به گزارش خبرنگار ایرنا، موسیقی محلی كردی با پیشینه تاریخی و عجین شدن با فرهنگ، آداب و سنن این منطقه توانسته در بین سبك های موسیقی ایرانی جایگاهی خاص برای خود داشته باشد.
موسیقی كردی از دیرباز دارای ویژگی، غنا، ریشه و اصالت بوده و به صورت سینه به سینه نقل شده است و این نوع موسیقی كردی به علت تنوع از غنی پرباری برخوردار است و این غنی موسیقی، ماهیت، اصالت و ریشه‌دار بودن آن را نشان می‌دهد.
پیدایش موسیقی كردی مثل اكثر قوم‌ها و ملت‌های دیگر از افسانه‌ها و حكایت های بومی و در قالب ترانه شروع شده و بیشتر محتوای آنها همان افسانه‌های كردی است كه شكل حماسی، قهرمانی و دلدادگی دارند و سینه به سینه حفظ شده اند.
موسیقی كردی بازتاب غنای روحی و معنوی مردم و در عین حال تریبونی برای تفسیر مسایل عمیق جامعه بوده و نغمه‌هایی از قبیل مقام‌های الله ویسی، كوچه باغی، صمد عسكری و ترانه‌های ملودیك كه در موسیقی كردی وجود دارند بر اشعار هجایی و گاه عروضی استوار هستند.
ثبت آثار هنرمندان برجسته ای مانند استاد حسن زیرك، سیدعلی اصغركردستانی، عثمان هورامی، علی مردان و طاهیر توفیق و برخی از مقام خوان های معاصر توانسته تا حدود زیادی موسیقی محلی كردی را از هجوم سبك های موسیقی غربی محفوظ كند و در این میان موسیقی كردی یكی از محدود موسیقی های ایرانی است كه در آن بداهه خوانی و بداهه نوازی رایج است.
یكی از هنرمندان قدیمی سنندج در زمینه بداهه نوازی و بداهه خوانی در موسیقی كردی می گوید: بداهه خوانی یكی از سبك های بسیار سنگین در موسیقی كردی است و لازم است هنرمند برای بداهه خوانی در سایر سبك ها نیز تبحر كافی داشته باشد.
داریوش گودرزی افزود: هر هنرمندی نمی تواند در این عرصه وارد شده و هنرمندان بداهه خوان باید سال ها در این زمینه فعالیت كنند و تنها با آشنایی كامل در سایر سبك های موسیقی كردی می توان بداهه خوانی را انجام داد.
وی اضافه كرد: هنرمندان بداهه خوان باید علاوه بر آشنایی بر وزن و ریتم موسیقی، از لحاظ درونی نیز استعداد آوازخوانی را داشته باشد تا بتواند در این سبك موفقیت لازم را كسب كند.
این استاد برجسته كه بیش از 27 سال از عمر خود در زمینه غنی بخشی موسیقی كردی فعالیت كرده است افزود: لازم است پژوهشگران و موسیقی دانان كردی در زمینه جمع آوری آوازهای كردی اقدامی اساسی انجام دهند و بخش های مختلف این موسیقی را به صورت مكتوب جمع آوری كنند.
مسئول آموزشگاه موسیقی نوای سنندج نیز با اشاره به فعالیت گروه های موسیقی مختلف در استان كردستان گفت: گروه های مختلف موسیقی در كردستان موسیقی پردازند و آموزش انواع سازها موسیقی و آواز خوانی در آموزشگاه های مختلف صورت می گیرد.
شهرام علی محمدی افزود: در كردستان موسیقی بخشی از زندگی معمول مردم بوده و از قدیم و حتی قبل از پیدا شدن وسایل ضبط موسیقی در این مناطق، موسیقی قهوه خانه ای و مجلسی معمول بوده است.
وی اضافه كرد: موسیقی كردی از گذشته های دور با زندگی مردم آمیخته شده و بخشی از ترانه ها و آوازهای كردی كه به ترانه های كار مشهور هستند، در هنگام كارهای كشاورزی، قالبی باقی و نمدبافی اجرا می شود.
او خواستار حمایت بیشتر مسئولان از هنرمندان موسیقی این استان برای ترویج هنر موسیقی در بین اقشار مختلف مردم بویژه قشرهای جوان شد.
مسئول صندوق بیمه هنرمندان كردستان نیز گفت: این صندوق دارای بیش از 937 عضو بوده و هنرمندان موسیقی جزو قدیمترین اعضای این صندوق هستند.
