اينترنت ارزان و با كيفيت، پاشنه آشيل توليد محتواي ديجيتال در كشور

در ادامه اين گزارش كه در شماره سه شنبه 26 مرداد 1395 خورشيدي به قلم سونيتا سراب‌پور انتشار يافت، مي خوانيم: اين‎ها اظهارات علي جنتي، وزير فرهنگ و ارشاد اسلامي در همايش فرصت‌هاي سرمايه‌گذاري و كسب وكار فناوري اطلاعات و ارتباطات ايران است كه در ابتداي مرداد ماه سال‌جاري برگزار شد. او در اين همايش با بيان اينكه توليد محتوا بزرگترين چالش هزاره سوم است، تأكيد كرده بود سرمايه‌گذاري در زيرساخت‌ها و توليد محتوا بايد همگام با يكديگر صورت گيرد تا نهايتاً بتوانيم از ظرفيت‌هاي ICT به نحو احسن استفاده كنيم.
وزارت ارتباطات وفناوري اطلاعات دولت تدبير و اميد همزمان با برنامه‌‌هايي براي توسعه زيرساخت‌هاي ارتباطي، توجه ويژه‌اي هم به رشد توليد محتواي فارسي در فضاي وب داشته است. تا جايي كه محمود واعظي وزير ارتباطات در حاشيه يكي از برنامه‌هاي خود در ابتداي سال، اعلام كرد سه اولويت وزارت ارتباطات در سال 95 شبكه ملي اطلاعات، توليد محتوا و اپليكيشن خواهد بود.
راه‌اندازي نهضت توليد اپليكيشن و ارائه وام وجوه اداره شده به توليد‌كنندگان محتوا از جمله كارهاي شاخص وزارت ارتباطات در حوزه توليد محتوا در سه سال اخير بوده است. اما فراهم كردن زيرساخت‌هاي ارتباطي يا ارائه وام وجوه اداره شده به توليد‌كنندگان محتوا به تنهايي مي‌تواند به رشد نهضت توليد محتواي ديجيتال در كشور كمك كند؟ و آيا اساساً رشد توليد محتوا در كشور نيازمند دخالت دولت است؟
** رشد توليد محتوا به كمك اينترنت ارزان
آنطور كه مسئولان و وزير ارتباطات اعلام مي‌كنند، فراهم شدن زيرساخت‌هاي ارتباطي به خودي خود مي‌تواند عامل رشد توليد محتوا در كشور باشد. براي مثال نصرالله جهانگرد در مراسم اختتاميه ليگ برنامه‌نويسي ايران (كدكاپ شريف) كه خرداد ماه برگزار شد، اعلام كرد كه از حدود يكسال و نيمي كه از راه‌اندازي نسل سوم تلفن همراه در كشور مي‌گذرد بيش از 70 هزار اپليكيشن فارسي توليد شده است. براساس اظهارات وي اگر چه سهم ايران از توليد اپ و به دنبال آن محتوا در فضاي وب كم است اما شرايط براي توليد محتوا نسبت به گذشته بسيار قابل توجه است.
كارشناسان حوزه فناوري اطلاعات اصلي‌ترين عامل رشد توليد محتوا در فضاي مجازي را فراهم شدن زيرساخت‌هاي ارتباطي از جمله ارائه اينترنت ارزان و باكيفيت عنوان مي‌كنند.
محمدحسن شانه‌ساززاده، رئيس هيأت مديره شركت شاتل، در گفت ‌و‌ گو با «ايران» دليل عدم رشد مناسب توليد محتواي ديجيتال در كشور را بالا بودن هزينه انتقال عنوان مي‌كند و مي‌گويد: «دليل اصلي كه در خارج از ايران محتوا در فضاي وب با رشد قابل توجهي همراه شده اين است كه قيمت محتوا روي نسخه‌هاي فيزيكي مانند دي‌وي دي در مقايسه با فضاي مجازي و سرويس‌هاي آنلاين بسيار بالاست. اين داستان اما در ايران كاملاً برعكس است يعني قيمت خريد محتوا به صورت فيزيكي هزينه بسيار پاييني در مقابل استفاده از محتوا به صورت ديجيتالي براي كاربران دارد. در واقع دليل عدم رشد توليد محتوا در ايران هزينه بالاي انتقال ديتا در كشور است چرا كه نسبت هزينه محتوا به انتقال در كشور چشمگير است.»
به باور وي نخستين نياز براي ارائه توليد محتواي مناسب فراهم كردن زيرساخت‌هاي ارتباطي لازم است كه با توجه به فعاليت‌هاي وزارت ارتباطات در سه سال اخير تا حدود قابل توجهي اين زيرساخت‌ها فراهم شده است.
محمد جواد شكوري مقدم، مدير سرويس اينترنتي آپارات نيز در گفت‌و‌گو با روزنامه ايران، بزرگترين عامل رشد توليد محتوا در كشور را توسعه اينترنت ارزان و باكيفيت مي‌داند. وي در اين خصوص مي‌گويد:«از اتفاقات بسيار مثبتي كه در سال‌هاي اخير در حوزه توسعه زيرساخت كشور رخ داده توسعه شبكه اينترنت كشور و به تعبيري شبكه ملي اطلاعات است. مسلماً اين پيشرفت تأثير بسزايي در افزايش روند توليد محتوا در فضاي مجازي خواهد داشت چرا كه ذاتاً هيچ توليد كننده‌اي اثري را خلق نخواهد كرد مگر آنكه علاقه‌مند باشد ديگران تا حد ممكن آن اثر را ببينند.
