به گزارش خبرنگار سینمایی ایرنا، مستند «داستان یك پایان» به كارگردانی و نویسندگی علیرضا خوشنویس و مهدی آگاه‌منش این روزها آخرین مراحل ساخت را سپری می كند و قرار است بزودی از شبكه افق پخش شود.
علیرضا خوشنویس و مهدی آگاه‌منش با حضور در خبرگزاری جمهوری اسلامی(ایرنا) در نشستی، درمورد ساخت این اثر مستند توضیحاتی ارائه كردند، كه در پی می آید:
** تلاش برای روایتی بی طرف
علیرضا خوشنویس درباره نحوه شكل گیری ایده اولیه مستند «داستان یك پایان» گفت: ایده این اثر به سال 91 بازمی گردد. بعد از مجموعه مستندهایی كه درباره منافقین ساخته شد كه مشهورترین آن «فیلم ناتمامی برای دخترم سمیه» بود، در خلال تولید این مجموعه‌ها، تصمیم گرفتیم كه یك مرور تاریخی از آغاز شكل گیری این گروهك از سال 1344 و تحولات قبل و بعد از انقلاب آنها و نهایتاً خروجشان از كشور و تشكیل كمپ اشرف را در یك مجموعه منظم به تصویر در آوریم.
وی افزود: در این فرایند، مدارك و فیلم های بسیار جذاب و دیده نشده را از آرشیو صدا وسیما جمع‌آوری كردیم كه با تدوین خوب و منظم در این مستند گنجانده شدند.
این مستندساز ادامه داد: مستند «داستان یك پایان» مجموعه شش قسمتی است كه در هر قسمت به مدت 30 دقیقه، به یك بخش از دوره تاریخی و زندگی و اتفاقاتی كه برای منافقین رقم خورد، بررسی می شود.
خوشنویس گفت: هفته آینده همزمان با پنجم مرداد سالگرد عملیات مرصاد، قصد داریم این مجموعه را به پخش شبكه افق برسانیم. اكنون پنج قسمت آن به صورت كامل آماده نمایش است و تلاش داریم قسمت ششم را تا قبل از مرداد ماه تحویل شبكه دهیم.
این فیلمنامه نویس درباره نوع روایت این مستند افزود: این كار در قسمت های اول بیشتر متكی به آرشیو است چون افرادی كه در سازمان منافقین بوده اند اكنون خیلی از آنها در ایران نیستند و برخی هم فوت كرده اند. بنابراین بخش‌های اولی مستند در قالب مصاحبه با افرادی مثل عزت شاهی است كه در دوره‌ای با اعضای سازمان همكاری كرده و تجربه زندان رفتن با آنها و خود مسعود رجوی را نیز داشته است.
وی ادامه داد: مصاحبه دیگر این مستند در قسمت های اول نیز با احمدرضا كریمی از قطب های سازمان است كه در سال 53 دستگیر می شود، البته كریمی سال گذشته به خاطر مصاحبه مفصل با مجله مهر نامه درباره زندانی بودنش با دكتر شریعتی بیشتر بر سر زبان ها افتاد.
خوشنویس از دیگر بخش های این مستند را گفت وگو با افرادی مانند خانم سینگلتون، سبحانی، مسعود خدابنده، ادوارد ترمادو و ابراهیم خدابنده عنوان كرد و گفت: نكته ای كه در مستند «داستان یك پایان» وجود دارد این است كه مصاحبه ها همه با افرادی است كه یك زمانی در سازمان حضور داشته اند.
وی از دیگر نكات جذاب این مستند را آرشیوهای صدا وسیما درباره منافقین عنوان كرد و توضیح داد: در طول چند سال گذشته صدا وسیما فیلم های كه از منافقین داشته را به خوبی ساماندهی كرده و توانستیم از این فیلم ها استفاده كنیم كه نكات جالب آن دادگاه وحید افراخته و مرتضی صمدی لباف در سال 54 است كه هیچگاه از هیچ جایی پخش نشده است.
