برخي از آنان معتقدند، حل مشكلات و تنگناهاي اقتصادي، اجتماعي و فرهنگي در قالب كارآفريني ميسر است كه در اين زمينه وجود برنامه، راهبرد يا الگوي مشخص براي هماهنگي بخش هاي دست اندركار ضروري است.
يك كارآفرينان نمونه و موفق در صنعت خودرو خراسان رضوي گفت: يكي از بزرگترين مشكلات و موانع پيش روي كارآفريني در استان نبود يك سند راهبردي يا بسته حمايتي مشخص براي پيشبرد برنامه ها در اين مسير است.
نسرين يوسفي افزود: با توجه به تداوم شيوه هاي رايج و قديمي در حوزه توليد، كارآفرين چندان درخشش ندارد لذا بايد واژه كارآفرين بازتعريف شده و از صنعتگر و كارفرما تميز داده شود.
وي اظهار كرد: با توجه به فعاليت گسترده صنايع خرد و متوسط بخش خصوصي در خراسان رضوي بويژه مشهد، صنعتگران كمتر با ديدگاه نوآورانه به اين بخش وارد شده اند.
وي گفت: بيشتر روش هايي كه در بخش توليد و صنعت استان به كار گرفته مي شود، قديمي و تكراري است و كمتر در توليد يك كالا نگاه نوآورانه و خلاق وجود دارد.
رئيس هيات مديره كانون زنان بازرگان خراسان رضوي افزود: با شيوه هاي پيشين نمي توان اشتغال را توسعه داد لذا بايد مسير كارآفريني را در پيش گرفت.
يوسفي با بيان اينكه كارآفريني نياز به آموزش و مهارت آموزي دارد، گفت: دانشگاه هاي كشور فقط در حوزه آموزش فعال بوده و كمتر به حوزه مهارت آموزي وارد شده اند.
وي افزود: شركتهاي دانش بنيان در پارك هاي علم و فناوري نيز در راستاي حمايت از ايده هاي فناورانه با يك سري امكانات اوليه وارد عمل شده اند اما هنوز نتوانسته اند خلاء اشتغال را پر كنند يا نياز بخش صنعت را در شيوه هاي ابداعي و نوآورانه تامين نمايند.
يوسفي اظهار كرد: ايجاد شركتهاي دانش بنيان مدلي از روشهاي كشورهاي پيشرفته براي حمايت از ايده هاي نو است اما بسترهاي لازم براي موفقيت يك شركت دانش بنيان در ايران فراهم نشده است.
مدير شركت ايمن خودرو شرق ادامه داد: يك جوان داراي ايده نو و قابل اجرا بايد همه لوازم تحقيقاتي خود را به تنهايي تامين كند.
وي گفت: براي ايجاد نوآوري بايد بسترهاي رسيدن به توليد يك محصول ايجاد شود و دولت علاوه بر تسهيل راه رسيدن به توليد، بستر آن را ايجاد و بر روند كار نظارت داشته باشد.
وي افزود: دانشگاه ها بايد از حالت آموزش محوري به كارآفرين محوري تبديل شوند زيرا در كشورهاي توسعه يافته مهارت هايي كه يك دانشجو به دست مي آورد در مسير كارآفرين شدن است.
وي شناسايي نيازهاي كشور، ممانعت از پرورش بيش از حد نيروي انساني در برخي رشته هاي دانشگاهي، اتصال دانشگاه و صنعت، توانمند سازي دانشجويان براي ايجاد اشتغال پس از دانش آموختگي، كارآفرين محور شدن دانشگاه ها و آشنا كردن دانشجويان با محيط كسب و كار را براي توسعه كارآفريني ضروري دانست.
* ناكارآمدي سيستم پژوهش و فناوري معضل كارآفريني
رئيس دانشگاه فردوسي مشهد نيز در اين باره گفت: ارتباط بين فعالان بخش توليد و پژوهشگران دانشگاه ها و مراكز آموزش عالي براي پر كردن خلاء هاي موجود در اين زمينه اميدواركننده نيست.
محمد كافي افزود: دانشگاه ها و پژوهشگاه ها خود را بي نياز از بخش صنعت مي دانند و صنعت به صورت ابتدايي و با راندمان ناچيز توليد مي كند در حالي كه اتصال اين پژوهشگران به واحدهاي صنعتي و هم افزايي آنها مي تواند دستاوردهاي ارزشمند به همراه داشته باشد.
وي اظهار كرد: اين دانشگاه 820 عضو هيات علمي دارد كه فقط حدود 10 درصد آنها درگير پژوهشهاي كاربردي و موثر هستند.
