در دهه 70، اقتصاد ایران برای چند سالی ارز تك نرخی را تجربه كرد ولی بعدها ارز، چندین نرخی شد ،در دولت گذشته نیز برای چند سالی ارز سه نرخی با نرخ مرجع یا دولتی، نرخ مبادله ای و بخشی نیز با نرخ آزاد عرضه شد.
از زمانی كه ارز مرجع از عرصه بازار حذف شد، ارز دو نرخی میدان داری می كند،اكنون ارز یا مبادله ای است كه نرخ آن را روزانه بانك مركزی اعلام می كند و تنها در اختیار بازرگانان و تجار قرار می گیرد ،یا به با نرخ آزاد روزانه به فروش می رسد.
دولت یازدهم از ابتدای فعالیت خود قصد تك نرخی كردن ارز را در صورت فراهم بودن شرایط ، دارد.
فعالان و كارشناسان اقتصادی خراسان جنوبی در گفت و گو با ایرنا ، تك نرخی كردن قیمت ارز را یكی از ضروری ترین نیازها برای بهبود وضعیت صادرات ، تولید و ... عنوان كرده اند.
رئیس اتاق بازرگانی، صنایع، معادن و كشاورزی بیرجند در گفت و گو با خبرنگار ایرنا افزود: تك نرخی شدن نرخ ارز به نفع تولید، صادرات و اقتصاد كشور است.
محسن احتشام افزود: تك نرخی شدن ارز موجب ایجاد ثبات در فعالیت های اقتصادی می شود و از بسیاری رانت ها و تبعیض هایی كه موجب لطمه زدن به صادرات است جلوگیری می شود.
وی اظهار كرد: نرخ ارز باید واقعی شود، یعنی 35 هزار ریال باشد این امر به نفع اقتصاد ملی و تولید داخلی است.
این فعال اقتصادی یادآور شد: برخی افراد كالا را با نرخ 30 هزار و 465 ریال وارد، اما عملا كالا وارداتی را با 34 هزار و 750 ریال به بازار عرضه می كنند، این نوعی رانت است و اثر منفی در كاركرد اقتصادی ایجاد می كند.
وی ادامه داد: در بحث ارزاق عمومی ممكن است كالا گران تر شود، دولت می تواند در مقابل به مصرف كننده نوعی یارانه پرداخت كند، تثبیت نرخ ارز به نفع اقتصاد كشور و مردم است و از بسیاری تبعیض ها جلوگیری می كند.
این صادر كننده نمونه زعفران كشور بر این باور است: اگر نرخ دلار كمتر از 35 هزار ریال باشد به اقتصاد كشور آسیب وارد می كند، پایین بودن نرخ ارز به نفع تولید داخلی نیست هرچه نرخ ارز پایین بیاید به تولید داخل ضرر می زند و به واردات كمك می كند چون كالای خارجی برای ما ارزان تر تمام می شود و رقابت تولیدات داخلی را مشكل می كند.
همچنین رئیس اتاق اصناف خراسان جنوبی می گوید: اگر ارز تك نرخی شود این امر به نفع اقتصاد كشور است باید مراقب بود كه تك نرخی شدن برای مدت چند سال ثابت باشد تا بنگاه های اقتصادی بتوانند برنامه ریزی های مشخص و شفافی داشته باشند، نه اینكه قیمت ارز در كوتاه مدت تغییر كند كه موجب ایجاد تبعات نامناسب در اقتصاد شود.
مرتضی یزدان شناس افزود: تثبیت نرخ ارز از بسیاری رانت خواری ها و تبعیض هایی كه در عرصه اقتصادی كشور رواج دارد جلوگیری می كند.
وی اظهار كرد: نرخ ارز نباید افزایش زیادی یابد چون به واحدهای تولیدی هزینه تحمیل می كند و به ضرر آنهاست، هرچند افزایش نرخ ارز به نفع صادركنندگان كالاست.
وی ادامه داد: مدیریت نرخ ارز باید به گونه ای باشد كه هم بازار داخلی آسیب نبیند و هم صادرات توسعه یابد، نباید تولید داخلی فدای صادرات شود و باید به هر دو بخش توجه شود، مبارزه با رانت خواری و ایجاد ثبات اقتصادی و حمایت از تولید داخل و صادرات موجب شكوفایی اقتصاد می شود.
وی تصریح كرد: مسئولان مربوط نرخی را برای ارز تثبیت كنند كه هم به نفع تولید كننده و هم صادر كننده و مصرف كننده باشد، و رانت خواران را هم ناامید كند.
همچنین مدیر عامل شركت شهرك های صنعتی خراسان جنوبی دو یا چند نرخی بودن ارز را عامل ایجاد فساد مالی در جامعه دانست، گفت: ارز باید تك نرخی باشد تا از هر نوع رانت و ویژه خواری جلوگیری شود.
عباس جرجانی افزود: اگر ارز با نرخ منطقی تك نرخی شود، بسیار مناسب است و جلو قاچاق را گرفته و به تولید كننده واقعی كمك می كند.
وی اظهار كرد: تولید ملی اگر درست ارتقا یابد می تواند به تثبیت قیمت ارز كمك كند، اگر قیمت ارز پایین بیاید خیلی از موارد درآمد دولت هم كاهش می یابد.
وی تصریح كرد: در دولت قبلی نرخ ارز در مدت 24 ساعت دو برابر شد، بسیاری از واحد های صنعتی كشور در آن زمان تعطیل شدند.
وی اضافه كرد: باید مدیران واحدهای صنعتی كشور بتواند بر اساس قیمت دلار برنامه ریزی كنند و بدانند كه در یك بازه زمانی قیمت دلار ثابت است.