این مستندساز با بیان اینكه در بخش اول مستند از این فیلم‌های خیلی استفاده شده است، خاطرنشان كرد: همچنین اعترافات محسن خاموشی درباره قتل شریف واقفی و مصاحبه‌ای كه درباره مجید شریف واقفی انجام می‌دهد و در همان سال 54 بخش‌هایی از آن پخش می‌شود، از بخش های جذاب و مهم مستند در قسمت های ابتدایی است.
خوشنویس درباره مهمترین ویژگی این مستند در مقایسه با دیگر آثاری كه درباره منافقین ساخته شده، گفت: درباره منافقین همواره مستندهایی با موضوع عملیات مرصاد، موضوع هفت تیر و حتی ارتباط رجوی با زنان ساخته شده اما تلاش كرده ایم یك مجموعه كامل از این اتفاقات و ارتباط آنها با یكدیگر را در این مجموعه مستند مدون كنیم.
وی ادامه داد: مهمترین سئوال برای ما این بود كه سازمان برای چه تشكیل شد و چرا به وضع كنونی رسید. یا اینكه رجوی كه از سال 51 داخل زندان به عنوان نفر اول تشكیلات مطرح شد تا اكنون به عنوان رییس این سازمان چه مرامی را بوجود آورده است.
خوشنویس تصریح كرد: این سازمانی كه با ایده رهایی خلق در مقابل دیكتاتوری پهلوی فعالیت خود را آغاز كرد چه سیری را طی می كند كه محیطی كاملاً بسته برای اعضای خود می سازد و آزادیهای خیلی اولیه مثل آزادی جنسی یعنی حق ازدواج را از آنها می گیرد. در واقع منافقین تبدیل به یك فرقه ای می شود كه هر چه مسعود رجوی بگوید همان فصل الخطاب برای اعضای گروه می شود.
وی گفت: تاریخ 40 ساله سازمان و اتفاقاتی كه برای این گروهك می‌افتد بسیار به هم گروه خورده‌اند. اینكه حنیف زادگان، ولی‌زاده و محسن اعدام می‌شوند. تقی شهرام سازمان را به سمت ماركسیست می برد و در نهایت مسعود رجوی بعد از انقلاب تغییراتی را می‌دهد، همه این موارد نیاز به یك دسته بندی كامل در یك مجموعه داشت تا ارتباط آنها به هم بیشتر مشخص شود و به نوعی در مستند «داستان یك پایان» این كار را انجام داده ایم.
وی درباره دوری از سفارشی سازی و اینكه آیا در این اثر اجازه فكر كردن به مخاطب داده شده، تصریح كرد: چند سال پیش نیز مستندی 20 قسمتی با همین نیت تحت عنوان «رویای سیاه» به كارگردانی ایمان گودرزی ساخته و از شبكه سوم سیاه پخش شد كه برخی بخش های بسیار بزرگنمایی می كرد و كاملاً سفارشی بود. اما در مستند «داستان یك پایان» درباره موضوع عزل بنی صدر، وقتی صحبت‌های رجوی و بنی‌صدر را در فیلم نشان می‌دهیم كه كمتر به این صورت پخش شده یك دیالكتیكی شكل می‌گیرد كه مخاطب خود می‌تواند قضاوت كند و هیچ دخالتی در القای نكته ای به ذهن مخاطب نداریم.
این مستندساز با بیان اینكه تلاش شده مستندی به دور از رویكرد سفارشی بسازیم تا مخاطب آزادانه قضاوت كند، توضیح داد: به عنوان نمونه در این فیلم هیچ گاه از كلمه «منافقین» استفاده نكردیم چون به هر حال اینها تشكیلاتی هستند كه اسم «مجاهدین خلق» برای خود دارند. اما سعی كردیم به حق نشان دهیم كه چرا مردم به این سازمان بعدها منافق گفتند و روایت ما بی‌طرف و منطقی باشد.
