی و با حمایت كشورهای غربی روز ششم فروردین برای به قدرت بازگرداندن رییس جمهوری فراری و مستعفی یمن حملات هوایی ضد این كشور فقیر عربی را آغاز و آن زمان اعلام كرد هدف از این كار بازگرداندن دولت قانونی یمن بر سركار است و به نوعی ژست حامی دموكراسی بودن را گرفت و این درحالی است كه در خود این كشور و دیگر كشورهای عربی همراه با عربستان در این تجاوز مساله ای كه جای خالی آن بسیار احساس می شود، دموكراسی است .
اواخر شهریور چند نهاد حقوق بشری یمنی با شركت در نشست‌های شورای حقوق بشر سازمان ملل در ژنو، اسناد و مدارك نقض‌ حقوق بشر و جنایت‌های جنگی عربستان در یمن را به این شورا ارائه كردند. یمنی‌ها تلاش داشتند اعضای این شورا را متقاعد كنند تا با تشكیل كمیته حقیقت یاب برای محاكمه عربستان موافقت كنند.از سویی، فعالان حقوق بشر یمنی در ژنو از نهادهای بین‌المللی به دلیل سكوت در قبال جنایت‌های عربستان و نقض حقوق بشر انتقاد كردند.
آن زمان وزارت بهداشت یمن در گزارشی اعلام كرد، بیش از پنج هزار و 400 یمنی در تجاوز ائتلاف عربی كشته و بیش از 13 هزار و 600 تن دیگر زخمی شده‌اند. طبق این گزارش، 60 درصد زیرساخت های بهداشتی یمن نیز از بین‌رفته است.
دیده‌بان حقوق بشر نیز چندی پیش اعلام كرد ، نیروهای ائتلاف به رهبری عربستان در تجاوز هوایی به منطقه صعده یمن از بمب‌های خوشه‌ای استفاده كرده‌اند.
به گفته این سازمان، این بمب‌ها در 600 متری یكی از نواحی پرجمعیت ریخته شده است.
استیو گوس؛ مدیر بخش بررسی تسلیحات دیده بان حقوق بشر گفت:'بمب های خوشه ای نیروهای ائتلاف به رهبری عربستان مناطقی را در نزدیكی دهكده ها هدف قرار داده و باعث به خطر افتادن جان مردم محلی شده است.'
دیده بان حقوق بشر افزود بمب‌های خوشه‌ای استفاده شده در یمن كه از جمله سلاح های ممنوعه بین المللی است، اخیرا توسط آمریكا به كشورهای عربستان و امارات تحویل داده شده است.
نكته دیگر در این زمینه این است كه این حمله از مصادیق نسل كشی وپاكسازی مذهبی نیز شمرده می شود؛ زیرا صعده در شمال یمن، اصلی ترین مركز زندگی زیدی های یمن است و بمباران فاجعه بار این منطقه و آماج قرار دادن غیر نظامیان ساكن این منطقه به وسیله بمب های خوشه ای آمریكایی ، از مصادیق بارز نسل كشی است كه عربستان به منظور خشكاندن ریشه اصلی انقلاب یمن، به آن مبادرت كرده است وآمریكا نیز به عنوان سازنده و فروشنده این تسلیحات ممنوعه به عربستان سعودی، درست به اندازه این رژیم در ارتكاب این جنایت شریك است و باید پاسخگو باشد.
استفان اوبراین معاون دبیر كل سازمان ملل در امور بشر دوستانه در تاریخ 19 اوت به شورای امنیت گزارش داد از هر 5 یمنی 4 تن آنها یعنی حدود 21 میلیون تن نیازمند كمك های بشر دوستانه هستند و 1.5 میلیون تن در داخل یمن آواره شدند.
اوبراین حمله هوایی عربستان به بندر الحدیده و اطراف آن را مغایر با قوانین بشر دوستانه بین المللی خواند.
وی از جامعه بین المللی خواست با ایجاد یك سازوكار بین المللی مستقل هر چه سریعتر اقدام به تحقیق درباره موارد نقض حقوق بشر در یمن كنند.
