به گزارش ایرنا از پایگاه اطلاع رسانی دفتر حفظ و نشر آثار حضرت آیت الله العظمی خامنه ای، در ابتدای این گفت و گو كه در پایگاه اطلاع رسانی KHAMENEI.IRمنتشر شده، آمده است:رهبر انقلاب، در یك تعریف كوتاه، نیروی دریایی را «نیروی راهبردی» معرفی كردند و فرموده‌اند: «نیروی دریائی امروز در بسیاری از نقاط عالم و در كشور ما یك نیروی راهبردی است؛ به چشم یك نیروی راهبردی به نیروی دریائی باید نگریسته شود.»
متن كامل این گفت و گو به این شرح است:
* چندین سال پیش، رهبر انقلاب از اصطلاح «نیروی راهبردی» برای نیروی دریایی استفاده كردند و این تركیب بعد از آن تبدیل به یك گفتمان در نیروی دریایی شد، ولی متأسفانه در فضای رسانه‌ای، آن‌چنان به این موضوع پرداخته نشد. از نظر جنابعالی چرا نیروی دریایی نیروی راهبردی است و تأثیرات آن از حیث ژئوپلیتیك چگونه است؟
فرماندهی معظم كل قوا در 14 مهر سال 88 در دانشگاه حضرت امام رحمة‌الله‌علیه بحث نیروی دریایی راهبردی را مطرح فرمودند كه برای ما به‌عنوان مسئولین نیروی دریایی كاملاً مطلب جدیدی بود و تا آن‌موقع حتی درباره‌ی این موضوع فكر هم نكرده بودیم. ریشه‌ی كار آنجا بود كه در 19 بهمن 86 بنده گزارشی از وضعیت كلی نیروی دریایی خدمت ایشان تقدیم كردم. ایشان تدابیر ارزشمندی برای ادامه‌ی كار نیروی دریایی و همچنین پیشرفت و ارتقای كار نیروی دریایی فرمودند. ما كارمان را ادامه دادیم و خدمت حضرت آقا طرح ارائه دادیم. ایشان بازهم تدابیر دیگری فرمودند و طرح ولایت را مصوب كردند. همین كار را ادامه دادیم تا اینكه در سال 88 ایشان بحث نیروی دریایی راهبردی را مطرح فرمودند.
بحث جالبی بود و ما را به این فكر انداخت كه معنی و مفهوم نیروی دریایی راهبردی چیست و مقام معظم رهبری چه مطلبی را دنبال می‌كنند؟ روی این موضوع بسیار كار كردیم و به این نتیجه رسیدیم كه در كل نیروی دریایی در طول تاریخ فرازونشیب‌های متعددی را پشت سر گذاشته است. برای مثال، نیروی دریایی ایران در دوره‌ی هخامنشیان از خلیج‌فارس به دریای مدیترانه رفته و در آنجا عملیات انجام داده بود. حتی در فیلم ضد ایرانی كه آمریكایی‌ها ساخته‌اند هم این موضوع نشان داده شده است كه ایرانی‌ها در آن زمان توانسته‌اند از طریق دریا به كشوری چون یونان حمله كنند. می‌گویند عدو شود سبب خیر، اگر خدا خواهد، عكس‌العمل جامعه‌ی ایران در رسانه‌ها به این توهین، این بوده است كه در هزاران سال پیش، چگونه نیروهای ایرانی توانسته‌اند این همه مسیر را طی كنند و چگونه توانسته‌اند این همه نیرو را به آنجا منتقل كنند. البته بنده با تفكری كه پشت این كار بوده است فعلا كاری ندارم. مهم این است كه درهرصورت این ملت تا این حد توانمند بوده است.
همین‌طور كه با فرازونشیب‌های مختلف تاریخ پیش می‌رویم، در شهریور 1320 كه انگلیسی‌ها به نیروی دریایی در جنوب حمله می‌كنند، غلامعلی بایندر كه فرماندهی نیروی دریایی بوده است با آن‌ها مقابله می‌كند و نیروی دریایی آسیب كلی می‌بیند و حدود هفتصد نفر از نیروی دریایی در شمال و جنوب شهید می‌شوند. در سریال «در چشم باد» هم به این موضوع كه چه اتفاقی افتاد و اینكه چگونه هجوم بردند و به نیروی دریایی آسیب زدند، پرداخته شده بود.
در زمان رژیم پهلوی درست است كه برای ارتقای توان نیروی دریایی به سمت‌وسوی خرید تجهیزات جدید رفتیم، اما چیزی از خودمان نداشتیم. تجهیزات و امكانات خوبی داشتیم و در حال گسترش بودیم، حتی در سواحل مكران نیز در حال احداث پایگاه‌های جدید بودیم، اما مهم این بود كه حلقه‌ی زنجیر ناتو بودیم؛ یعنی خودمان تصمیمی نمی‌گرفتیم و كارگزار ناتو بودیم. تولیدكننده نبودیم، صرفا مصرف‌كننده‌ی دانش و تكنولوژی دیگران بودیم. در واقع خط دفاعی را برای جلوگیری از نفوذ كمونیست به آب‌های گرم جنوب شكل می‌دادیم.
