دنیایی تشنه در انتظار بشر/ سالانه هفت درصد به ظرفیت آب شیرین كن ها اضافه می شود

افزایش جمعیت نیاز بشر را به منابع آبی افزایش داده است كه این مساله موجب كاهش ذخایر زیرزمینی، خشك شدن بسیاری از تالاب ها و پایان یافتن برخی منابع آبی شده است. به اعتقاد كارشناسان دو سوم ساكنان زمین امروز دغدغه آب دارند و پیش بینی دانشمندان نشان می دهد تا سال 2050 با دنیایی تشنه رو به رو خواهیم شد.
در این میان دستیابی به آب سالم نیز به دغدغه ای جهانی تبدیل شده است كه حسن محمدی هماهنگ كننده سازمان منطقه ای حفاظت از محیط زیست دریایی خلیج فارس و دریای عمان (راپمی) دراین باره به خبرنگار علمی ایرنا گفت: تا سال 2000 مردم دنیا آب سالم داشتند اما اكنون حدود 100 میلیون نفر در اروپا از داشتن آب سالم محروم هستند.
وی افزود: آب در منطقه ما كه دارای اقلیم خشك و نیمه خشك است یك كالای اساسی محسوب می شود این در حالی است كه بارش باران و ظرفیت آبهای سطحی روز به روز كاهش می یابد و آبهای زیرزمینی نیز در حال تمام شدن است.
محمدی گفت: به عنوان مثال سرانه نزولات جوی در امارات 49 متر مكعب است در حالی كه برداشت آب از سفره های زیرزمینی در آنجا 818 متر مكعب اعلام شده كه این به معنای توسعه بیابان است همچنین سد سازی بر روی رودخانه ها نیز مزید بر علت است.
محدودیت آب شیرین در جهان و افزایش جمعیت از یك‌ سو و آلودگی منابع سطحی و زیرزمینی از سوی دیگر نگرانی عمده ‌ای را برای دست‌ اندركاران بخش آب به ‌وجود آورده است، با توجه به اینكه در آینده موقعیت منابع آب بسیار در خطر است، باید برای مقابله با كمبود آب راهكارهای اساسی را پیش ‌بینی كرد كه یكی از این راهها، تولید آب سالم و شرب به روش صنعتی از طریق شیرین سازی آب دریا است كه در اصطلاح به آن صنعت ' آب شیرین كن ' گفته می شود.
هماهنگ كننده سازمان منطقه ای حفاظت از محیط زیست دریایی خلیج فارس و دریای عمان (راپمی) دراین باره گفت: اكنون 50 درصد آب شیرین كن های دنیا در كشورهای حاشیه خلیج فارس فعال است و سالانه هفت درصد به ظرفیت آب شیرین كن ها اضافه می شود.
محمدی افزود: این در حالی است كه خلیج فارس دارای شوری بالا است و فعالیت آب شیرین كن ها موجب افزایش درجه حرارت روزانه این پهنه آبی می شود و ادامه این روند، شوری آب را بالاتر می برد و این تغییر در حیات جانداران خلیج فارس تاثیر منفی خواهد داشت.
وی تاكید كرد:هر پروژه آب شیرین كن باید با دقت ارزیابی زیست محیطی شود، محل استقرار و به كارگیری فناوری مناسب برای فعالیت این صنعت بسیار حایز اهمیت است تا اثرات منفی مانند افزایش دما، شوری و آلایندگی را كاهش دهد.
محمدی با بیان اینكه ایران هم به علت مشكل كم آبی مجبور به استفاده از این فناوری است گفت: باید از ابتدای فعالیت آب شیرین كن ها اثرات مخرب زیست محیطی آنها مورد بررسی و ارزیابی قرار گیرد تا به مرور خسارات جبران ناپذیری را به محیط زیست وارد نكنند.
به اعتقاد كارشناسان توسعه استفاده از فناوری آب شیرین كن ها حیات دریاها، اقیانوس ها و جانداران موجود در آنها را با خطر مواجه می كند.
پروین فرشچی معاون محیط زیست دریایی سازمان حفاظت محیط زیست نیزدراین باره به خبرنگار علمی ایرنا گفت: ساخت آب شیرین كن ها در برخی شرایط ضروری است به عنوان مثال كشورهای عربی كه بی آب هستند چاره ای جز احداث آب شیرین كن ندارند.
وی با بیان اینكه در كشور نیز در برخی موارد احداث آب شیرین كن ضروری است افزود: اكنون 35 آب شیرین كن در كشور فعال است و از آنجا كه با بحران آب مواجه هستیم قطعا در آینده ای نه چندان دور با تقاضای بیشتری برای احداث آنها مواجه خواهیم شد.
وی گفت: آب شیرین كن ها بیشتر در مناطق جنوبی كشور مانند بندرعباس، قشم، كیش، عسلویه و چابهار وجود دارند كه اكنون احداث آن برای استان های شمالی نیز مطرح است.
فرشچی تاكید كرد: نحوه احداث و جانمایی آب شیرین كن ها از اهمیت زیادی برخوردار است زیرا اگر این روند صحیح اجرا نشود قطعا خسارات محیط زیستی زیادی به همراه خواهند داشت.
وی اظهار كرد:امروزه در دنیا از فناوری های مناسبی برای احداث آب شیرین كن ها استفاده می شود كه به گفته دارندگان این فناوری كمترین آسیب را به محیط زیست وارد می كند بنابراین استفاده از این روش های علمی و به روز باید در دستور كار احداث آب شیرین كن ها قرار گیرد.
معاون محیط زیست دریایی سازمان حفاظت محیط زیست با بیان اینكه دستورالعمل ایجاد آب شیرین كن ها تهیه شده است افزود: هیچ آب شیرین كنی بدون مجوز سازمان حفاظت محیط زیست احداث نخواهد شد و آنهایی كه قبلا احداث شده اند به طور مداوم مورد بازرسی قرار می گیرند تا تاثیرات محیط زیست زیستی آنها مشخص شود.

*** شیرین سازی آب شور
شیرین سازی آب شور (desalination) فرایندی است كه طی آن املاح از آب شور دریا (یا منابع دیگر) جدا می شود، این فرایند امروزه به ویژه در مناطق خشك و نیمه خشك جهان از جمله جنوب ایران یكی از منابع عمده تامین آب است.
فعالیت آب شیرین كن ها نه تنها به مرور به محیط زیست حوضه آبی دایره فعالیت خود آسیب وارد می كند بلكه وجود این تجهیزات نیز خطری برای محیط زیست است.
به طور كلی ایجاد آلودگی از نوع شوری (پساب شور)، تاثیر در بالا بردن دمای آب ساحل، اشغال ساحل برای نصب تاسیسات كارخانه به جای كاربری های تفریحی و توریستی، اثرات منفی بر سفره های آبهای زیر زمینی، آلودگی صوتی، نشت مواد نفتی از تاسیسات كارخانه به ساحل و آلودگی هوا برخی از مهمترین اثرات زیست محیطی كارخانه های آب شیرین كن هستند.
علمی 9014**1440