در نتيجه با توسعه زيرساخت ها و افزايش دسترسي كاربران به خدمات اينترنتي جامعه هدف اين توليدكنندگان محتوا نيز به شكل محسوسي افزايش يافته است.» به باور وي هرچه بستر تبادل اطلاعات (اينترنت) بيشتر و با كيفيت بهتر در دسترس كاربران قرار گيرد، علاقه و تمايل براي توليد محتوا نيز افزوده خواهد شد. براي مثال توسعه اينترنت روي تلفن همراه و تعداد بالاي ابزارهاي هوشمند، مخاطبان محتوا در فضاي مجازي را بشدت افزايش داده است.
وي در ادامه مي‌افزايد:«هزينه‌هاي بالاي پهناي باند خصوصاً از نگاه توليدكنندگان محتوا بويژه كاربران آپارات را مي‌توان مشكل اصلي توليدكنندگان محتوا دانست. البته مسأله سرعت نيز زماني مشكل ساز بود كه با توسعه زيرساخت و زنجيره اقدامات شبكه ملي اطلاعات وضعيت بسيار بهتري به خود گرفته است.
در نتيجه استفاده از پهناي باند داخلي با هزينه‌هاي كمتر و سرعت بيشتر مسلماً مشوقي براي توليد‌كنندگان در اين عرصه خواهد بود.» شكوري مقدم مسير توسعه‌اي كه شركت ارتباطات زيرساخت در پيش گرفته را شجاعانه و محتوا محور مي‌داند و اميدوار است كه با حل شدن مسأله هزينه‌هاي بالاي اينترنت و بهبود سرعت ابزار لازم براي توليد محتوا نيز فراهم شود.
** به سوي بازار توليد محتوا
چندي پيش وزير ارتباطات با اعلام اينكه بازي «پوگومون گو»مي‌تواند الگويي براي توليد‌كنندگان محتواي داخلي باشد اعلام كرده بود كه در دنياي امروز، محتوا مي‌تواند مساوي با ثروت باشد و بايد از توليد محتوا درآمد كسب كرد. به باور وي عرصه توليد محتوا در كشور آغاز شده و هم‌اكنون نزديك به 100 هزار اپليكيشن ايراني توليد و عرضه شده است. با نگاهي به بازار توليد محتوا در كشور مي‌توان شركت‌هاي گوناگوني را ديد كه به صورت مشخص روي توليد محتوا در وب مشغول به كار هستند اما در كنار اين شركت‌ها برخي از اپراتورهاي ارتباطي نيز با فراهم كردن بسترهاي لازم اجازه توليد محتوا را به گروه‎هاي متخصص در اين حوزه مي‌دهند. البته برخي از اين اپراتورهاي ارتباطي هم به خاطر مورد تهديد قرار گرفتن بازارشان از سمت اپراتورهاي موبايل، توليد محتوا را به عنوان راهي براي ماندن و رقابت در بازار انتخاب كرده‌اند. محمد حسن شانه‌ساززاده، رئيس هيأت مديره شاتل در اين خصوص به «ايران» مي‌گويد:«در خارج از ايران هر كاربر يك اپراتور زميني به صورت ميانگين بين 30 تا 40 گيگ مصرف ديتا دارد.
اما در ايران ميانگين مصرف كاربران از اينترنت ثابت با توجه به قيمت و فيلترينگ‌هايي كه روي آن وجود دارد روي 10 گيگ است. بنابراين بازار ما بشدت توسط اپراتورهاي موبايلي مورد حمله است. به همين خاطر همچون اپراتورهاي اينترنتي در دنيا شاتل نيز به سمت توليد محتوا كشيده شده و با راه‌اندازي سرويس هايي مانند «شاتل‌لند» روي توليد محتوا سرمايه‌گذاري بالايي انجام داده است.»
وي دليل ورود شاتل به حوزه توليد محتوا را افزايش تمايل كاربران به ديدن و شنيدن به صورت آنلاين اعلام كرده و مي‌افزايد: «براساس آمار بين‌المللي نزديك به 70 درصد سهم اينترنت را «ويدئو استريمينگ» تشكيل داده كه اين ميزان هم به مرور در حال افزايش است. همين شرايط باعث شده علاوه بر شركت‌هاي خاص كه كارشان تنها توليد محتواي ديجيتالي است، اپراتورهاي اينترنتي بزرگ دنيا نيز در كنار ارائه سرويس‌هاي ارتباطي، توليد محتوا انجام مي‌دهند.»
شركت او كه حالا چند سالي است در بازار توليد محتوا هم فعاليت مي‌كند يكي ديگر از مشكلات بازار توليد محتواي ديجيتالي در كشور را بي توجهي به قانون كپي رايت معرفي مي‌كند و مي‌گويد:«با تمام تلاش‌هاي ما و حمايت‌هاي دولت، محتواي مناسب درفضاي مجازي قرار مي‌گيرد اما در نهايت به دليل رعايت نكردن قانون كپي رايت اين محتوا به صورت كپي در بازار پخش مي‌شود و اين شرايط باعث ضعف بدنه توليد محتواي ديجيتالي در كشور شده است.» براساس اظهارات وي بي توجهي به قانون كپي‌ رايت باعث وارد شدن 800 ميليارد ريال ضرر به توليدكنندگان محتواي داخلي در يك سال گذشته شده است.
*منبع: روزنامه ايران
**گروه اطلاع رساني**9117**2002