اما بعد از پیروزی انقلاب اسلامی، نیروی دریایی وارد جنگ شد و آن را با افتخار پشت‌سر گذاشت. در 7 آذر 59 كه 67 روز از جنگ می‌گذشت، نیروی دریایی عراق را منهدم كردیم و كشور عراق را محاصره‌ی دریایی كردیم. تجارت عراق را قطع كردیم، صادرات نفت آن را قطع كردیم و اصلی‌ترین آسیب را به بدنه‌ی اقتصادی كشور دشمن وارد كردیم. این پیروزی بسیار بزرگی بود. با این كار نشان دادیم كه نیروی دریایی ایران روی پای خودش ایستاده و به جوانان و دانش بومی خودش تكیه كرده است.
بعد از دفاع مقدس، دوره‌ی سازندگی را داریم. بعد از آن در سال 88 فرماندهی معظم كل قوا فرمودند اگر نیروی دریایی می‌خواهد نیروی دریایی شود، باید از خلیج‌فارس بیرون برود و در دریاهای آزاد دریانوردی كند. همان سال 88 فرمودند دریانوردی را كه الحمدالله امروز شكل پیشرفته‌ای پیدا كرده است، ادامه دهید. از فرمایش مقام معظم رهبری می‌توان فهمید كه یكی از مفاهیم نیروی دریایی راهبردی این است كه در دریاهای آزاد دریانوردی كنیم. در ادامه‌ی سخنان و تدابیرشان دلیل این كار را نیز فرمودند كه به فرموده‌ی ایشان، منافع كشور در دریا، منافع راهبردی و كلان است.
با داشتن اقتدار می‌توان از این منافع به نفع كشور استفاده كرد. طبق فرمایش مقام معظم رهبری، باید به سواحل عمان و حضور در دریای عمان توجه كرد، زیرا دریای عمان برای ایران گنج است. ذخیره‌ای است كه تا امروز به آن توجه نشده است. ایشان می‌فرمایند تاكنون همه‌ی حواسمان را متوجه خلیج‌فارس كردیم، البته كه خلیج‌فارس نیز برای كشور مهم است، اما باید توجه كنیم عقبه‌ی اساسی خلیج‌فارس، دریای عمان است. بنابراین با توجه به نوع نگاهی كه حضرت آقا نسبت به منافع كشور و گنج كشور در دریا دارند، منافع كلان و راهبردی كشور در دریا را مورد بررسی قرار دادیم.
* چرا از نظر رهبر انقلاب، دسترسی به دریا و حضور در دریای عمان مهم بوده و هست؟
در بررسی‌هایمان متوجه شدیم بیشترین منابع غذایی كشور در دریاست. بیشترین انرژی‌ها از جمله انرژی‌های جدید، در دریا هستند كه باید بتوانیم از آن‌ها استفاده كنیم. برای مثال، در حال حاضر استفاده از انرژی جزر و مد در دستور كار قرار دارد، زیرا این انرژی از انرژی‌های فناناپذیر دریاست. تجارت كشور از راه دریاست. می‌دانید كه بالای نود درصد از صادرات و واردات كشوری‌هایی كه به دریا راه دارند، از طریق دریاست. مزارع دریایی و گردشگری نیز از منابع دیگر هستند، زیرا در واقع در سواحل دریا كسب‌وكار ایجاد می‌كنند. مقام معظم رهبری نیز فرموده‌اند در سواحل و دریا، اقیانوسی از كار وجود دارد. بنابراین با بررسی فرمایش‌های آقا متوجه می‌شویم كه منظور ایشان پیشرفت دریامحور كشور است. در حقیقت در هر مقطعی روی مفهوم بیانات مقام معظم رهبری كار شده است. همه‌ی بیانات ایشان، مفاهیمی عمیق و ریشه‌دار هستند.
با پیشرفت دریامحور كشور می‌توان یكی از پایه‌های اساسی پیشرفت كشور در منابع راهبردی و كلان را طبق فرمایش مقام معظم رهبری، در دریا بنا كرد. بنادر را باید در سواحل گسترش دهیم و آن‌ها را به بنادر جدید ارتقا دهیم تا به تعبیر و فرموده‌ی ایشان، از خام‌فروشی نفت جلوگیری كنیم. چراكه با صادرات نفت خام به كشورهای دیگر، آن‌ها روی نفت كار می‌كنند و بعد محصولات حاصل‌شده را به كشور خودمان می‌فروشند، اما با ایجاد پتروشیمی در سواحل، می‌توان نفت را به فرآورده تبدیل كرد و فروخت. همان‌طور كه می‌دانید پتروشیمی صنعتی است كه به آب نیاز دارد و باید در سواحل ایجاد شود. اینكه حضرت آقا فرمودند ما غفلت كردیم، درست است. اگر به‌موقع اقدام كرده بودیم، هیچ‌وقت بندر دبی درست نمی‌شد، زیرا برای شركت‌های تجاری مقرون‌به‌صرفه نیست كه كالای خود را از تنگه‌ی هرمز با آن شرایط محدود دریانوردی در جنوب خلیج‌فارس وارد خلیج‌فارس كنند. برای هر شركتی بحث زمان و اقتصاد مطرح است و به نفعش است بار خود را در بنادری چون چابهار و جاسك پیاده كند.
