اقتصاد مقاومتی؛ از همدلی و همزبانی تا اقدام و عمل

در همه مقاطع سال 1394 نمودهای پررنگی از «همدلی و همزبانی دولت و ملت» خودنمایی كرد؛ البته این نمادهای همراهی و هماهنگی، یكی از لازمه های دهه پیشرفت و عدالت برای دستیابی به افق 1404 در سند چشم انداز 20 ساله كشور است.
سال 1394، مجموعه ای از تحولات از توافق هسته ای موسوم به «برجام» و لغو تحریم های هسته ای تا خلق حماسه سیاسی مردم در انتخابات دهمین دوره مجلس شورای اسلامی و پنجمین دوره مجلس خبرگان رهبری را به خود دید.
عموما دولت ها زمانی می توانند در عرصه هایی چون موضوع اقتصاد به نتایج درخشان برسند كه مردم گشایش هایی را در عرصه سیاسی رقم بزنند.
** رویكرد اقتصادی در نامگذاری سال ها
سال هاست رهبر معظم انقلاب اسلامی با نگاهی برآمده از رهنمودهای امام صادق (ع) و دیگر ائمه اطهار، بر اصلاح امور اقتصادی كشور تاكید كرده اند و گوشه ای از آن را می توان با دقت در نامگذاری سال های گذشته دید.
نامگذاری هایی چون «وجدان كاري و انضباط اجتماعی»، «انضباط اقتصادي و مالي»، «كار سازنده»، «صرفه جویی» و «پرهیز از اسراف» (از سال 1373 تا 1377)، «اقتدار ملی و اشتغال آفرینی» (1380)، «نهضت خدمتگزاري»، «پاسخگویي سه قوه به ملت ایران»، «همبستگي ملي و مشاركت عمومي» (1382 تا 1384) و «اتحاد ملي و انسجام اسلامي» (1386) در همین راستا بوده است.
از سال 1387 به بعد رهبر معظم انقلاب در نامگذاری سال ها، تاكید بیشتری بر جنبه های اقتصادی داشتند و تا سال 1394 نام های «نوآوری و شكوفایی»، «اصلاح الگوي مصرف»، «همت مضاعف؛ كار مضاعف»، «جهاد اقتصادی»، «تولید ملي، حمایت از كار و سرمایه ‌ایراني»، «حماسه سیاسی و حماسه اقتصادی»، «اقتصاد و فرهنگ، با عزم ملی و مدیریت جهادی» و « دولت و ملت؛ همدلی و همزبانی» را برگزیدند.
** سال 1395؛ از همدلی و همزبانی تا اقتصاد مقاومتی
اكنون سال 1395 نام «اقتصاد مقاومتی؛ اقدام و عمل» را بر خود می بیند؛ امری كه حضرت آیت الله خامنه ای از سال 1386 با هشدار درباره تمركز دشمنان نظام بر مسائل اقتصادی توجه ها را به آن سو برگردانده بودند.
ایشان در شانزدهم شهریورماه 1389 در دیدار جمعی از كارآفرینان، پایه نخست اقتصاد مقاومتی را بنا نهادند و تاكید كردند «ما باید یك اقتصاد مقاومتی واقعی در كشور به وجود آوریم».
یادآوری این نكته در دیدارهای متعدد ایشان با گروه های مردمی، دولتی و اقتصادی (سوم مرداد 1390، سوم، هشتم و شانزدهم مرداد 1391، دوم شهریور 1391 و...) تكرار شد تا سرانجام ایشان در بیست و نهم بهمن ماه 1392 سیاست های كلی اقتصادی مقاومتی را در 24 بند ابلاغ كردند.
یك روز بعد نیز «حسن روحانی» رئیس جمهوری اسلامی ایران، در نامه ای با 11 بند دستورهایی برای اجرای این سیاست ها به معاون اول خود داد و تاكید كرد «لازم است بی درنگ، اقدام های بایسته برای جلب مشاركت گسترده همه نهادها و آحاد جامعه در فعالیت‌ های اقتصادی برای دستیابی به رشد پویا و تحقق اهداف سند چشم‌ انداز 20 ‌ساله ساماندهی شود».
همچنین پنجم خردادماه 1394 «طرح نحوه پیگیری تحقق سیاست‌ های اقتصاد مقاومتی» در مجلس شورای اسلامی تصویب شد و بیستم همان ماه به تایید شورای نگهبان رسید. رئیس جمهوری نیز چندی بعد این قانون را برای اجرا به وزارت امور اقتصادی و دارایی ابلاغ كرد.