وي گفت: پژوهش و فناوري در آموزش عالي كشور در حالت پايدار و سلامت قرار ندارد زيرا دچار رشد سرطان گونه كميت شده و توجه به كيفيت، كار سختي است.
كافي افزود: اگر دانشگاهها به ويژه دانشگاههاي بزرگ نقش خود را به درستي ايفا نكنند و فقط كارشناس توليد كنند از جامعه حذف خواهند شد چون يك دانشگاه كوچك علمي كاربردي هم مي تواند كارشناس تربيت كند.
وي اظهار اميدواري كرد، دانشگاه و بخش صنعت به هم متصل شده و به صورتي برنامه ريزي كنند كه بخش پژوهش و فناوري خود را محتاج بخش صنعت بداند و بخش صنعت نيز به دانشگاه و پژوهشگاه هاي موجود اعتماد كند.
* نبود آمار دقيق از كارآفرينان خراسان رضوي
مدير كل كار، تعاون و رفاه اجتماعي خراسان رضوي نيز گفت: كارآفريني فعاليت مخاطره پذيري است كه هسته اصلي آن نوآوري در مديريت كسب و كار، خدمت، فرآيند و محصول بوده و نتيجه آن دستيابي به ارزش افزوده، رقابت پذيري، تحصيل ثروت و ايجاد اشتغال مولد است.
محمود احمدي افزود: با در نظر گرفتن اين تعريف، آمار دقيق از تعداد كارآفرينان استان وجود ندارد.
وي اظهار كرد: آمار مربوط به افرادي كه پس از شروع فعاليت كارآفريني اقدامشان با ناكامي مواجه شده يا واحد توليدي آنان نيمه فعال شده نيز به اين نهاد ارائه نشده است.
وي گفت: با اين حال براساس گزارش ارائه شده در جلسه ستاد اقتصاد مقاومتي خراسان رضوي در ارتباط با واحدهاي صنعتي داراي مشكل، از حدود شش هزار واحد، 603 واحد تعطيل شده كه قابليت راه اندازي مجدد دارند، يكهزار و 667 واحد با كمتر از 50 درصد ظرفيت، يكهزار و 322 واحد با كمتر از 70 درصد ظرفيت، دو هزار و 759 واحد نيز با بيش از 70 درصد ظرفيت فعاليت مي كنند.
احمدي افزود: نرخ بيكاري خراسان رضوي در سال گذشته 13.3 درصد بوده كه به منظور كاهش اين نرخ، تنها راه برون رفت حمايت از كارآفرينان و بسترسازي و هماهنگي دستگاه هاي اجرايي در جهت بهبود فضاي كسب و كار و ايجاد پنجره واحد كسب و كار است.
وي با اشاره به نحوه حمايت اين اداره كل از كارآفرينان اظهار كرد: تشكيل كانون كارآفرينان استان و هيات امناي كانون براي رصد مسائل و مشكلات كارآفرينان و پيگيري رفع آنها، نظارت و هدايت مراكز مشاوره كارآفريني، برگزاري جشنواره كارآفرينان برتر در هر سال، روان سازي ارائه خدمات به كارآفرينان از جمله اقدامات حمايتي از اين قشر است.
وي با اشاره به چالشهاي حوزه كارآفريني براي بنگاه هاي اقتصادي خراسان رضوي گفت: اين چالشها محيطي و درون ساز هستند كه در بخش محيطي، مشكلات پيش روي كارآفرينان علاوه بر كمبود اعتبارات و تسهيلات بانكي ارزان قيمت، عوامل تاثيرگذار در بازار مي باشد.
احمدي افزود: بيشتر كارآفرينان استان فروشندگان خوبي نيستند و همين امر موجب شده نتوانند ايده خود را به خوبي به فروش برسانند.
وي بيان كرد: بازاريابي و مديريت، بهره وري، فناوري، تهيه مواد اوليه و مشكلات اجرايي در بنگاه هاي اقتصادي استان و عدم استفاده موثر كارآفرينان و دستگاه هاي اجرايي از ظرفيت موجود در مراكز مشاوره اطلاع رساني و خدمات كارآفريني از چالشهاي درون سازماني حوزه كارآفريني است.
مدير كل كار، تعاون و رفاه اجتماعي خراسان رضوي گفت: براي رونق كارآفريني، تدوين الگوي توسعه كارآفريني استان، معرفي كارآفرينان برتر استان به آحاد جامعه در جهت ايجاد الگو و فرهنگ كارآفريني، تشويق به تاسيس بنگاه هاي دانش بنيان براي تحقيق و توسعه و توليد و تجاري سازي محصولات جديد ضروري به نظر مي رسد.