پیشرفت دریامحور كشور در آبادانی و رونق سواحل نیز تأثیرگذار است. امروز كریدور جنوب به شمال مطرح است. اگر چابهار و جاسك به آسیای میانه وصل شوند، در واقع آسیای میانه را به دریای آزاد وصل كرده‌اند. می‌دانید كه آسیای میانه به دریای آزاد راه ندارد. بنابراین این‌گونه تجارت آسیای میانه از طریق ایران انجام می‌شود. این اقدام سود و بهره‌ی زیادی برای ایران خواهد داشت. برای توسعه‌ی دریامحور كشورها می‌توان با عبور از عرض دریای خزر، به قفقاز وصل شد. خوشبختانه موقعیت ژئوپلیتیك جمهوری اسلامی ایران به‌گونه‌ای است كه انگار در چهارراهی جهانی قرار گرفته است كه می‌تواند قاره‌ها را به یكدیگر وصل كند. راه ابریشمی كه در قدیم وجود داشت، به دلیل همین جایگاه منحصربه‌فرد كشور ما بود.
می‌دانید كه در ایران سه نوع ساحل وجود دارد: یكی ساحل دریای خزر، دومی ساحل خلیج‌فارس و سومی ساحل مكران. ساحل مكران در واقع سواحل جنوب‌شرق بندرعباس تا آخرین بندر در مرز ایران و پاكستان را شامل می‌شود. ساحل مكران مهم‌ترین ساحل كشور است، زیرا از آنجا مستقیم به دریای آزاد راه داریم. سواحل مكران دروازه‌ی طلایی ورود به آب‌های آزاد جهان است كه خیلی از كشورها آرزوی داشتن چنین سواحلی را با چنین موقعیتی دارند. یكی از این كشورها روسیه است. كشور روسیه در سال‌های قبل، كشوری عقب‌افتاده بود؛ تازمانی‌كه پتر كبیر به بررسی دلایل پیشرفت اروپای غربی پرداخت. در این بررسی‌ها متوجه شد كه علت این پیشرفت، استفاده‌ی آن‌ها از دریا بوده است. پتر كبیر بعد از بازگشت به روسیه، شهر سن‌پترزبورگ را در كنار رودخانه‌ی نوا بنا كرد و این‌گونه روسیه را از طریق این رودخانه به دریای آزاد وصل كرد. بنابراین این‌گونه است كه امروز روسیه ادعای ابرقدرتی و پیشرفته‌ترین كشور را در جهان دارد. اما متأسفانه در ایران سلاطین بی‌لیاقت این كشور به این فكر نیفتادند. به همین دلیل است كه ملت ایران از این نظر عقب افتاده‌اند. به این ترتیب، بنا بر نظر حضرت آقا، در جهت پیشرفت دریامحور كشور، امروز متوجه اهمیت سواحل مكران شده‌ایم.