همانگونه كه در متن سیاست های ابلاغ شده رهبر معظم انقلاب آمده، اقتصاد مقاومتی بر پایه های علمی و بومی برآمده از فرهنگ انقلابی و اسلامی تدوین شده است تا «در بحران های رو به افزایش جهانی، الگویی الهام بخش از نظام اقتصادی اسلام را عینیت بخشد و زمینه و فرصت مناسب را برای نقش آفرینی مردم و فعالان اقتصادی در تحقق حماسه اقتصادی فراهم كند».
اقتصاد مقاومتی بر اصولی مانند كاهش وابستگی به نفت و گاز، درونزایی و برونگرایی، كارآفرینی و مشاركت همه جامعه، اقتصاد دانش بنیان و نوآوری، افزایش بهره وری اقتصادی و عدالت در زنجیره تولید تا توزیع و مصرف، برنامه ریزی برای تولید داخلی كالاهای اساسی و تنوع بخشی به منابع واردات، توسعه مناطق آزاد، تامین امنیت غذا و دارو، اصلاح نظامی مالی و... بنا نهاده شده است.
از سوی دیگر، با توجه به پیوند سه ركن «فرهنگ، سیاست و اقتصاد»، در اقتصاد مقاومتی بر اموری چون مدیریت مصرف با اصلاح الگوی مصرف، توسعه پیوندهای راهبردی با كشورهای همسو و همسایه، صرفه جویی، شفاف سازی اقتصادی، تقویت فرهنگ جهادی و گفتمان سازی بر پایه اقتصاد مقاومتی بویژه در محیط های علمی، آموزشی و رسانه ای تاكید شده است.
** برجام دو؛ زمینه پیاده سازی اقتصاد مقاومتی
رهبر معظم انقلاب اسلامی یكم فروردین ماه 1395 در پیام نوروزی خود بر تاثیر اقتصاد در عرصه هایی مانند «آسیب های اجتماعی و مسائل اخلاقی و فرهنگی» تاكید كردند و «مقاومت اقتصادی و اقتصاد مقاومتی» را راه علاج «مشكل ركود، تولید داخلی، بیكاری، گرانی و تهدیدهای دشمنان» دانستند.
رهبر انقلاب اسلامی شرط دستیابی به این توفیق ها را «كار و تلاش بر مبنای اقتصاد مقاومتی» دانستند و گفتند: لازم است اقدام و عمل كردن به برنامه‌ های اقتصاد مقاومتی ادامه یابد و محصول كار «روی زمین» به مردم نشان داده شود.
بی شك در شرایط كنونی با توجه به دستاوردهای برجام و پساتحریم و همچنین حماسه های سیاسی ناشی از مشاركت مردمی در صحنه گردانی كشور، زمینه برای تحقق مطالبه های رهبر معظم انقلاب و رفع نیازهای مردم بیش از پیش فراهم آمده است.
در همین پیوند، رئیس جمهوری اسلامی ایران در سخنان نوروزی خود تاكید كرد «تحریم های بانكی، مالی، پولی، نفتی، پتروشیمی، بیمه، حمل و نقل و همه تحریم های هسته ای برداشته و شرایط برای فعالیت اقتصادی مردم آماده تر شد».
روحانی پس از برشمردن برخی دستاوردهای اقتصادی دولت در زمینه ایجاد آرامش مالی، كاهش تورم و رونق بازار بورس، با هدفگذاری برای رشد پنج درصدی اقتصاد، آن را عاملی برای رونق اقتصادی، فعالیت دوباره كارخانه ها و مزارع، اشتغالزایی برای كارگران بیكار و فارغ التحصیلان و در یك كلام، ایجاد «اشتغال پایدار» خواند.
وی سال 1395 را زمان آغاز «برجام دو» دانست و گفت: برجام دو همان اقدام مشترك ملی در داخل كشور است كه با وحدت، آشتی و با همدلی شروع خواهد شد.
همانگونه كه رهبر معظم انقلاب نیز در پیام نوروزی خود تاكید كردند، «اگر اقدام و عمل با برنامه ریزی درست همراه شود، یقینا در پایان سال آثار و نشانه های آن قابل مشاهده خواهد بود».
دولت از چندی پیش بر لزوم تدوین برجام دو برای برنامه ریزی در همه جنبه های اقتصاد مقاومتی تاكید كرده است و به نظر می رسد با توجه به رهنمودهای رهبر معظم انقلاب، ثمره همدلی و همراهی مردم، دولت و بخش های خصوصی و تعاونی در صورت تلفیق با اقدام و عمل شفاف، هدفمند و قانونمدارانه و تلاش همه جانبه، شكوفایی اقتصادی و بهبود معیشت عمومی و در نتیجه افزایش اعتماد درونی و اعتبار بیرونی برای نظام جمهوری اسلامی باشد.
از مریم مسعود
اقتصام**1961**1545