اداما دیانگ مشاور دبیر كل سازمان ملل در امور جلوگیری از كشتار جمعی و جنیفر والش مشاور ویژه دبیر كل سازمان ملل درباره جلوگیری از نقض حقوق بشر نسبت به جنایات عربستان در یمن اظهار نگرانی كردند.

** تلاش های هلند برای انجام تحقیقات بین المللی در زمینه ارتكاب جنایات جنگی در یمن
خبرگزاری آسوشیتدپرس دوم مهرماه جاری گزارش داد ، كشور هلند قطعنامه ای را در شورای حقوق بشر سازمان ملل علیه عربستان ارائه كرد.
این قطعنامه پیشنهادی زمینه را برای تصویب قطعنامه ای نهایی در خصوص ایجاد و یا عدم ایجاد كمیته ای حقیقت یاب در یمن پیش از آغاز نشست سه هفته ای این شورا در تاریخ 2 اكتبر فراهم می آورد.
دیپلمات های هلندی از مسئول حقوق بشر سازمان ملل خواستند تا هیاتی را برای تهیه گزارشی در خصوص سوءاستفاده ها و جرایم عربستان مرتبط با جنگ در یمن به این كشور جنگ زده در خاورمیانه اعزام نماید.
آسوشیتدپرس تأكید كرد: البته شورای حقوق بشر هیچ قدرت اجباری برای اجبار كشورها به اقدام كاری را ندارد اما كارهای این شورا می تواند موارد نقض حقوق بشر را برجسته تر سازد.
فیلیپ دام معاون مسئول حقوق بشر سازمان ملل در ژنو ضمن استقبال از این اقدام هلند، آن را نشانه رهبری اصولی كشور هلند دانست و تأكید كرد: كشورهای عربی نظیر عربستان به نظر می رسد كاملا مصمم هستند تا از انجام هرگونه تحقیق و موشكافی در جنگ یمن جلوگیری كنند، اما این اقدام می تواند مسیر را برای انجام این اقدامات تحقیقی هموار سازد.
پس از این اقدام هلند كه با استقبال بسیاری از سازمان های بین المللی و یمنی ها مواجه شد ،سعودی‌ها تلاش گسترده‌ای را در شورای حقوق بشر سازمان ملل انجام دادند تا از پیشنهاد هلند برای انجام تحقیقات در زمینه ارتكاب جنایات جنگی در یمن جلوگیری كنند.
سعودی‌ها در همین زمینه تعداد زیادی از نمایندگان كشورهای مختلف را در ژنو فراخواندند تا طرحی را ارائه دهند كه براساس آن نیروهای انصارالله یمن به دلیل ارتكاب جنایات جنگی محكوم شوند!

**دلارهای نفتی عربستان این بار نیز نتیجه داد
از قدیم گفته می شد كه ' دینار دین بر است ' یعنی پول می تواند اعتقادات برخی از افراد سست عنصر و سست ایمان را متزلزل كند و این بار در نهادهای بین المللی مشاهده شد كه عربستان به نوعی با پول توانست یكی از نماینده های خود را كه پادشاه این كشور را پرستش می كنند ، به شورای حقوق بشر بفرستد هرچند كه این كشور به گواهی سازمان های حقوقی فعال در عربستان و خارج از این كشور پرونده بسیار سیاهی در خصوص حقوق بشر دارد .
وی همراه با دیپلمات های عربستانی با اعمال نفوذ مانع تحقیقات بین المللی در خصوص جنایات جنگی در یمن شدند و البته این طبیعی بود چون عربستان از مدت ها پیش برای چنین موقعیت هایی برنامه ریزی كرده بود و كسی هم انتظار نداشت با وجود وی و اشخاص مانند وی در این شورا چنین قطعنامه ای تصویب شود و در این میان نكته جالب اینكه كشور متجاوز به یمن كه به گواهی سازمان های بین المللی مرتكب كشتار و جنایت های زیادی در یمن شده است ، ژست مدافع حقوق بشر به خود می گیرد و خواستار محاكمه جنبش مردمی و انقلابی انصارالله یمن به اتهام جنایت جنگی می شود و اینگونه است كه می بینیم این كشور می خواهد جای بیگناه را با گناهكار در دادگاه عوض كند .
