مازندران بویژه غرب استان به دلیل دارا بودن شرایط آب و هوایی معتدل و منابع آبی سطحی و زیرزمینی برای تولید محصولات كشاورزی بسیار مستعد است به گونه ای كه هم اكنون برنج ، مركبات ، كیوی ، چای و سایر محصولات باغی از مهمترین محصولات كشاورزی این منطقه به شمار می رود.
با وجود افزایش روزافزون تولیدات كشاورزی ، بسیاری از كشاورزان و باغداران به دلایلی همچون نبود بسته بندی مناسب، افزایش ضایعات محصولات كشاورزی نمی توانند از درآمد قابل توجهی در این زمینه برخوردار باشند و همین مساله نیاز به ایجاد و رونق توسعه صنایع تبدیلی بخش كشاورزی را دوچندان می كند.
صنایع تبدیلی به دلیل بكارگیری تولیدات كشاورزی به عنوان مواد اولیه عاملی برای استفاده بهتر از این محصولات است ، چراكه بسیاری از این تولیدات دارای زمان تولید و مصرف متفاوتی می باشند به طوری كه تولید یا برداشت آنها معمولا در یك زمان مشخص و كوتاه ولی مصرف در زمان طولانی تری صورت می گیرد.
ایجاد و گسترش صنایع تبدیلی دارای برخی اثرهای اقتصادی از جمله ایجاد ارزش افزوده ، اشتغال ، درآمد های ارزی و همچنین استفاده بیشتر از محصولات كشاورزی و به این ترتیب جلوگیری از اتلاف و ضایع شدن محصولات می گردد.
یكی از اهالی روستای مزرك بخش خرم آباد تنكابن كه در زمینه تولید محصول مركبات و كیوی فعالیت دارد ، گفت : تا سال های قبل بسیاری از باغداران محصولات درجه یك و دو خود را به بازار عرضه می كردند و محصولات با كیفیت پایین كه امكان رقابت در بازار را نداشتند به كارخانه های كنسانتره و آبمیوه گیری منطقه منتقل می كردند و در هر دو صورت برای آنها سود داشت و ضایعاتی هم وجود نداشت.
ابراهیم مدیری در گفت و گو با خبرنگار ایرنا افزود : با بسته شدن این كارخانه ها ، بسیاری از محصولات به اصطلاح پادرختی در باغ های منطقه رها شده اند و نه تنها سودی به همراه نداشت بلكه هزینه جابجایی و انتقال آنها را به باغداران تحمیل كرده است.
وی اظهار داشت : اگر مسئولان تلاش كنند می توانند صنایع تبدیلی منطقه را همچون كارخانه چای روستای شعیب كلایه كه پس از 13 سال تعطیلی بازگشایی شد را دوباره راه اندازی كنند.
مدیری رونق كشاورزی منطقه را در گرو احداث و یا بازگشایی صنایع تبدیلی دانست و خاطر نشان كرد : باید این اتفاق بزرگ در غرب مازندران روی دهد و باغداران و كشاورزان منطقه نیز حاضرند در این زمینه نهایت همكاری و مشاركت را با مسئولان داشته باشند.
هم اكنون ضایعات بخش كشاورزی ایران حدود 30 درصد است كه ارزش این حجم از ضایعات بین پنج تا 8 میلیارد دلار برآورد می شود.
یك كارشناس بخش كشاورزی در رابطه با ویژگی های صنایع تبدیلی به خبرنگار ایرنا ، گفت : صنایع تبدیلی كشاورزی به صنایعی اطلاق می شود كه با كمك ان می توان بخشی از محصولات زراعی و باغی را با كاربرد روش های فیزیكی و شیمیایی تغییر وضع داده و بدین وسیله ماندگاری این محصول را بیشتر و مصرف و عرضه ان را مناسب تر كرد.
امید اكبرپور به اهداف تاسیس كارخانه های صنایع تبدیلی اشاره كرد و افزود : تغییر تركیب محصولات صادراتی و رهایی از صادرات تك محصولی ، حركت در جهت صنعتی شدن ، كاهش ضایعات محصولات كشاورزی ، ایجاد اشتغال و درآمد زایی ، ایجاد تحرك و انگیزه بیشتر در بخش كشاورزی و كاهش واردات محصولات مشابه خارجی از مهمترین اهداف صنایع تبدیلی است كه می تواند رونق و شكوفایی اقتصادی را به همراه داشته باشد.
وی اظهار داشت : هم اكنون صنایع تبدیلی به چهار گروه محصولات دامی ، شیلاتی ، زراعی و باغی تقسیم می شوند و می توان بر اساس نیاز های هر منطقه نسبت به ایجاد و توسعه آنها گام برداشت.