وي ريشه يابي علت ركود، عارضه يابي واحدهاي توليدي و صنعتي استان، استفاده از ظرفيت تعاون استان، پرداخت تسهيلات ارزان قيمت به كارآفرينان، افزايش تعرفه كالاهاي وارداتي، اصلاح الگوي مصرف و پرداخت مشوق هاي بيمه اي و مالياتي به كارآفرينان را نيز براي رونق كارآفريني ضروري خواند.
* نخستين گام براي رونق كارآفريني
رئيس سازمان صنعت، معدن و تجارت خراسان رضوي گفت: راه توسعه و رفع مشكلات بخش صنعت و معدن، رونق كارآفريني و ايجاد اشتغال در استان، دانش بنيان شدن فعاليتهاي صنعتي و معدني و حمايت مراكز علمي و دانشگاهي از اين بخش است.
راضيه عليرضايي افزود: يكي از بزرگترين مشكلات حوزه اقتصاد استان، ضعف در پيوند بين صنعت و دانشگاه و تامين نيازهاي متقابل است زيرا مقالات و تحقيقات دانشجويي كمتر مورد استفاده بخش توليد قرار مي گيرند و كمترين تعامل در اين بخش وجود دارد.
وي بيان كرد: براي ايجاد اشتغال، رفع مسائل توليد اعم از بهره وري و به دست آوردن قدرت رقابت در بازارهاي بين المللي، نياز به تحقيقات دانشجويي و اهتمام دانشجويان و مراكز علمي در ارائه راهكارهاي مناسب داريم.
وي دانش بنيان شدن فعاليتهاي صنعتي و معدني را لازمه مقابله با آلاينده هاي بخش توليد و حفاظت از محيط زيست، جلوگيري از خام فروشي مواد معدني و رونق صنعت در خراسان رضوي دانست.
رئيس سازمان صنعت، معدن و تجارت خراسان رضوي افزود: براساس عارضه يابي واحد هاي صنعتي كه توسط كارگروه ستاد تسهيل و رفع موانع توليد استان انجام گرفت، 35 درصد از واحدها نياز به سرمايه در گردش دارند و 63 درصد به جز نياز به منابع مالي با مشكلات ساختاري ديگر مواجه هستند.
وي بيان كرد: عارضه يابي واحدهاي صنعتي استان نشان داد كه در مديريت شركتها ايرادهاي آكادميكي و ايرادهاي عدم تطابق ساختار توليد با شرايط روز وجود دارد و اين مساله از عدم ارتباط موثر بين دانشگاه و صنعت ناشي مي شود.
وي گفت: سال گذشته 58 جواز تاسيس واحد توليدي دانش بنيان در استان صادر شد و دو هزار و 800 ميليارد ريال پروژه دانش بنيان در استان به مرحله اجرا درآمد.
عليرضايي افزود: اين سازمان از سال گذشته تاكنون پنج واحد 'پايلوت پلنت' در بخش هاي مختلف صنعتي به منظور آشنايي جوانان با صنايع و بهره گيري از طرحهاي نوآورانه دانشجويان در بخش صنعت در دانشگاه فردوسي مشهد راه اندازي كرده تا بتوان از اين طريق به رونق كارآفريني كمك كرد.
وي اظهار كرد: باشگاه دانشگاهي خانه صنعت، معدن و تجارت خراسان رضوي نيز در دانشگاه فردوسي راه اندازي شده كه از اين پس وظيفه تامين نيازهاي حوزه صنعت براي كارآموزي و كارورزي را برعهده خواهد داشت.
* ايجاد 105 هزار فرصت شغلي در سال نياز خراسان رضوي
رئيس كانون كارآفرينان خراسان رضوي نيز گفت: براي رفع بحران كمبود اشتغال در استان بايد سالانه 105 هزار فرصت شغلي جديد ايجاد شود كه ايجاد آنها نياز به سرمايه گذاري، منابع و فضاي مناسب دارد.
محمد حسين روشنك افزود: در سال گذشته حدود 35 هزار فرصت شغلي جديد در استان ايجاد شد كه اين ميزان كافي نيست.
وي بيان كرد: شرايط كارآفريني در اين استان در مقايسه با استان هاي ديگر متفاوت است زيرا بيش از 95 درصد كارآفريني در آن در حوزه بخش خصوصي تعريف شده و اقتصاد دولتي در اين استان ضعيف است.