** «داستان یك پایان»، روایتی با محوریت سركرده منافقین
مهدی آگاه‌منش دیگر كارگردان و نویسنده این مستند نیز درباره اینكه هر قسمت به چه دوره تاریخی می پردازد، گفت: تلاش شده هر قسمت را از یك دوره مشخص آغاز و تا پایان آن روایت كنیم، بنابراین قسمت اول از آغاز فعالیت منافقین تا سال 57 و پیروزی انقلاب اسلامی است. قسمت دوم از جایی آغاز می شود كه رجوی تلاش می كند خود را در یك بخشی از انقلاب از جمله مجلس، ریاست جمهوری و حتی خبرگان جای دهد و تلاش های مختلفی می كند كه این قسمت تا جنگ مسلحانه در سال 60 تمام می شود.
وی ادامه داد: قسمت بعدی خروج رجوی همراه با بنی صدر به فرانسه است كه در آنجا شورای ملی مقاومت را تشكیل می دهد و نهایتاً به خاطر درگیری های درون گروهی سازمان تصمیم می گیرد به عراق بیاید. در ادامه ارتباط رجوی با صدام و حزب بعث در قسمت سوم روایت می شود.
این مستند ساز افزود: قسمت چهارم روایت، بعد از شكست مرصاد و اینكه رجوی یك گروه شكست خورده را با یكسری از متدهای فرقه‌ای چگونه جمع می‌كند. در قسمت پنجم نیز به روایت جزئی و دقیق متدهای فرق های پرداخته ایم. در واقع فعالیت‌های تخصصی برای شست وشوی مغزی و شیوه های مخرب ذهنی كه مسعود رجوی ابتدا بر روی رهبران حزب و بعد بر روی مردم عادی پیاده كرد تا سازمان برجا بماند. در قسمت ششم نیز اهمیت زن‌ها در سازمان بررسی شده است.
آگاه منش با بیان اینكه مستند «داستان یك پایان» در واقع روایت منافقین و مسعود رجوی است، گفت: از ابتدای قسمت اول تا آخر قسمت ششم، روایت ما با مسعود رجوی همراه است و مخاطب دارد داستان رجوی و سازمانی كه او تاسیس كرد را می بینید.
وی درباره نوع روایت این اثر توضیح داد: در طول چهار سال تولید اثر هر بار كه پیش می‌رفتیم اتفاقات تازه‌ای مثل حمله به كمپ اشرف، حضور منافقین در لیبرتی و اتفاقات دیگر می‌افتاد و دیدیم این داستان انتها ندارد و باید یك جایی جمع می‌شد، بنابراین تصمیم گرفتیم منافقین را با محوریت مسعود رجوی معرفی كنیم.
نویسنده مستند «داستان یك پایان» درباره سختی‌هایی كه در بخش پژوهش با آن مواجه بودند نیز گفت: بخشی از آرشیوها متعلق به مركز پژوهش های مجلس و كتابخانه اسناد بود كه همكاری خوبی با ما داشتند اما متاسفانه كتابخانه ملی با توجه به اسناد خوبی كه در اختیار دارد همكاری خوبی نداشت و كلی معطل شدیم كه امیدواریم در این حوزه كمی با تساهل و تسامح كار كنند.
آگاه منش درباره پخش مستند «داستان یك پایان» خاطرنشان كرد: اولین نمایش این مستند از شبكه افق خواهد بود كه زمان دقیق آن مشخص نیست، اما علاوه بر این مجموعه شش قسمتی، قصد داریم نسخه یك و نیم ساعته و سینمایی آن را آماده كنیم.
فراهنگ ** 9246 ** 1071
تهران - ایرنا - مجموعه مستند «داستان یك پایان» با رویكردی تحلیلی و با استناد به مدارك معتبر تاریخی، از خیانت های منافقین پرده برداری می كند.