همچنین سرپرست معاونت اقتصادی ، سرمایه گذاری منطقه ویژه اقتصادی خراسان جنوبی گفت: تك نرخی كردن نرخ ارز بطور قطع عملی مثبت و به صلاح اقتصاد كشور است، سیستم چند نرخی ارز لانه فساد و رانت خواری است.
حسین ملكی افزود: هیچ نگاه اقتصادی با اصل این موضوع مخالف نیست، آنچه محل اختلاف است زمان، نرخ و نحوه اجرایی شدن آن است.
وی اظهار كرد: كاهش آثار تحریم بر مبادلات تجاری ایران و تسهیل مناسبات مالی و ارزی بین المللی با كشورهای مختلف یك ضرورت برای تك نرخی كردن قیمت ارز است، وقتی نرخ ارز واحد خواهیم داشت كه از ثبات و تداوم آن در بازار ارز مطمئن باشیم.
وی یادآور شد: در این خصوص نباید شتابزده عمل كرد، بهتر است به جای اعلام یك زمان مشخص برای تك نرخی كردن ارز، با سوق دادن تدریجی واردات به استفاده از ارز متقاضی و كاهش تفاوت ارز متقاضی و ارز مبادله ای به شكل عملی در شرایط تك نرخی شدن ارز قرار بگیریم.
سرپرست معاونت اقتصادی ، سرمایه گذاری منطقه ویژه اقتصادی استان در ادامه بیان كرد: افزایش نرخ ارز می تواند انگیزه برای بهبود صادرات غیرنفتی و تراز تجاری ایجاد كند اما این تفكر كه با افزایش نرخ ارز مشكل صادرات رفع می شود بر خلاف شواهد تجربی است.
این فعال اقتصادی افزود: تامین و تبادل ارز مورد نیاز واحدهای تولیدی و تجاری گره اصلی موجود در سیستم ارزی است، نه تك نرخی كردن آن، یكسان سازی نرخ ارز فقط در حد بازكردن گره با دندان است نه با دست.
وی اظهار كرد: دسترسی به منابع ارزی، ابزارهای مالی بین المللی برای تراز ارزی و استفاده از روش های بانكداری بین المللی به صورت پایدار و روشن لازمه اصلی تك نرخی كردن ارز است.
ملكی یادآور شد: هرچند یكسان سازی نرخ ارز، اثر منفی قیمتی بر برخی اقلام ضروری مثل دارو برای قشر آسیب پذیر دارد، در این خصوص می توان در قالب سیاست رفاهی برای كشور تدبیر مناسب اندیشید.
سرپرست معاونت اقتصادی ، سرمایه گذاری منطقه ویژه اقتصادی استان ادامه داد: یكسان سازی نرخ ارز، رقابت بهتر بخش خصوصی با بخش دولتی كه دسترسی آسان تری به ارز دولتی دارد را فراهم می كند، باعث كاهش فضای فساد مالی در مجموعه هایی كه دسترسی به امتیاز ویژه دارند «خرید نهاده با ارز دولتی و فروش محصول با ارز آزاد» می شود.
وی اضافه كرد: نقطه تعادل ارز جایی است كه دولت و بانك مركزی به صورت دستوری در بازار دخالت نكنند و تنها به مدیریت احتمالی نوسانات بپردازند و شیوه عرضه را مدیریت كنند.
به اعتقاد ملكی وقتی صحبت از ارز تك نرخی می كنیم، صرافی و بانك مركزی باید یك نرخ را تعیین كنند و نیاز به مركز مبادلات ارزی نباشد.
وی افزود: اجرای سیاست ارز تك نرخی تعیین نرخ درست و منطقی است، نرخ ارز باید به نفع توسعه صادرات غیرنفتی معین شود.
وی اظهار كرد: بر اساس قانون پنجم توسعه نرخ ارز باید در كشور شناور مدیریت شود و این نرخ باید به گونه ای تعیین شود كه محصولات داخلی از رقابت پذیری برخوردار شوند، بانك مركزی به عنوان دارنده منابع عظیم ارزی صحنه گردان اصلی این هدف باشد.
وی یادآور شد: نرخ متعادل برای ارز بین 32 هزار ریال و 35 هزار ریال است كه متناسب با نرخ تورم نیز تغییر كند.
همچنین « علیرضا خامه زر» صادر كننده نمونه خراسان جنوبی و فعال اقتصادی اظهار كرد: تك نرخی شدن نرخ ارز باعث ایجاد شفافیت در سیستم مالی كشور می شود و از بسیاری از رانت خواری ها جلوگیری می كند.
وی افزود: در حال حاضر نرخ دولتی و آزاد زمینه ایجاد فساد و رانت در جامعه شده و تك نرخی كردن نرخ ارز برای رشد اقتصاد كشور ضروری است.
وی اظهار كرد: اگر دولت بخواهد به پول ملی لطمه نخورد نرخ ارز بهتر است 30 هزار ریال باشد و یا حتی این نرخ پایین تر بیاید.
وی اضافه كرد: دولت یازدهم نرخ ارز را ثابت كرد در صورتی كه در دولت قبل نرخ ارز نوسان بسیاری داشت، باید این نرخ برای مدت چند سال ثابت باشد.
7559/2047/ 6075
گزارش از امیرشاهین نایبی فر
بیرجند - ایرنا - تعدادی از كارشناسان و فعالان اقتصادی خراسان جنوبی معتقدند: برای رشد و شكوفایی اقتصاد كشور و از بین رفتن تمام رانت های موجود در این عرصه نرخ ارز باید تك نرخی شود.
