در ادامه اين يادداشت كه در شماره شنبه دوم مرداد منتشر شد، آمده است: چند ساعت سكوت و تعلل دولت آمريكا به عنوان متحد استراتژيك تركيه، در اتخاذ موضعي روشن عليه كودتا بخشي از رسانه ها و ناظران كودتاي تركيه را به اين شك انداخته كه شايد ايالات متحده، آنچنان كه بايد و شايد مخالف كودتاگران نبوده و با صبوري در انتظار پيش رفتن ماجرا نشسته است. البته اين ادعا تنها بر آمده از نظريه توهم توطئه نيست. دلايل جدي تري هم از سكوت چند ساعته وجود دارد.
دليل اول پيوند جدي نظاميان تركيه به عنوان دومين ارتش بزرگ ناتو با پنتاگون است.
بيشتر ژنرال هاي ترك در آمريكا دوره ديده و رابطه بسيار خوبي با پنتاگون دارند. علاوه بر اين نقش مهم پايگاه اينجرليك در كودتاي نافرجام تركيه دليل ديگري است كه گمانه نقش آفريني آمريكا در اين ماجرا را تقويت مي كند. 'اينجرليك' يكي از استراتژيك ترين پايگاه هاي نظامي آمريكا در منطقه است كه به وسيله آن مي توان كل همسايگان تركيه يا حتي فراتر از آن را رصد كرد و حتي به گفته بعضي از كارشناسان، مي تواند كاركرد جاسوسي يا 'استراق سمع هاي امنيتي' داشته باشد.
آمريكا از طريق همين پايگاه است كه اقدامات خود در افغانستان را رصد مي كند.
البته آمريكا و نيروهاي اروپايي كه در اين پايگاه مشغول به فعاليت اند، مقابله با داعش را كار ويژه اصلي اينجرليك تعريف كرده اند.
اما غيرقابل انكار است كه پشتيباني هاي لجستيكي متنوعي در اين پايگاه از سوي آمريكا انجام مي پذيرد. از طرف ديگر حدود 80 بمب افكن هسته اي در اين پايگاه نگهداري مي شود كه اهميت آن را براي آمريكا دو چندان مي كند. به هرحال قطع يكباره برق پايگاه در ساعات پاياني كودتا و بستن درها و دستگيري 'بكر ارجان وان' فرمانده كل پايگاه هوايي اينجرليك كه يك خلبان شكاري بسيار با مهارت و نظامي متبحر و با سابقه به شمار مي رفت، دليل دوم اين ادعاست كه آمريكا در كودتاي نافرجام 15جولاي بي طرف نبوده است و يا حداقل از آن مطلع بوده است. علاوه بر اين چرخش سياست خارجي تركيه و تلاش براي نزديك شدن مناسبات مسكو- آنكارا كه به مذاق آمريكايي ها خوش نمي آيد، نيز دليل ديگري است كه در اين راستا مطرح مي شود.
** 'آمريكا پشت پرده كودتا'
شايد از همين رو است كه يك روز بعد از كودتاي نافرجام ابراهيم قره‌گل، سر دبير روزنامه يني شفق، روزنامه طرفدار دولت مقصر آشوب و بلواي اخير را واشنگتن معرفي كرده و مي نويسد: ' آمريكا يكي از كساني است كه اين كودتاي نافرجام را طراحي و اجرا كرد. ژنرال‌ها و خائنان كودتا از گولن و گولن از طراحان اين اقدام (آمريكا) دستور مي‌گرفتند.
دولت آمريكا كه از يك سازمان تروريستي حمايت مي‌كند بايد به عنوان يك كشور حامي تروريسم معرفي شود. اين كشور كه هنوز از طريق گولن عملياتي را در تركيه هدايت مي‌كند، آخرين حمله خود را به كشور ما انجام داد و ماشه را به سمت مردم ما چكاند.
' فرضيه مداخله آمريكا در تركيه تا جايي پيش رفته كه روز دوشنبه جان باس، سفير آمريكا در تركيه دربيانيه اي تاكيد كرد:' گمانه زني‌ها درباره حمايت آمريكا از اين كودتا به دوستي چند ده ساله دو كشور آسيب خواهد زد'.
جان كري وزير خارجه آمريكا نيز تاكيد كرد: ادعاي دست داشتن واشنگتن در كودتاي تركيه كذب است. به هر حال با گذشت نزديك به يك هفته از كودتا اوضاع در روابط دو كشور پيچيده تر مي شود. كم كم سايه گولن دارد بر سر مناسبات آنكارا - واشنگتن سنگيني مي كند. وزير خارجه تركيه روز گذشته اعلام كرد در صورتي كه آمريكا در تحويل فتح ا... گولن به آنكارا همكاري نكند، روابط 2 كشور متشنج مي شود.
اما ظاهرا آمريكايي ها تمايلي به استرداد گولن به آنكارا ندارند.
سي ان ان مي نويسد: درخواست تركيه مي‌تواند منجر به بروز بحران در روابط واشنگتن و آنكارا شود چرا كه آمريكا فتح ا... گولن را بدون ارائه مدارك و شواهد قوي به تركيه تحويل نخواهد داد. نخست‌وزير تركيه در پاسخ به اين بي تمايلي از احتمال بازنگري در روابط ميان اين كشور با آمريكا خبر داده و گفته: 'ما از درخواست آمريكا براي ارائه مدرك در زمينه دست داشتن گولن در كودتا نااميد شديم. آيا اين كودتا مدركي كافي در اين خصوص نيست؟'
** گولن، اهرم فشار آمريكا بر تركيه
تحليل گران معتقدند كه آمريكايي ها به اين راحتي حاضر به استرداد فتح ا... گولن به تركيه نيستند. گولن براي آمريكايي ها يك برگ برنده، يك ذخيره استراتژيك و يك اهرم فشار است. 'سياست اهرم فشار Leverage policyدر عرصه بين الملل' ايده اي است كه در چارچوب قدرت نرم و به موازات 'نظريه بازدارندگي' در جنگ سرد قابل طرح است.
اين مدل از سياست يكي از پايه‌ها و اساس سياست هاي ايالات متحده در عصر جديد و در رويارويي با قدرت هاي نو ظهور قلمداد مي‌شود.
بر اساس اين سياست واشنگتن همزمان با داشتن ارتباط رسمي با كشورهاي مختلف تلاش مي كند تا با مخالفان آنها نيز به صورت غير رسمي در ارتباط باشد تا نوعي سياست كنترل و موازنه را در روابط خود با ديگران نيز اعمال كند.
به عنوان مثال حمايت از دالايي لاما رهبر جدايي طلبان تبت به عنوان اهرم فشاري بر پكن در همين چارچوب قابل تحليل است.
در تركيه نيز دولت آمريكا از اهرم فشار گولن براي همراه كردن اردوغان با سياست هاي منطقه‌اي خود بهره مي جويد، اهرمي كه بعيد است كاخ سفيد به اين راحتي از آن دست بكشد.
*منبع: روزنامه خراسان، دوم مرداد 1395
**گروه اطلاع رساني**9117**9131
تهران- ايرنا- روزنامه خراسان در يادداشتي به قلم عليرضا رضا خواه نوشت: تبعات كودتاي نافرجام تركيه حالا ديگر كم كم از مرزهاي اين كشور فراتر مي رود. اردوغان مي گويد برخي كشورهاي خارجي احتمالا در اين كودتا نقش داشته اند. آمريكا ظاهرا در سيبل قرار گرفته است.