نوید ستاربخش افزود: 370 هنرمند كردستانی در صندوق حمایت از هنرمندان بیمه شده هستند و بیش از 60 نفر از هنرمندان استان كردستان از این صندوق مستمری ماهیانه دریافت می كنند.
وی اضافه كرد: صندوق حمایت از هنرمندان به هنرمندان میانسال و كسانی كه توان فعالیت خود را از دست داده اند هر ماه مبلغی را به عنوان مستمری پرداخت می كند.
موسیقی كردی به بخش های مختلف بیت، سیاه چمانه، هوره، حیران،لاوك و چمری تقسیم بندی می شود كه هر كدام از این بخش ها خود دارای تاریخ و قوانین مجزاست.
** بیت یا (بالوره)
بیت، یكی از مهمترین مقام‌های كلاسیك كردی كه در جنگ‌ها، جوانمردی ها، حماسه‌ها به كار برده می‌شود و در ستایش خالق یكتا و پیامبر گفته شده كه نام دیگر آن در موسیقی كردی بالوره است.
بالوره گویان، بی پرده و بی واهمه آوازشان را از هر قسم كه باشد سر می‌دهند و بیت خوانی مبتنی بر نغمه‌های كاملاً ساده و بدون رعایت وزن و قافیه است.
این آواز كردی سوز و مقام سوز و مقام یكی دیگر از انواع شیوه‌های موسیقی كردی بوده و مهمترین ویژگی این آواز كردی توجه به سوز درون، شكایت و زاری است و در بیشترین مناطق كردستان وجود دارد.
** سیاه چمانه
سیاه چمانه یكی دیگر از مهمترین آوازهای كردی است و این آواز به شكل 10 هجایی و دو مصراعی به سبك و سیاق ایرانیان كهن سروده می‌شود و به علت همزیستی با مسایل عرفانی رنگ و بوی جدیدی هم به خود گرفته و در پاره‌ای مواقع به آن مقام شیخانه یا صوفیانه هم می‌گویند.
این آواز مختص منطقه هورامان كردستان بوده و واژه سیاه به معنای رنگ سیاه و چمان كه همان جمان بوده از كلمه كردی جامه گرفته و به نام جامه سیاه درآمده و منظور كسی بوده كه در موقع خواندن این آواز جامه مشكی می‌پوشیده است.
این موسیقی بیشتر در مناطق اورامان، پاوه، نودشه، نوسود، مریوان و غرب سنندج خوانده می شود و در سایر مناطق نیز دارای طرفدارانی است.
** هوره
هوره آواز یك مقام بسیار زیباست كه سوگ، ماتم، غریبی، عزاداری و حماسی را به شیوه‌های ملیح و متین به گوش شنونده می‌رساند.
** حیران
یكی دیگر از آوازهای كردی حیران است كه از دل بیت سر در آورده و اغلب از متنی عاشقانه و پرسوز و گداز با توسل جستن به خالق یكتا، ائمه و پیامبران برخوردار است و این آواز بیشتر در مناطق مكریان و مهاباد وجود دارد.
** لاووك
لاووك یا لاوژه از دیگر آوازهای كردی است كه از ترانه‌های كلاسیك كردی سرچشمه گرفته و در میان كردهای خراسان به مقام‌های (لو و هی له لو شوان) خوانده می‌شود.
گورانی باشكوه‌ترین و بزرگ‌ترین شیوه موسیقی كردی است و این آواز عظیم‌ترین دسته نغمات در موسیقی كردی را دارد و كهن‌ترین بخش ادبیات موسیقی كردی را شامل می‌شود و در زبان عامه به تمام شیوه‌ها و آوازهای موسیقی كردی گورانی نیز گفته می‌شود.
** چمری
چمری نیز از آوازهای موسیقی كردی است كه به پاس تجلیل از وجود با ارزش از دست رفته‌ای اجرا می‌شود این آواز به معنای شیون، عزا و نهال قامت خم شده است.
چمری همانند نوحه‌خوانی در فارسی و در مناطق مختلف ایلام، لرستان و كرمانشاه طرفداران زیادی دارد.
3020/1904
سنندج- ایرنا- بداهه خوانی (خوبیژی) سبكی خواص در موسیقی محلی كُردی است كه موجب غنی بخشی به موسیقی كردی و از قدیمی بودن و ریشه داربودن این نوع موسیقی حكایت دارد.