اكبرپور با بیان اینكه بسیاری از كارخانه های فرآوری محصولات غذایی در كشور به دلیل عمر طولانی فرسوده شده و از كارایی لازم برخوردار نیستند ، خاطر نشان كرد : استفاده از سوخت و انرژی زیاد و كارایی پایین واحدها و عدم بروز رسانی این تجهیزات موجب پایین آمدن عملكرد و راندمان و كاهش توان رقابتی محصولات تولیدی این كارخانه ها با انواع مشابه خارجی شده است.
این كارشناس تصریح كرد : متاسفانه صادرات محصولات كشاورزی تحت تاثیر صادرات نفتی قرار دارد و به آن تنها به عنوان منبع فرعی برای تامین ارز نگریسته شده است به طوری در سالهایی كه درآمد نفتی خوب بود به صادرات غیر نفتی توجه زیادی نشد.
اكبرپور بر ضرورت ایجاد صنایع تبدیلی بخش كشاورزی و یا راه اندازی مجدد كارخانه های نیمه تعطیل و یا تعطیل شده در غرب مازندران تاكید كرد و بیان داشت : با بروز رسانی و راه اندازی ماشین آلات این كارخانه ها از قبیل خشك كن ، پودر كن ، روغن و اسانس گیر ، رب و عصاره و ترشی و شوریجات می توان علاوه بر اشتغالزایی چرخ اقتصاد منطقه را به گردش درآورد.
وی همچنین درباره رابطه صنایع تبدیلی با مسئله اقتصاد مقاومتی یادآور شد : در اقتصاد مقاومتی روستا به عنوان محور تولید و امنیت غذایی كشور به رسمیت شناخته می شود و اشتغالزایی در آن و نیز حفظ و افزایش جمعیت ساكن در روستاها یك اصل مهم به حساب می آید .
مازندران 470 هزار هكتار اراضی زراعی و باغی دارد كه در ان بیش از 4میلیون تن انواع محصولات برداشت می شود.
رییس صنعت ، معدن و تجارت شهرستان تنكابن در این باره به خبرنگار ایرنا گفت : از مجموع 95 واحد صنعتی موجود در این شهرستان 49 واحد فعال ، 19 واحد نیمه فعال و 27 واحد نیز تعطیل شده اند.
علی رحیمی به تعدادی از صنایع تبدیلی كشاورزی این شهرستان اشاره كرد و افزود : چهار كارخانه افشره ، نوش ، ترنج و كنسانتره مركبات شمال در این منطقه وجود دارد و بسیاری از باغداران و كشاورزان محصولات خود را جهت فرآوری به آنجا منتقل می كنند.
وی اظهار داشت : هم اكنون كارخانه ترنج تعطیل شده و كارخانه های افشره و كنسانتره مركبات شمال با مشكل معوقات بانكی مواجه هستند و نوش نیز به صورت نیمه فعال به كار خود ادامه می دهد.
رحیمی با بیان اینكه همه واحد های تولیدی نیاز به تامین اعتبار دارند ، خاطر نشان كرد : واحد های صنعتی كه تا یكصد پرسنل دارند می توانند جهت دریافت تسهیلات مورد نیاز خود در سامانه بهین یاب ثبت نام كنند تا پس از بررسی در كارگروه استان بر اساس اولویت پرداخت شود.
به گفته وی ، تاكنون پنج مورد از شهرستان تنكابن جهت دریافت تسهیلات در سامانه بهین یاب نام نویسی كرده اند.
رحیمی در خصوص چگونگی برون رفت مشكلات صنایع تبدیلی در منطقه گفت: تنها راه برون رفت از این مشكلات تزریق اعتبارات است كه خوشبختانه دولت تدبیر و امید امسال 160 هزار میلیارد ریال برای این منظور پیش بینی كرده است.
وی اظهار امیدواری كرد كه با تزریق این میزان اعتبارات بخشی از مشكلات صنایع تبدیلی منطقه برطرف شود و مجددا این كارخانه ها فعالیت خود را برای رونق بخش كشاورزی آغاز كنند.
نماینده مردم تنكابن ، رامسر و عباس آباد در مجلس شورای اسلامی گفت : اگر می خواهیم در غرب مازندران كاربری اراضی كشاورزی حفظ شود و شاهد افزایش بهره وری در واحد سطح باشیم ، باید فعالیت كشاورزی اقتصادی باشد و دولت نیز در این زمینه اهتمام جدی داشته باشد.
شمس اله شریعت نژاد در گفت و گو با خبرنگار ایرنا افزود : در شرایط فعلی هم ریسك فعالیت كشاورزی خیلی بالاست و هم كشاورزی به عنوان فعالیت اقتصادی در سطوح بالا تلقی نمی شود و یكی از راه های اقتصادی كردن كشاورزی توسعه صنایع تبدیلی است.
وی با بیان اینكه دولت باید به سوی گسترش صنایع تبدیلی گام بردارد ، اظهار داشت : با گسترش صنایع تبدیلی و حمایت از صنایع نیمه تعطیل غرب مازندران كه برخی از آنها تنها به سرمایه در گردش نیاز دارند می توان فعالیت های كشاورزی را اقتصادی كرد .