پس از همه این اقدام ها ، دولت‌های غربی در یك چرخش موضع آشكار در شورای حقوق بشر سازمان ملل، طرح انجام تحقیقات پیرامون موارد نقض حقوق بشر در یمن را كه طی شش ماه گذشته منجر به مرگ هزاران غیر نظامی شده است، از دستور كار خارج كردند.
روزنامه آمریكایی نیویورك تایمز در این خصوص نوشت: این اقدام در پی آن صورت گرفت كه هلند پیش نویس این طرح را كه با حمایت گروهی از كشورهای غربی تهیه كرده بود و كمیساریای عالی حقوق بشر سازمان ملل را ملزم به اعزام كارشناسان برای انجام تحقیقات به یمن می كرد، كنار گذاشت.
این طرح به دنبال گزارش ماه جاری زید رعد حسین كمیسر شورای حقوق بشر سازمان ملل درباره موارد گسترده تلفات غیر نظامیان در اثر حملات هوایی عربستان و همچنین گروه‌های دیگر تهیه و تنظیم شده بود.
طرح پیشنهادی هلند همچنین از طرف‌های درگیر می‌خواست تا اجازه ارسال كمك‌های بشردوستانه برای ساكنان مناطق آسیب دیده و همچنین ارسال سوخت به منظور دایر ماندن بیمارستان‌ها را بدهند.
با این حال پس از مخالفت شدید عربستان سعودی و شركای عربی‌ ریاض، دولت‌های غربی با قطعنامه ای موافقت كردند كه در آن هیچگونه اشاره‌ای به تحقیقات مستقل و بین‌المللی در خصوص نقض حقوق بشر در یمن نشده است.
در عوض ، قطعنامه جدید از دستور عبدربه منصور هادی رئیس جمهوری مستعفی و فراری یمن مبنی بر تشكیل یك كمیسیون تحقیقات ملی حمایت كرده و تنها خواستار «فراهم شدن كمك‌های فنی و همكاری با دولت (مستعفی) یمن در زمینه ظرفیت سازی» شده است.
فیلیپ دم، معاون دیده بان حقوق بشر در ژنو در واكنش به این موضوع گفت نتیجه این اقدام «یك فرصت از دست رفته برای شورای حقوق بشر سازمان ملل متحد » و همچنین حمایت از عربستان در برابر تحقیقات درباره نقض قوانین جنگی بود كه احتمالاً باز هم به آن ادامه می دهد .
وی گفت: «این زمان مناسبی به منظور بررسی نقض حقوق بشر از طرف‌های درگیر در یمن بود.»
فیلیپ دم از همدستی انگلیس و آمریكا در پس گرفتن طرح پیشنهادی هلند خبر داد و افزود : انگلیس و آمریكا طرفدار متحد استراتژیك خود عربستان هستند .

** انتقاد آكسفام از ناكامی سازمان ملل در رسیدگی به نقض‌های حقوق بشر در یمن
موسسه خیریه آكسفام از سازمان ملل به خاطر تایید قطعنامه پیشنهادی عربستان درباره یمن به جای انجام بررسی مستقل درباره نقض‌های مكرر حقوق بشر در این كشور انتقاد كرد.
به گزارش خبرگزاری اسپوتنیك،‌ شورای امنیت سازمان ملل از پیشنهاد عربستان درباره یمن به منظور انجام یك بررسی ملی درباره نقض حقوق بشر در یمن و در بحبوحه درگیری‌ها در این كشور حمایت كرد.
سجاد محمد سجاد، مدیر منطقه‌ای آكسفام گفت: از زمان آغاز درگیری‌ها در یمن تمامی طرفین درگیر در این كشور به نقض حقوق بشر و قوانین جنگی متهم شده‌اند. این واقعا شرم آور است كه اعضای شورای امنیت سازمان ملل در اجرای یك بررسی و تحقیق مستقل درباره این موارد ناكام مانده‌اند.
گزارش از سید شاهپور حسینی
خاورم **2041**1586