دلیل دیگری كه می‌توان به آن اشاره كرد، این است كه در تاریخ، در زمان حكومت امپراتوری عثمانی، اگر اشتباه نكنم سال 1500 میلادی، راه ارتباطی بین غرب و آسیای جنوب‌شرق قطع شد. برای تجارت بین آسیای جنوب‌شرق و غرب، مسیر ابریشم، چه از راه زمین چه راه از دریا، وجود داشت، اما بیشتر مسلمانان در آن به تجارت می‌پرداختند. اروپایی‌ها كه به این فكر افتاده بودند دوباره ارتباط خود را با آسیای جنوب‌شرق برقرار كنند، سراغ اسپانیایی‌ها و پرتغالی‌ها رفتند. پرتغالی‌ها و اسپانیایی‌ها در دریای آزاد حركت كردند و آفریقا را دور زدند و دو دسته شدند. یك دسته به‌سمت آمریكای جنوبی رفتند و دسته‌ی دیگر كه پرتغالی‌ها بودند، به‌سمت اقیانوس هند رفتند. نزدیك باب‌المندب دوباره دو شاخه شدند. یك شاخه به‌سمت آسیای جنوب‌شرق رفتند و آنجا مستقر شدند. بسیاری از جزایر اندونزی هنوز دست كشور پرتغال است. شاخه‌ی دیگر به‌طرف ایران آمدند و در شمال اقیانوس هند در تیس مستقر شدند. تیس روستایی نزدیك چابهار است كه در آنجا قلعه‌ای نیز به نام قلعه‌ی پرتغالی‌ها وجود دارد. فردی به نام آلفونسو آلبوكرك می‌گوید هركسی بخواهد در قرن بیست‌ویكم به بعد در جهان حكومت كند، باید در این منطقه مستقر شود. بعد نیز به قشم، كیش و خلیج‌فارس لشكركشی می‌كند و حدود 120 سال آنجا حاكمیت می‌كند؛ یعنی تا زمان شاه‌عباس كه شاه‌عباس امام‌قلی را مجهز می‌كند تا پرتغالی‌ها را از خلیج‌فارس بیرون كنند. آن‌ها كه خود توانایی این كار را نداشتند، از انگلیسی‌ها كمك می‌گیرند و با كمك انگلیسی‌ها، پرتغالی‌ها را از خلیج‌فارس بیرون می‌كنند. به همین دلیل است كه بندر گمبرون به بندرعباس تغییر نام پیدا كرده است. بعد از آن، قشم و كیش نیز آزاد می‌شوند، اما انگلیسی‌ها كه استعمارگرانی واقعی هستند، خود آنجا مستقر می‌شوند.
برنامه‌ریزی انگلیسی‌ها بر این اساس است كه اگر می‌خواهید بر ملتی حكومت كنید، دو كار باید انجام دهید. یكی اینكه بر آب‌های آن تسلط پیدا كنید. دوم، مردمش را از ساحل دور نگه دارید. همین كار را در مورد ایران انجام دادند؛ یعنی با فرهنگ‌سازی سعی كردند مردم را از دریا دور كنند. جالب آنكه صدراعظم بی‌لیاقتی در زمان قاجاریه گفته بود اگر انگلیسی‌ها تسلط بر آب‌های خلیج‌فارس را می‌خواهند، خب به آن‌ها بدهید، چرا باید كام شیرین دوست را با آب شور دریا تلخ كنیم!؟ این نتیجه‌ی كار استعمار است كه ما را نسبت به منافع كلان و عظیمی كه در دریا داریم بیگانه می‌كند.
وقتی مردم را از ساحل دور می‌كنند، اتفاقی كه می‌افتد این است كه بنادر مهم ما محروم می‌ماند. چند بندر مهمی كه در تاریخ داشتیم، یكی تیس بود كه امروز روستای كوچكی در ورودی چابهار است. یكی جاسك بود و دیگری سیراب كه هر سه نیز محروم مانده‌اند. وقتی مردم را از ساحل دور می‌كنند، بر دریای ما تسلط پیدا می‌كنند. ایران بعدها كه پیشرفت می‌كند، در ناتو قرار می‌گیرد. در واقع دریاهای ما در كنترل آن‌ها بوده است. بنابراین سرزمین سواحل مكران سرزمین سوخته می‌شود؛ به‌گونه‌ای كه كمترین آثار توسعه در آن مناطق دیده می‌شود و خواسته‌ی استعمار نیز همین بوده است. در تدابیری كه حضرت آقا با دیدگاه عمیق خود اندیشیده‌اند، نیروی دریایی عامل برقراری امنیت برای به چرخش درآمدن چرخه‌ی اقتصادی مملكت است. به همین دلیل است كه ما نظریه‌ی «بازگشت به دریا» را متعلق به رهبر جمهوری اسلامی ایران می‌دانیم، زیرا بعد از سال‌ها استعمار، امروز دیدگاه مقام معظم رهبری این است كه به‌سمت آبادانی سواحل برویم كه مطمئناً این سواحل باعث پیشرفت دریامحور كشورمان می‌شوند.
* در حال حاضر چه راهبردهایی در دستور كار نیروی دریایی قرار دارد؟
در حال حاضر، دو بحث مطرح است. یكی بحث بازگشت به دریا برای پیشرفت دریامحور كشور و دیگری بحث اقتدار دریایی. این دو موضوع را به دو شعار اصلیِ توسعه‌ی سواحل مكران برای اجرای تدابیر مقام معظم رهبری و اقتدار دریایی برای حضور در دریای آزاد و برقراری امنیت برای توسعه‌ی سواحل تبدیل كرده‌ایم. امروز این دو شعار اصلی در دستور كار دولت قرار گرفته است و به‌طور منظم و مرتب پیگیری می‌شود. برنامه‌های مختلفی برای آباد شدن سواحل مطرح شده تا به آنچه مورد نظر مقام معظم رهبری در زمینه‌ی دریا و بهره‌برداری از دریاست، نزدیك شویم.
