براي اقدام مناسب هنگام روبرو شدن با عقرب گزيدگي بهتر است ابتدا اين حشره بندپا را بشناسيم:
عقرب، نوعي حشره از خانواده عنكبوتيان است كه خارج از خانه در شكاف بين سنگها، زير پوست درختان و ميان هيزم ها و در محيط خانه در حمام، دستشويي، آشپزخانه ،درز بين ديوارها ،زير قالي و موكت ،بين لباس و رختخواب و درون كفش و جاهاي مرطوب پنهان مي شود.
هرچند به طور معمول اين جانور در طول روز در گوشهاي بيحركت پنهان ميشود و شب هنگام فعاليت خود را آغاز ميكند و به دنبال شكار ميرود اما موارد زيادي از عقرب گزيدگي در روز نيز گزارش شده است.
عقرب سم خود را از طريق نيشي كه در انتهاي دُم خود دارد به شكار تزريق ميكند كه زهر بيشتر عقرب هاي سمي باعث نابودي گلبول هاي قرمز خون شده و درمحل گزش نيز تغيير رنگ موضعي و تورم دردناك ايجاد مي كند و فرد حادثه ديده در صورت نبود اين علايم نيز بايد توسط پزشك مورد معاينه قرار گيرد و با تزريق سرم ضد عقرب درمان شود.
هنگامي كه زهر عقرب به بدن وارد مي شود، احساس بي قراري، تشنج، راه رفتن نامتعادل، حرف زدن بريده بريده ، آبريزش از دهان، حساسيت شديد پوست نسبت به لمس، انقباض ماهيچه اي، درد شكم و كاهش كاركرد سيستم تنفسي در فرد حادثه ديده ايجاد مي شود.
با گرم شدن هوا در فصل هاي بهار و تابستان فعاليت عقرب ها افزايش مي يابد.
وضع كسي كه دچار عقرب گزيدگي شده، نبايد بياهميت تلقي گردد چون ممكن است جان بيمار در خطر باشد و اهمال كاري به مرگ وي منجر گردد.
به گفته پزشكان، فردي كه دچار عقرب زدگي مي شود بايد در اولين فرصت به بيمارستان رسانده شود و نياز است آزمايش هاي ويژه اي براي بيمار انجام شود.
كودكان، افراد سالخورده ،كشاورزان ،كارگران و زنان خانه داربيشتر از ساير گروه ها در معرض خطر عقرب گزيدگي قرار دارند.
استان هرمزگان از جمله استان هاي جنوبي كشور مي باشد كه عقرب گزيدگي در آن شايع است و اين روزها نيز به دنبال افزايش دما و با توجه به فعاليت اين جانور كه در ماههاي گرم سال افزايش مييابد، خطر عقرب گزيدگي نيز بيشتر مي شود.
بر اساس اعلام دانشگاه علوم پزشكي و خدمات بهداشتي و درماني استان ،از ابتداي سال جاري تا پايان خرداد،786نفر دچار عقرب گزيدگي شده اند كه از بين آنان دو كودك هشت و 9 ساله در بشاگرد و بندرعباس به دو دليل مراجعه ديرهنگام به مراكز درماني جان باخته اند.
كارشنان حوزه بهداشت و درمان درباره اقدامات حمايتي دربرابر عقرب گزيدگي مي گويند:درد با گذاشتن يخ و بي حركتي اندام گزيده بهبود نسبي پيدا مي كند و پانسمان محل گزيدگي و بالا نگه داشتن آن به كنترل درد كمك مي كند.
معاون بهداشتي دانشگاه علوم پزشكي هرمزگان ضمن تاكيد بر مراجعه افراد به مراكز درماني در صورت گزش يا نيش حشرات، گفت: بيشتر مرگ و مير ناشي از گزش عقرب به دليل مراجعه ديرهنگام به مراكز درماني مي باشد.
دكتر يحيي ميرزاده آمار عقرب گزيدگي هاي سال گذشته را سه هزارو 704 نفر و تعداد موارد مارگزيدگي در همين مدت را 611نفر در هرمزگان اعلام كرد كه هيچ يك منجر به مرگ نشده است.
وي به خبرنگار ايرنا اظهار داشت: با توجه به آمار بالاي گزش ناشي از عقرب، تمام مراكز بهداشتي درماني در استان داراي سرم ضد عقرب هستند و در مواقع ضروري و مراجعه بيمار جهت درمان استفاده مي گردد.
دكتر ميزاده خاطرنشان كرد: تنها در منطقه بشاگرد هم از سال 92 تا كنون 537 مورد گزش گزارش شده كه تنها يك مورد مرگ ثبت شده كه به دليل عدم اطلاع از گزش و عدم مراجعه به موقع بوده است.
مدير روابط عمومي دانشگاه علوم پزشكي هرمزگان در خصوص اقدامات لازم در هنگام روبرو شدن با فرد عقرب زده گفت: خونسردي خود را حفظ كرده، فرد عقرب زده را آرام كنيد، عضو عقرب زده را در صورت امكان بي حركت كرده و پايين تر از سطح قلب قرار دهيد و در كوتاهترين زمان به مراكز درماني مراجعه كنيد.
دكتر فاطمه نوروزيان تاكيد كرد: استفاده از داروهاي محلي، نيشتر زدن، داغ كردن، سوزاندن، تيغ زدن و مكيدن محل گزش به هيچ وجه توصيه نمي شود.
وي مهمترين راه هاي پيشگيري از عقرب زدگي را بهسازي محيط منزل و كار شامل بستن سوراخ ها، درزها و شكاف هاي ديوار، نصب توري روي پنجره ها و گرفتن فاصله بين در و كف زمين راه ورودي احتمالي عقرب به منزل مسدود شود، جلوگيري از انباشته كردن چوب، سنگ، علوفه، نخاله هاي ساختماني در منزل و تميز نگه داشتن محيط زندگي از حشرات به ويژه سوسك عنوان كرد.
جلوگيري از بازي كودكان در مكان هاي مخروبه و خودداري از راه رفتن با پاي برهنه به ويژه در هنگام شب، استفاده از دستكش و چكمه توسط كشاورزان و كارگران ساختماني هنگام كار در باغ ها و مزارع و ساختمان سازي نيز از راهكارهاي پيشگيري از عقرب گزيدگي مي باشد كه توصيه مي شود.
7198/2094
بندرعباس- ايرنا- عقرب گزيدگي به دليل گرما و شرجي هوا در هرمزگان و ديگر مناطق جنوبي كشور بيشتر از ديگر مناطق روي مي دهد كه در صورت جدي نگرفتن آن حتي مي تواند منجر به مرگ شود و به همين دليل كارشناسان بر اقدام درماني درست و سريع درين باره تاكيد دارند.