به گزارش خبرنگار حوزه كتاب و ادبیات ایرنا، در حال حاضر توسعه شهرنشینی، پیروی از الگوهای غربی، دغدغه ها و مشكلات اجتماعی، اقتصادی و فرهنگی سبب شده به سرعت از فرهنگ بومی كشورمان دور شویم، اگر به زبان و گویش‌های بومی توجه نكنیم و به فرزندان آموزش ندهیم شاهد از بین رفتن برخی از این گویش ها خواهیم بود.
** كتاب گنجینه ای ماندگار از فرهنگ بومی
كتاب تنها گنجینه ارزشمندی است كه با پرداختن به زبان‌ها و گویش‌های بومی سبب می‌شود كه ارتباط بین نسل‌ها قطع نشود.
برخی از كارشناسان ادبیات كودك و نوجوان بر این باورند كه در حال حاضر قصه‌گویی بیشتر به شكل شفاهی بوده و از سوی نسل جدید كمتر مورد توجه قرار گرفته و این فرهنگ كمرنگ شده است، اما می‌توان با تولید كتاب به زبان و لهجه‌های بومی، این فرهنگ را حفظ كرد به گونه‌ای كه مادران ما در حال حاضر و همچنین مادران نسل‌های آینده بتوانند به آن مراجعه كنند و این فرهنگ را نسل به نسل انتقال دهند.
نورا حق‌پرست مدیر انتشارات كانون پرورش فكری كودكان و نوجوانان در این زمینه می گوید: برای تولید آثار در رابطه با زبان ها و گویش های بومی باید از نویسندگانی استفاده شود كه به زبان اصلی و پایه تسلط داشته و به همان زبان و گویش صحبت كنند و همچنین اهل ادبیات باشند تا لطمه‌ای به دستور زبان وارد نشود.
وی می افزاید: تصویرسازی از جمله مواردی است كه در تولید آثار به زبان و گویش بومی از اهمیت خاصی برخوردار است و باید از سوی ناشران مورد توجه قرار گیرد.
* تولید آثار برای حفظ زبان ها و گویش های بومی
حق پرست با بیان اینكه در كانون پرورش فكری كودكان و نوجوانان تلاش می شود تا تصویرسازی این گونه كتاب‌ها به گونه‌ای فضای حاكم بر شعر و داستان را به مخاطب انتقال دهد، اظهار می دارد: سعی می‌كنیم از تصاویر حیوانات، مناطق، روستاها و لباس‌های محلی و بومی مطابق با منطقه‌ای كه قصه در آن بیان شده است، استفاده كنیم.
*خواندن كتاب به زبان بومی سبب علاقه مندی كودكان به ادبیات می شود
وی با اشاره به اینكه تاثیر خواندن داستان به زبان مادری در علاقه‌مند كردن كودكان به ادبیات بسیار تاثیرگذار است، ادامه می دهد: خواندن داستان به زبان بومی سبب علاقه‌مند كردن بچه‌ها به ادبیات می‌شود. وقتی كودكان با زبان مادری خود داستانی را شنیده باشند قطعا با كتابی كه حاوی همان داستان قدیمی با همان زبان و گویش است ارتباط بهتری برقرار می‌كنند.
نویسنده اضافه می كند: این مساله حتی در دستور آموزش و پرورش هم وجود دارد و بنا شده بخشی از مطالب كتابهای درسی به صورت دوزبانه برای مناطق خاص كشور چاپ شود. این اقدام سبب آشنا كردن كودكان با فرهنگ منطقه‌ای می‌شود كه در آن زندگی می‌كنند.
** استفاده از قلم شیوه و روان
سمانه صاحبی كارشناس ادبیات كودك و نوجوان نیز در این زمینه می گوید: استفاده از واژه های عامه با زبان ساده یكی از ابزارهای كارآمد در برقراری ارتباط كودكان با زبان و گویش های بومی است، نویسندگان باید در به كارگیری دایره لغات متناسب با آموخته های كودكان توجه كنند.
وی با بیان اینكه نویسنده در متن داستان باید از واژگانی استفاده كند كه برای كودكان قابل فهم باشد، ادامه می دهد: در غیر این صورت امكان برقراری ارتباط متن در رابطه با زبان ها و گویش های بومی با كودك وجود نخواهد داشت.
* سبقت كتابهای ترجمه بر تالیف
صاحبی، بومی‌سازی، همسان‌سازی متن با ارزش‌های زبان مقصد را در ادبیات كودك مهم می داند و اضافه می كند: بازار كتاب كودك و نوجوان بیشتر به سمت ترجمه است و بسیاری از مترجم‌ها این ادعا را دارند كه زبان را در كشورهای خارجی یاد گرفته‌اند و غافل از آنكه با فرهنگ خودمان بیگانه شده اند.
این كارشناس با اشاره به اینكه آن‌ها باید با ادبیات كشورمان آشنایی بیش‌تری پیدا كنند تا بیشتر درباره زبان ها و گویش های بومی كتاب بنویسند، اظهار می دارد: بومی كردن ما نباید به شكلی شود كه فرهنگ كشور خارجی را نیاوریم چرا كه ما مخاطب را با دنیا آشنا می‌كنیم و همه افسانه‌ها در ایران نیست.
*هماهنگی تصاویر با فرهنگ بومی
صاحبی تصریح می كند: علاوه بر موضوع كتاب تصاویر نیز باید با فرهنگ اصیل و بومی كودكان و نوجوانان كشور هماهنگ باشد.
وی می افزاید: مهم آن است كه اهالی قلم با نوشتن آثار در قالب داستان و شعر ذهن كودك را با فرهنگ، زبان و گویش های بومی آشنا و خانواده نیز باید در این بخش به تداوم زنجیره فرهنگی با آگاهی متناسب با آن كمك كنند.
نویسندگان در این راه با خانواده و نهاد های اجتماعی دیگر همسانی ارتباطی ایجاد كنند، زیرا این مسئله سبب می شود از ناهمواری های فرهنگی و چاله های عمیق آن در نسل آینده كاسته شود.
فراهنگ**9022**1027
تهران - ایرنا- عصر تكنولوژی و تهاجم فرهنگی سبب شده، كودكان ما از ادبیات و فرهنگ بومی خود دور شوند و برای پیشگیری از آسیب ها باید تولید كتاب به عنوان اثری ماندگار به زبان و گویش های بومی در صنعت نشر مورد توجه قرار گیرد.