در بحث اقتدار دریایی، دیدگاه حضرت آقا این است كه چون دوسوم كره‌ی زمین آب است، باید به دریاهای آزاد برویم. زمانی می‌توانید از منابع و منافعی كه در دریا وجود دارد استفاده كنید كه اقتدار دریایی داشته باشید؛ یعنی در دریا قوی و محكم حضور پیدا كنید و بتوانید دریاها را كنترل كند. دریاهایی كه مربوط به منافع خودتان می‌شود، بدون نگاه سلطه‌گری بر دیگران. حضرت آقا نیز می‌فرمایند ما نگاه تعرض‌آمیز به كشورها نداریم. در دریای آزاد باید حضور داشته باشیم، زیرا دوسوم كره‌ی زمین دریای آزاد است. حضور در دریای آزاد به‌معنی دفاع از منافع است. امروز با بحث دزدان دریایی خلیج عدن روبه‌رو هستیم كه اقتصاد همه‌ی كشورهای دنیا را به خطر انداخته است. اگر كشور جمهوری اسلامی ایران توانایی حضور در آب‌های آزاد آن منطقه را نداشته باشد و نتواند از منافع كشور خود دفاع كند، اقتصاد كشور دچار مشكل می‌شود. ضمن اینكه باید التماس كنیم تا انگلیسی‌ها كشتی‌های ایرانی را اسكورت كنند. امروز در آبراه‌های مهم دنیا هركسی به فكر این است كه بر دیگران تسلط پیدا كند. بنابراین ما باید بتوانیم از حق خود دفاع كنیم، بدون اینكه نگاه تجاوزكارانه‌ای به دیگران داشته باشیم. حضور در دریای آزاد منافع دیگری نیز دارد؛ یعنی ضمن دفاع از اقتصاد كشور و حفظ آن، خود حضور ایران در بین كشورهای دنیا، موضوع مهمی است. امروز توانمندی ما در دریا به‌اندازه‌ای است كه به مدیترانه می‌رویم و برمی‌گردیم. حضرت آقا وقتی به بندرعباس تشریف آورده بودند، فرمودند وقتی شما به دریاهای آزاد می‌روید، آن‌ها می‌دانند شما قصد حمله به دیگران را ندارید، اما نفس حضور شما آن‌ها را دستپاچه می‌كند و مثل زنبور به جوش‌وخروش می‌آورد، زیرا حركت شما برای كشورهای منطقه الهام‌بخش و امیدآفرین است.
* گویا رهبر انقلاب تأكید داشته‌اند كه به سواحل كشورهای آفریقایی هم بروید.
بله، حضرت آقا در جایی فرموده‌اند نیروی دریایی مثل وزارت امور خارجه می‌تواند در توسعه‌ی دیپلماسی كشور اثرگذار باشد. وزارت امور خارجه برای برقراری توسعه‌ی ارتباط است، اما اقتصاد، تجارت و فرهنگ همه در چارچوب مأموریتی است كه حضرت آقا برای نیروی دریایی مطرح فرموده‌اند. امروز وقتی نیروی دریایی ایران هفتصد تا هشتصد نفر را در بنادر كشورهای دنیا پیاده می‌كند، قصد نشان دادن فرهنگ كشور خود را دارد. می‌دانید كه روی ایران‌هراسی در دنیا بسیار كار شده است. حضرت آقا می‌فرمایند با رسانه‌هایی كه در اختیار دارند، در مناطق بسیاری علیه ایران صحبت كرده‌اند كه نیروی دریایی با اقتدار خود همه‌ی این‌ها را خنثی می‌كند. ارتباطات را قوی می‌كند. رفت‌وآمدها را زیاد می‌كند. بین جمهوری اسلامی با دنیا ارتباط برقرار می‌كند. در دریاها امنیت را برقرار می‌كند. امنیت اقتصادی و روابط دیپلماسی را گسترش می‌دهد. در واقع توان فرهنگی، نظامی، علمی و صنعتی كشور را به معرض نمایش می‌گذارد و در نهایت با ملت‌های دنیا ارتباط برقرار می‌كند.
