ایران بالاترین نرخ رشد جهان را در تولید علم برتر كسب كرد

به گزارش روز دوشنبه گروه علمی ایرنا از روابط عمومی پایگاه استنادی علوم جهان اسلام (ISC) ، دكتر علی گزنی گفت: بررسی پایگاه استنادی آی.اس.آی در یك دهه اخیر نشان می دهد كه تنها 25 كشور 84٪ كمیت تولید علم دنیا را تولید كرده اند و در بین این 25 كشور، جمهوری اسلامی ایران در سال 2015 نسبت به سال 2014 رتبه نخست رشد در تولید علم برتر را داشته است.
وی افزود: در تولید مقالات یك درصد برتر دنیا 19٪ رشد و در تولید مقالات 10 درصد برتر دنیا 66٪ رشد داشته ایم. 57٪ استنادهای شبكه علم تنها به 10٪ از مقالات برتر صورت می گیرد و 38٪ از مقالات حتی یكبار نیز مورد استفاده قرار نمی گیرند.

***تولید علم برتر چیست؟
معاون پژوهش و فناوری پایگاه استنادی علوم جهان اسلام گفت: هر چند پایگاه استنادی آی.اس.آی مبتنی بر فلسفه وجودی آن سعی دارد معتبرترین مجلات و كنفرانس های دنیای علم را نمایه سازی نماید، اما تمامی این مجلات و كنفرانس ها و همچنین تمامی محتوای نمایه شده در این پایگاه از وزن یكسانی از لحاظ اثربخشی برخوردار نیستند.
به گفته گزنی، مدارك در خُردترین و پایین ترین سطح نظام های استنادی قرار دارند و مقالات مهمترین و غالبترین نوع مدركی هستند كه نظام های استنادی به واسطه مجلات و كنفرانس ها نمایه می شوند. این مقالات توسط پژوهشگران منتشر می شوند و پژوهشگران نیز وابسته به یك دانشگاه یا مركز تحقیقاتی هستند.
معاون ISC ادامه داد: هر نتیجه پژوهشی صرف این كه در قالب یك مقاله مجله در پایگاه های استنادی نمایه شده باشد، اثربخش نیست. میزان استفاده از نتایج پژوهش یا به عبارت دیگر میزان استنادهای دریافتی میزان اثربخشی آن را معین می كند. در فاصله 26 سال اخیر، حدود 450 میلیون استناد در پایگاه استنادی آی.اس.آی ثبت شده است.
گزنی اظهار داشت: در شبكه علم بین الملل، 0.01% (یك صدم درصد) از مقالات حدود 1.6% ( یك ممیز شش دهم درصد) از استنادها را دریافت می كنند. مقالات 0.1% (یك دهم درصد) برتر 5.5% (پنج و نیم درصد) از استنادها دنیا را به خود اختصاص داده اند. در مرحله بعدی مقالات 1% برتر قرار دارند كه 19% استنادهای دنیا را دریافت كرده اند. زمانی كه به مقالات 10% برتر نگاه می كنیم در می یابیم كه این گروه از مقالات حدود 57% استنادهای دنیا را دریافت نموده اند. حدود 76% از استنادهای دنیا به مقالات 20% برتر دنیا صورت گرفته است و حدود 96% از استنادهای دنیا به 50% از مقالات برتر دنیا صورت گرفته است.
وی افزود: 50% از مقالاتی كه در پایگاه استنادی آی.اس.آی منتشر می شوند، فقط 4% از استنادهای شبكه علم را دریافت می كنند، این مقالات در دسته مقالات برتر قرار نمی گیرند.
به گفته معاون پژوهش و فناوری پایگاه استنادی علوم جهان اسلام، در فاصله سال های 2015-1990 كل تولید علم دنیا در پایگاه وب آو ساینس تامسون رویترز (آی.اس.آی) تعداد 41,092,541 ( حدود چهل و یك میلیون) مدرك بوده است. 38٪ از این مقالات حتی یكبار هم مورد استفاده قرار نگرفته اند، بنابراین هر تولید علمی در نظام های استنادی مورد استفاده جامعه علمی قرار نمی گیرد.
گزنی با اشاره به اینكه تولید علم برتر به تحقیقی اطلاق می شود كه از اثرگذاری بالایی (High-Impact) در شبكه علم برخوردار است و مبانی سنجش اثرگذاری میزان استفاده یا همان استنادها هستند، افزود: مقالات 10٪ برتر كه تعدادشان بالغ بر 4.109.254 (حدود چهار میلیون) مدرك است حدود 57٪ استنادها یعنی 252.137.213 (حدود دویست پنجاه میلیون) استناد دریافت كرده اند.
وی یكی از راه های سیاستگذاری برای حركت در مسیر تولید علم برتر را انتخاب مجلات برتر برای انتشار مقالات عنوان كرد و گفت: مقالاتی كه در مجلات برتر منتشر می شوند به صورت بالقوه امكان دریافت استنادهای بیشتر را دارند.
گزنی خاطرنشان كرد: هدایت نشر علم كشور به سمت نشریات برتر به عنوان یك سیاست مطلق در جهت تولید علم برای رفع نیازهای كشور جای بحث دارد، اما برای كسب مرجعیت علم بین الملل سیاستی كارآمد است.

***رتبه نخست دنیا در رشد تولید علم برتر ‌- مقالات یك درصد برتر
معاون پژوهش و فناوری پایگاه استنادی علوم جهان اسلام اظهار داشت: جمهوری اسلامی ایران در سال 2014 تعداد 191 مقاله پراستناد تولید كرد. تعداد مقالات یك درصد برتر كشور در سال 2015 به 227 مورد رسید. بدین ترتیب كشور یك رشد حدود 19٪ را تجربه كرد. بعد از ایران هند بیشترین میزان رشد را دارد.
گزنی افزود: هندوستان در سال 2014 و 2015 به ترتیب تعداد 335 و 418 مقاله یك درصد برتر منتشر كرد. رشد این كشور حدود 18٪ است. چین در رتبه سوم دنیا از لحاظ رشد تولید علم برتر قرار دارد. این كشور در سال های 2014 و 2015 به ترتیب تعداد 2829 و 3170 مدرك منتشر كرد كه در دسته مقالات یك درصد برتر قرار می گیرند. بدین ترتیب این كشور از یك رشد حدود 12٪ برخوردار بوده است.
علمی**2038**2017