شریعت نژاد خاطر نشان كرد : با فرآوری كردن محصولات باغی و كشاورزی ارزش افزوده ایجاد می شود و می تواند ارزآوری خوبی برای كشور به همراه داشته باشد.
به گفته وی ، انباشت بیش از حد محصولات باغی در سردخانه ها هیچ توجیه اقتصادی ندارد و تنها به بی انگیزه كردن باغداران و كشاورزان منطقه منجر خواهد شد.
فرماندار ویژه شهرستان تنكابن نیز با اشاره به مشكلاتی كه بسیاری از واحد های تولیدی با آن مواجه هستند ، اظهار داشت : این شهرستان در تولید مركبات و كیوی صاحب برند ملی است و می تواند در توسعه اقتصادی كشور نقش آفرین باشد اما برخی مشكلات موجود سبب شده تا بسیاری از این تولید كنندگان و صنایع تبدیلی وابسته به آن در آستانه تعطیلی قرار گیرند.
سید امیر حسینی جو افزود : اگر مشكلات در تولید است باید استاندارد سازی صورت گیرد و اگر در نحوه عرضه و صادرات است باید با برنامه ریزی دقیق و كارآمد بر آنها غلبه كنیم .
وی به قابلیت های این شهرستان در حوزه های مختلف اشاره كرد و اظهار داشت : علاوه بر محصولات كشاورزی در زمینه پرورش ماهیان سردآبی ، گرم آبی و پرورش ماهی در قفس و همچنین حوزه های گردشگری از قابلیت های خوبی برخوردار هستیم كه با جذب و حمایت از سرمایه گذاران داخلی و خارجی می توانیم عقب ماندگی این منطقه را جبران نماییم.
حسینی جو وجود صنایع تبدیلی در غرب مازندران را ضروری دانست و تصریح كرد : در این زمینه نیاز به حمایت استان داریم و تلاش خواهیم كرد تا این شرایط را از وضع موجود به مطلوب برسانیم.
سرپرست معاون هماهنگی امور اقتصادی و توسعه منطقه ای استانداری مازندران پیش از این از اختصاص 4 هزار و 800 میلیارد ریال اعتبار برای خروج واحد های تولیدی مازندران از ركود خبر داده بود.
مهدی رازجویان به خبرنگار ایرنا گفته بود كه كاهش هزینه تولید ، افزایش كیفیت تولیدات ، بسته بندی مناسب و ایجاد مشوق های صادراتی می تواند واحد های تولیدی را در عرضه محصولات خود در بازار های داخلی و خارجی كمك نماید.
وی اظهار داشت : متاسفانه اقتصاد كشور بانك محور است و 80 درصد واحد های صنعتی با سرمایه بانك ها مدیریت می شود و تا زمانی كه این رویه ادامه داشته باشد مشكلات در زمینه تامین منابع مالی واحدهای تولیدی به قوت خود باقی خواهد ماند.
رازجویان با بیان اینكه هم اكنون پول های سرگردان مردم در بانك ها بلوكه شده است و اگر این سرمایه ها وارد عرصه تولید شود می تواند جهش بزرگی در اقتصاد كشور ایجاد نماید ، خاطرنشان كرد : اگر اقتصاد دولتی كشور به سمت اقتصاد مردمی سوق داده شود و مردم احساس مسئولیت بیشتری در این زمینه داشته باشند می توانیم بر بسیاری از مشكلات فائق آییم.
دولت تدبیر و امید در سال جاری 160 هزار میلیارد ریال اعتبار برای خروج واحد های تولیدی كشور از ركود اختصاص داده است.
براساس آمار ، بانك های مازندران 24 هزار میلیارد ریال مطالبات معوقه دارند كه 75 درصد از این مطالبات مربوط به واحدهای تولیدی صنعتی است كه از محل طرح موسوم به بنگاههای زودبازده در سال های 85 تا 88 وارد فاز تولید شدند.
كشور ایران به دلیل دارا بودن شرایط آب و هوایی ، اقلیمی و مجموعه بسیار وسیعی از گونه های گیاهی ، از محصولات كشاورزی با كیفیتی از لحاظ رنگ ، بافت و طعم برخوردار است و توانسته در تولید بیش از 20 محصول كشاورزی جزء تولید كنندگان عمده در جهان می باشد.
بر اساس بررسی های وزارت جهادكشاورزی بیش از 37 میلیون هكتار از اراضی كشور دارای توان بالقوه جهت كشاورزی است كه سالانه حدود 18 میلیون هكتار آن زیر كشت انواع محصولات زراعی و باغی می رود.
/7513/ 1602/1899
نوشهر - ایرنا - توسعه صنایع تبدیلی در افزایش درآمدهای كشاورزان و اشتغالزایی موثر است اما تكنولوژی قدیمی، كامل نبودن زنجیره تولید، بدهكاری بانكی و نیز ركود، این صنایع را در غرب مازندران با مشكلات دوچندان روبه رو كرده است.