در چند سال گذشته، به مدیترانه، كشورهای حاشیه‌ی دریای سرخ و برخی از كشورهای شرق آفریقا رفته‌ایم، حتی به آسیای جنوب‌شرق نیز رفته‌ایم. همه‌ی این‌ها نشانه‌ی اقتدار است. وقتی ناو ایرانی به چین می‌رود، مردم آن برنامه‌ریزی می‌كنند و برای بازدید آن می‌آیند. این به‌معنی توانمندی كشور است. به نظر بنده، از اثرات حضور در دریای آزاد، غرور ملی است. امروز شاید استكبار جهانی در همه‌ی آب‌های دنیا حضور داشته باشد، اما نگاهی سلطه‌گرایانه دارد. درحالی‌كه نگاه ایران سلطه‌گرایانه نیست. افتخار ماست كه در آب‌های آزاد حضور داشته باشیم. نگرش حضرت آقا این است كه باید در اقیانوس اطلس نیز حضور داشته باشیم. حضرت آقا فرموده‌اند كشوری در غرب آفریقا وجود دارد كه بهتر است آنجا نیز بروید. اگر اشتباه نكنم، اسم آن را گامبیا فرمودند. بنده نیز عرض كردم، چشم می‌رویم. حضرت آقا فرمودند دلیل آن چاپ كتابی به نام «ریشه‌ها» است. نویسنده‌ی این كتاب از سیاه‌پوستان برده بوده كه بعدها تحصیل كرده است. گویا در این كتاب، به این كشور اشاره شده است. آمریكایی‌ها وقتی برای بردن برده به این كشور می‌رفتند، جنایت‌های زیادی در این كشور كوچك آفریقایی مرتكب می‌شدند. حال اگر ایران به این كشور برود و فرهنگ خود را به آن مناطق نشان دهد و برای مردم آنجا احترام قائل شویم، تفاوت نگاه جمهوری اسلامی ایران با آمریكا، و آنچه در بحث ایران‌هراسی مطرح شده است، برای مردم جهان مشخص می‌شود.
درهرصورت این نگاه و این تفكر در برنامه‌ی كار قرار گرفته است. بحث‌های سیاسی آن باید با هماهنگی‌های وزارت امور خارجه باشد تا بتوانیم به آنجا مسافرت كنیم. بنابراین نظریه‌ی بازگشت به دریا با توجه به هدف توسعه‌ی دریامحور كشور و با توسعه‌ی سواحل مكران به‌عنوان پایه و اقتدار دریایی انجام‌پذیر است. این دو لازم و ملزوم یكدیگر هستند.
* رهبر انقلاب چه ویژگی‌هایی را برای نیروی دریایی برشمرده‌اند؟
حضرت آقا سال گذشته فرمودند نیروی دریایی چند ویژگی خاص دارد. اول، نیروی دریایی «نظامی» است، زیرا در چارچوب ارتش جمهوری اسلامی ایران خدمت می‌كند و در واقع برای دفاع از مرزهای آبی و منافع و منابع، مسئولیت و مأموریت نظامی دارد؛ یعنی كنترل خطوط مواصلاتی كشور از مأموریت‌های نیروی دریایی است. دوم، نیروی دریایی «علمی» است به این دلیل كه علم در نیروهای مسلح در بالاترین سطح خودش است. علمی كه امروز در ناوهای موشك‌انداز و ناوشكن‌ها وجود دارد، علم پیشرفته‌ای است. وقتی نیروی دریایی حركت می‌كند، صنعت را نیز به حركت درمی‌آورد. می‌دانید كه اگر امروز به ساخت ناوشكن اقدام كنیم، چند شركت دانش‌بنیان، دانشجو، دانشگاه و كارخانه شروع به فعالیت می‌كنند؟ اگر بندرسازی را شروع كنیم، وضع عمرانی كشور تغییر می‌كند. اگر استقرار نیروی دریایی در منطقه یا سواحل مكران ادامه یابد، در عمران و آبادانی آن منطقه تأثیر بسزایی خواهد داشت. سوم، نیروی دریایی «بین‌المللی» است. این صفت را به هیچ نیروی دیگری نداده‌اند، زیرا به‌محض جدا شدن از ساحل، عرصه‌ی ما عرصه‌ی بین‌المللی می‌شود. عرصه‌ی پنجاه كیلومتر بیرون از مبدأ عرصه‌ی بین‌المللی است. چهارم اینكه نیروی دریایی «سیاسی» است. به همان دلیلی كه عرض كردم كه مثل وزارت امور خارجه می‌تواند در توسعه‌ی دیپلماسی كشور اثرگذار باشد. و ویژگی پنجم اینكه تأثیر در «آبادسازی ملی» است، زیرا حضور نیروی دریایی در سواحل مكران باعث آبادانی می‌شود. باعث ایجاد امنیت می‌شود و همه می‌توانند پای كار بیایند و آنچه مدنظر رهبری است، اتفاق بیفتد. بنابراین طبق فرمایش مقام معظم رهبری، نیروی دریایی با ویژگی‌های ملی بودن، بین‌المللی بودن، سیاسی بودن و اثرگذار در آبادسازی ملی، راهبردی است و باعث شكل‌گیری نظریه‌ی بازگشت به دریا می‌شود. ایران نیز می‌تواند مانند سایر كشورهای دنیا، از دریا استفاده كند. كشور سنگاپور با اینكه از نظر مساحتی نصف جزیره‌ی قشم است، اما منافع زیادی از دریا می‌برد. همین‌طور دبی یا بندر شانگهای چین نیز از دریا بهره‌ی كلانی می‌برند.
