10 پرونده میراث فرهنگی ناملموس در خوزستان به ثبت ملی رسید

به گزارش ایرنا كارشناس ثبت آثار ناملموس اداره كل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری خوزستان چهارشنبه در گفت‌وگو با خبرنگار ایرنا افزود: دانش سنتی رنگرزی، مهارت نمدمال، نمایش آیینی گراز بازی، آیین گرگیعان، بهون بافی (مهارت بافت سیاه چادر)، خورجین بافی(مهارت بافت خورجین)، كلوچه پزی دزفول و شوشتر، رسم سرباره، بازی نمایشی چوبازی(چوب‌بازی بختیاری)، گاگریو (مویه و شروه‌خوانی زنان بختیاری) پرونده‌های میراث ناملموس خوزستان هستند كه به ثبت ملی رسیدند.
منصوره رضوی، هدف از این اقدام را آگاهی بخشی به مردم و آشنایی آنان با آداب و رسوم، فنون، دانش‌ سنتی، خوراك و پوشاك گذشتگان عنوان كرد و اظهاركرد: با ثبت ملی این آثار می‌توان توجه بیشتری را به آداب و رسوم گذشتگان و نیز بحث گردشگری جلب كرد و پس از آن برای احیا و نگه‌داری آنها برنامه‌ریزی كرد.
*دانش سنتی رنگرزی
به گزارش ایرنا رنگرزی سنتی به رنگرزی اطلاق می‌شود كه بدون دخالت عوامل صنعتی و مواد شیمیایی صورت می‌گیرد. در این نوع رنگرزی از مواد رنگزای طبیعی برای رنگ كردن استفاده می‌شود. این هنر به واسطه‌ شرایط جغرافیایی و شهرنشینی عشایر و كوچ نشینان رو به فراموشی است.
*مهارت نمدمالی
نمد زیرانداز ضخیم و گرمی است كه با پشم یا كرك مالیده می‌شود. نمدمالی به وسیله نمدمال و با وضع خاصی انجام می شود. برای تهیّه نمد از پشم مناسب استفاده می شود. طرح و نقشه نمد ساده است و به سفارش خریدار یا به سلیقه نمدمال به گونه ای سنتی و تكراری تعیین می شود. رنگ ها در نقش نمد معمولا متناسب و متنوع است و انتخاب آن به سلیقه نمدمال بستگی دارد. این هنر سنتی از دیرباز در شهرهای بهبهان، دزفول و شوشتر رواج داشت كه اداره كل میراث فرهنگی با احداث كارگاهی در شوشتر به احیای این هنر سنتی در خوزستان پرداخته است.
*نمایش آیینی گراز بازی
این نمایش كه از آیین‌های سنتی بختیاری است متاسفانه در پهنای جغرافیای این ایل بزرگ ایرانی منسوخ شد و اكنون فقط اهالی روستای شاه نشین از توابع هفتكل این نمایش را در نوروز و برخی از عروسی‌ها اجرا می‌كنند. در هنگام درو بیشترین آفت مزارع، هجوم گسترده‌ی گراز وحشی به گندم زارها بود از این روی بختیاری ها با اجرای نمایش آیینی گراز بازی و غلبه مرد دهقان بر گراز وحشی،نوید برداشتی خوب را به هم تباران خود می دادند.
* آیین گرگیعان
نام یك آیین سنتی رایج بین عرب‌های خوزستان است كه در شب پانزدهم ماه رمضان، كودكان عرب خوزستان پس از افطار، لباس‌ محلی پوشیده، پسران دشداشه پوشیده و دختران چادر عربی بر سر می‌كنند و با شور و شعف به كوچه پس‌كوچه‌های شهرها و روستاهای عرب‌نشین می‌روند و با آویختن كیسه‌هایی از پیش تهیه‌ شده بر گردن، برای جمع‌آوری عیدی و شیرینی ماه رمضان درب خانه‌ها را می زنند.
*بهون بافی
«بهون» سیاه چادر عشایر بختیاری است كه به همت زنان بافته می‌شود. گرچه امروز چادرهای برنتی، جای بهون بافی را گرفته و موجب كمرنگ شدن این هنر شده‌اند.
*خورجین بافی
خورجین‌بافی یا به گفته بختیاری‌ها «هورژین‌بافی»، رشته‌ای از هنرهای سنتی است كه در تمام مناطق بختیاری‌نشین خوزستان چون لالی، هفتگل، اندیمشك، اندیكا، شوشتر، ایذه، دزفول، مسجد سلیمان و همچنین در بخش‌هایی از استان‌ چهارمحال و بختیاری، كهگیلویه و بویراحمد، اصفهان و لرستان رواج دارد. خورجین، یكی از صنایع دستی بختیاری است كه تنها جنبه خود مصرفی داشته و به دست زنان ایلیاتی روی دارهای افقی بافته می‌شود. خورجین یا «هورژین» حكم صندوقچه ای را دارد كه در آن با اتصال بندینك‌های آن به یكدیگر و زدن قفل به آخرین بندینك، كامل بسته می شود.
* كلوچه(كلیچه) پزی دزفول و شوشتر
كلوچه نوعی شیرینی محلی در شهرهای دزفول و شوشتر است كه از دیرباز به عنوان سوغاتی معروف این شهرها معروف بوده است.
*رسم سرباره
سرباره در بین بختیاری‌ها رسم بوده و هست كه وقتی كسی از دنیا می‌رود، خویشان و بستگان برای كمك به تامین هزینه‌ی مراسم عزاداری كه معمولا سنگین هم هست، خانواده‌ی متوفی را با دادن سرباره یاری می‌كنند. وقتی كسی از دنیا می‌رود در روز برگزاری آیین سوم یا هفتمین روز وی، بستگان و خویشاوندان مبالغی پول و یا چند راس گوسفند همراه برده و به خانوادهٔ متوفی اهدا می‌كنند. این روش پسندیده از دیرباز وجود داشته و امروزه هم دیده می‌شود.
*بازی نمایشی چوبازی
بازی رزمی كه در بین بختیاری‌ها قدمتی دیرینه دارد. از جمله رقص‌های لری است كه بیشتر در بین لرهای بختیاری و بعضی روستاییان و عشایر لرستان متداول و مرسوم است و بیشتر در آیین عروسی و همراه با رقص و پایكوبی اجرا می‌شود. تعداد بازیكنان چوب بازی دو نفر است و ابزار بازی شامل دو چوب یكی به طول تقریبی یك و نیم متر و چوب دیگر كمی كوتاهتر از آنست. بازیكنان سعی می‌كنند هنگام بازی با آهنگ ساز و دهل نیز برقصند.
* گاگریو
گاگریوها شعرهای هستند كه در دسته‌ اشعار بختیاری جای می‌گیرند. این اشعار بیشتر در آیین عزاداری بختیاری‌ها و بیشتر توسط زنان خوانده می‌شود. محور همه‌ اشعار گاگریو، غم و عزا است. در آغاز خواندن گاگریو، رسم بر این است كه یكی از زنان سرشناس و 'بی‌بی'های ایل شروع به خواندنِ بیتی از گاگریوه می‌كند و همه‌ زنان نیز با وی همنوا می‌شوند.
7164/ 6037