وي گفت: به رغم اينكه اصل 44 قانون اساسي در خراسان رضوي اجرا شده و اين استان از نظر سرمايه گذاري در حوزه اقتصاد شرايط بهتري نسبت به ساير استانها دارد اما كارآفرينان استان كه عمده آنان از بخش خصوصي هستند در بحران ها آسيب پذيرتر از كارآفرينان بخش دولتي يا مورد حمايت دولت مي باشند.
روشنك افزود: علاوه بر آن حجم پس اندازهايي كه مردم اين استان در بانكها دارند بيشتر از مبلغي است كه بانكها به عنوان تسهيلات در اختيار بنگاه هاي اقتصادي قرار مي دهند.
وي اظهار كرد: از سوي ديگر بانكها در مقابل پرداخت تسهيلات با سود به نسبت زياد، وثيقه هاي سنگين از سرمايه گذاران طلب نموده يا ضوابط و قوانين سختي براي اين بخش در نظر مي گيرند.
رئيس اتحاديه صادركنندگان و واردكنندگان خراسان رضوي افزود: كارآفرينان و صاحبان واحدهاي توليدي اغلب به دليل داشتن چك هاي برگشتي، نداشتن وثيقه يا ضوابط و مقررات سختگيرانه بانكها، قادر به دريافت تسهيلات از بانكها نيستند.
روشنك اظهار كرد: مازاد منابع بانكهاي خراسان رضوي به صورت پرداخت تسهيلات در استان هاي ديگر يا در مركز كشور هزينه مي شود كه هيچ نفعي براي بخش توليد و اشتغال استان ندارد.
رئيس كانون كارآفرينان خراسان رضوي گفت: با همه تلاش مسئولان دولتي و خصوصي استان، هنوز فضا و شرايط براي سرمايه گذاري و كارآفريني مطلوب نيست و به اين حوزه كم توجهي مي شود.
وي افزود: از سوي ديگر اجراي برخي طرحها و سرمايه گذاري در آنها با شرايط اجتماعي و اقتصادي مشهد يا خراسان رضوي سازگار نيست.
وي اظهار كرد: با توجه به زائرپذير بودن اين استان و حجم قابل توجهي از مسافران در مشهد كه هر سال بر تعداد آنها افزوده مي شود، زمينه كارآفريني در حوزه صنعت، معدن، كشاورزي بويژه خدمات و حوزه ساختمان مهياست كه در صورت فراهم شدن فضاي مناسب مي توان بيشترين اشتغال و كارآفريني را داشت.
روشنك افزود: اگر منابع بانكي استان به طور كامل صرف پرداخت به كارآفرينان و صنعتگران خراسان رضوي شود شمار بسياري از اشتغال بوجود آمده و فضاي كارآفريني بهبود پيدا مي كند.
وي ادامه داد: خراسان رضوي فرصت هاي سرمايه گذاري و كارآفريني متعدد در حوزه توليد انرژي هاي پاك، پتروشيمي و گردشگري دارد كه براي بهره برداري از اين فرصتها نياز به محيط مناسب و فراهم شدن فضاي مطلوب براي ورود كارآفرينان مي باشد.
* فعاليت 2200 شركت دانش بنيان براي كارآفريني
رئيس پارك علم و فناوري خراسان رضوي نيز در اين باره گفت: دو هزار و 200 شركت دانش بنيان در پارك علم و فناوري خراسان ثبت شده و اين پارك، سومين پارك دانش بنيان كشور از نظر تعداد شركتهاي ثبت شده است.
سيد حسن علم الهدايي افزود: پارك علم و فناوري خراسان سعي كرده است پذيراي ايده هاي نوين باشد لذا فعاليتهايي كه در قالب شركتهاي دانش بنيان اين پارك انجام مي گيرد اغلب براي نخستين بار انجام شده است.
وي كمبود زيرساخت هاي فناورانه و منابع مالي، محدوديت در پرداخت تسهيلات، ضمانت نامه هاي بانكي و كمبود اعتبارات عمراني را از مشكلات شركتهاي دانش بنيان در پارك هاي علم و فناوري برشمرد.
7489 / 6053
مشهد- ايرنا- كارشناسان اقتصادي خراسان رضوي بر اين باورند كه توسعه كارآفريني نيازمند تدوين برنامه منسجم براي هماهنگ كردن فعاليت ها و پيشبرد اهداف مجموعه هاي دست اندركار است كه اين استان فاقد چنين برنامه اي مي باشد.