واقعیت این است كه هفتاد درصد سطح كره‌ی زمین آب است، هشتاد درصد مردم یا در كنار آب زندگی می‌كنند یا حداكثر در فاصله‌ی دویست كیلومتری از آب زندگی می‌كنند. نود درصد صادرات و واردات كشورها نیز از طریق آب صورت می‌گیرد. اگر به نقشه نگاه كنید، متوجه می‌شوید كه تقریباً همه‌ی شهرهای مهم دنیا در كنار دریا هستند، زیرا از منافع دریا استفاده می‌كنند. تنها كشوری كه ضعیف‌ترین شهرها را در ساحلش دارد، ایران است. این موضوع نیز به‌دلیل سیاست استعمار بوده است، اما امروز می‌خواهیم بنا بر سیاست مقام معظم رهبری، سیاست استعمار را در هم بشكنیم و این سرزمین سوخته را به دریا بازگردانیم.
* صنعت و تكنولوژی نیروی دریایی كشور تا چه اندازه بومی شده است؟
یكی از محورهای اصلی و اساسی نیروی دریایی برای اقتدار دریایی، داشتن تجهیزات مناسب است. حضرت آقا نیز می‌فرمایند نیروی دریایی تجهیزات‌محور است؛ یعنی اگر ناوشكن نداشته باشیم، نمی‌توانیم برای مثال قاره‌ی آفریقا را دور بزنیم یا نمی‌توانیم به اقیانوس آرام یا اطلس برویم. هر اقدامی تجهیزات خاص خودش را می‌خواهد. همه‌ی تجهیزات دریایی كشور قبل از انقلاب، ساخت كشورهای غربی بود. بعد از انقلاب مسیری را طی كردیم كه امروز در این جایگاه قرار گرفتیم.
سال‌ها پیش رهبر انقلاب به ما فرموده بودند غیرت دارید؟ همت دارید؟ بروید خودتان بسازید. چهار سال بعد از آن، ناو موشك‌انداز رونمایی شد. این حركت بسیار بزرگی بود. توجه بفرمایید كه یك جمله‌ی رهبری چه حركتی را می‌تواند به وجود بیاورد. حضرت امام رحمة‌الله‌علیه نیز فرموده بودند حصر آبادان باید شكسته شود. این پنج كلمه یك عملیات بزرگ را در دفاع مقدس رقم زد. سال 76 حضرت آقا در نمایشگاهی كه در بندرعباس برگزار كرده بودیم فرمودند نیروی دریایی ناوشكن بسازد، ناوشكنی كه توانایی بردن موشك و بالگرد را داشته باشد. حاصل همین جمله، جماران، دماوند و سهند شد. همان موقع، وقتی حضرت آقا این جمله را فرمودند، برخی‌ها لبخند زدند و آن را باور نكردند، اما این كار انجام شد. این پروژه به‌قدری اهمیت داشت كه حضرت آقا شخصاً برای افتتاح آن به بندرعباس تشریف آوردند، زیرا توانمندی جوانان كشور به نتیجه رسیده بود.
بنده امروز به شما اطمینان می‌دهم نیروی دریایی برای ساخت تجهیزات مورد نیاز خود، برای حضور در دریاهای آزاد جهان، هیچ نیازی به دیگران ندارد. عرض بنده این نیست كه نیاز علمی به كشورهای جهان نداریم. كسب علم سفارش دین ماست، اما بهره‌برداری از علمی كه نظریه‌ی استكباری روی آن نباشد. امروز واقعاً افتخار می‌كنیم كه در ساخت تجهیزات بومی، هر تجهیزاتی كه بخواهیم، برای حضور در آب‌های آزاد، توانمند هستیم.
* نیروی دریایی چگونه توانست در شرایط تحریم، به این سطح از توانمندی دست پیدا كند؟
می‌گویند تحریم‌ها درست است كه ضربه‌هایی به ما زد، اما از جنبه‌ای دیگر، برای ما یك نعمت هم بود. هیچ‌گاه خودمان را اسیر تحریم‌ها نكردیم. تحریم‌ها موجب شد كه «خلاقیت» ها و «نوآوری» ها بیشتر شكوفا شود. زیرا نیازمندی خلاقیت به وجود می‌آورد. این جملات را بارها از حضرت آقا شنیده‌ایم. می‌دانید كه زیردریایی طارق را در زمان تحریم‌ها تعمیر كردیم. تا قبل از آن، اصلا علم زیردریایی را نداشتیم و درباره‌ی زیردریایی كار خاصی انجام نداده بودیم. تحریم كه شد، خارجی‌ها همه‌ی نقشه‌های ساخت و تعمیر را بردند. به حضرت آقا كه گفتیم، فرمودند چه بهتر كه بردند، خودتان بسازید. همین جمله باعث شد مهندسین خودمان دست به كار شوند و توانستند خودشان طارق را تعمیر كنند. این تعمیرات اساسی برای اولین‌بار بود كه در كشور اتفاق می‌افتاد. در طول تاریخ، به هیچ عنوان زیردریایی نداشتیم، اما نفوذ كلام رهبری باعث شد تا جوانان جمع شوند كه شما شاهد نتیجه‌ی كارشان در بندرعباس هستید. این نوع بومی‌سازی خلاقیت به وجود می‌آورد. این اعتقاد جوانان به كشور و رهبری را نشان می‌دهد. پای كار بودنشان را نشان می‌دهد.
الان نیروهای ما با ناوها صد تا صد تا بیست روز دریانوردی می‌كنند. روزهای اول صدور این فرمان كار برای بچه‌ها سخت بود، چون هیچ‌گاه این‌گونه دریانوردی نكرده بودند. رسانه‌های غربی نیز باور نمی‌كردند. برای مثال، سبلان برای دریانوردی كه رفته بود، با آمریكایی‌ها در اقیانوس آرام مواجه شد. قانون دریا این است كه كشتی‌هایی كه از كنار یكدیگر رد می‌شوند، می‌پرسند تو كیستی؟ كجا می‌روی؟ (امروز البته این كار به‌صورت خودكار شده است.) سبلان خود را ناوگروه ایرانی معرفی می‌كند. از او می‌پرسند شما اینجا چه‌كار می‌كنید؟ بچه‌های ما نیز جواب می‌دهند، شما اینجا چه‌كار می‌كنید؟ اینجا به ایران نزدیك‌تر است. آن‌ها نیز پاسخ می‌دهند قصدی نداشتیم فقط خواستیم بگوییم این مسیر طوفانی است و بعد به ناوشكن سبلان ادای احترام می‌كنند. این ناوشكن در اقیانوس آرام به طوفان برخورد می‌كند، اما به‌سلامت عبور می‌كند و به‌دلیل كفایت فرمانده‌اش، حضرت آقا فرمودند او را بیاورید تا ببینم چگونه توانسته دریانوردی را در آن شرایط ادامه دهد. بنابراین امروز افتخار ما این است كه در اقیانوس به‌راحتی دریانوردی می‌كنیم و مأموریت‌های طولانی را در شرایط طوفانی پشت سر می‌گذاریم.
* توانمندی دفاعی نیروی دریایی برای زمان حمله‌ی احتمالی دشمن در چه وضعیتی است؟
ما در بحث توان نظامی، برای مقابله با هر دشمنی، خودمان را از نظر «تجهیزات» با دیگران مقایسه نمی‌كنیم، زیرا اگر همه‌ی تجهیزات دنیا را جمع كنید، به‌اندازه‌ی استكبار جهانی تجهیزات نخواهند داشت. اما اعتقاد ما این است كه برای دفاع از محدوده‌ای كه منافع و منابع ماست، «ایمان» و «توانمندی» لازم را داریم كه در مقابل هر تهدیدی ایستادگی كنیم. این موضوع را نیز دشمن می‌داند، زیرا اگر این موضوع را نمی‌دانست و به آن پی نبرده بود، همان رفتاری را كه با كشورهای دیگر كرد، با ایران نیز می‌كرد. بنابراین اگر صرفاً شعار گزینه‌های متفاوت را می‌دهد، در واقع می‌داند این‌گونه نیست كه ایران دست‌روی‌دست بگذارد و تسلیم شود.
از نكات بارز نیروهای مسلح این است كه همه‌ی تحركات را در هرجایی كه مربوط به كشور باشد، رصد می‌كند. همه‌ی تحركات را در دریا رصد می‌كند و در مقابل آن‌ها تاكتیك‌های خاص خود را به كار می‌گیرید. بنابراین هرگاه ملت آمادگی ایستادگی در مقابل تهدیدی را داشته باشد، نیروهای مسلح، چه هوایی، چه زمینی و چه دریایی، ابزار ملت برای دفاع هستند.
فكر نیروهای مسلح و تدبیر حضرت آقا این است كه نیروهای مسلح با همه‌ی تجهیزاتی كه در اختیار دارند، باید شبِ حمله‌ای فكر كنند. به فرموده‌ی حضرت آقا، شبِ حمله‌ای به‌معنی این است كه نیروهای مسلح باید هر لحظه و در هر شرایطی، آماده‌ی دفاع از منطقه‌ی تحت مسئولیت خود باشند كه الحمدالله این آمادگی، در همه‌ی سطوح نیروهای مسلح وجود دارد و جواب حمله‌ی احتمالی دشمن، پشیمان‌كننده و سخت خواهد بود.
سیام/3070 /1449
تهران-ایرنا-پایگاه اطلاع رسانی دفتر حفظ و نشر آثار حضرت آیت الله العظمی خامنه ای،به مناسبت روز نیروی دریایی گفت و گویی را با امیر دریادار حبیب‌الله سیاری فرمانده نیروی دریایی ارتش با عنوان«وقتی آمریكایی‌ها از دیدن ناو ایرانی تعجب كردند» منتشر كرد.
