افزایش نرخ فرونشست زمین در تهران

به گزارش روز شنبه گروه علمی ایرنا از مركز روابط ‌عمومی سازمان زمین‌شناسی و اكتشافات ‌معدنی كشور، دكتر مسعود محمودپور با بیان این‌كه ناحیه جنوب غربی تهران درگیر رخداد فرونشست زمین است، افزود: این رخداد با سه روش ترازیابی دقیق، سامانه تعیین موقعیت جهانی و تكنیك تداخل‌سنجی راداری مورد بررسی قرار گرفته است.
وی افزود: تكنیك تداخل‌سنجی راداری به جهت برداشت دقیق جا‌به‌جایی‌های زمین با پوشش وسیع و قدرت تفكیك مكانی بالا، روش مناسبی برای بررسی حركات سطح زمین است.
این كارشناس از بررسی‌های تداخل‌سنجی راداری گستره جنوب غربی تهران برای نخستین بار در سال 1384 به همت دفتر بررسی مخاطرات زمین شناسی، زیست محیطی و مهندسی سازمان زمین‌شناسی و اكتشافات معدنی كشور با همكاری دانشگاه های آكسفورد و كمبریج خبر داد.
محمودپور افزود: در راستای اندازه‌گیری های انجام شده توسط سازمان نقشه‌برداری كشور و اعلام وقوع پدیده فرونشست در منطقه وسیعی از جنوب غربی تهران با مساحت حدود 416 كیلومتر مربع، مطالعات روی این مساله آغاز شد كه بیشینه نرخ بدست آمده در این تحلیل برابر با 17 سانتی‌متر در سال بوده است.
وی تاكید كرد: باید توجه داشت كه پیش‌بینی و برآورد نرخ فرونشست سالیانه در اثر برداشت آب‌های زیرزمینی بر پایه قرائن و برون‌یابی داده‌های به دست آمده در فصل‌های بهار و تابستان به مراتب بیشتر از مقادیری خواهد بود كه برای فصل‌های پاییز و زمستان تعیین می‌شود.
رییس گروه زمین‌شناسی مهندسی و ژئوتكنیك سازمان زمین شناسی و اكتشافات معدنی كشور افزود: بنابراین برای تعیین دقیق این مقدار، در نظر گرفتن بازه‌ای حدود یك تا دو ساله منطقی و علمی به ‌نظر می‌رسد.
این كارشناس با اشاره به این كه بر اساس شواهد، منطقه فرونشست تهران در سال‌های 88 و 89 در مقایسه با سال 84 توسعه بسیار زیادی را در تمام جهات نشان می‌دهد، خاطرنشان كرد: این گسترش در بخش های غربی و شرقی بیشتر است و محیط منطقه فرونشستی به 149 كیلومتر و مساحت آن به حدود 530 كیلومتر مربع افزون شده است.
محمودپور ضمن اشاره به نتایج بدست آمده از مدل‌سازی‌ فرونشست زمین در گستره جنوب غربی تهران و پیش‌بینی نرخ آن برای سال97، یادآور شد: با فرض ثابت بودن نرخ پمپاژ آب زیرزمینی در آینده، بیشینه نرخ فرونشست زمین در دشت مذكور به بیش از 33 سانتی‌متر بر سال و حدود دو برابر آن در سال 84 خواهد رسید.
وی تاكید كرد: بر اساس شواهد صحرایی، سیل‌گیر شدن زمین‌ها و خسارت‌های سازه‌ای وارده بر ساختمان‌ها، جاده‌ها، بزرگراه‌ها، راه‌آهن، سازه‌های كنترل‌كننده سیلاب، شبكه‌های انتقال فاضلاب شهری، شبكه‌های توزیع برق، گاز و دكل‌های برق و شكل‌گیری ترك‌ها و شكاف‌های زمین از مهم‌ترین اثرات ناشی از فرونشست است.
این كارشناس از مشاهده و ثبت عوارض ناشی از فرونشست در گستره جنوب غربی تهران خبر داد و گفت: این عوارض به صورت بالازدگی چاه‌های پیزومتری و لوله جدار چاه‌ها، ترك‌خوردگی دیوارهای ساختمان‌ها و كج‌شدگی تیرهای برق در این گستره و همچنین ایجاد و توسعه ترك‌ها و شكاف‌های زمین و فروچاله‌ها مشاهده می‌شوند.
وی ضمن هشدار نسبت به روند افزایشی نرخ فرونشست زمین در گستره جنوب غربی تهران، تصریح كرد: این نكته در بررسی‌های تداخل‌سنجی راداری مشهود است و با در نظر گرفتن برداشت بی‌رویه و زیاد از منابع آب‌های زیرزمینی و وجود لایه‌های رسی ریزدانه در بین لایه‌های ماسه‌ای و شنی آبخوان دشت تهران این امر كاملا طبیعی است.
محمودپور تراكم جمعیتی بالای شهر تهران و اطراف آن، قرار‌گیری سازه‌ها و تأسیسات مهم در آن، وجود شریان‌های حیاتی مهم مانند راه‌آهن و فرودگاه و تراكم دكل‌های برق فشار قوی در پهنه فرونشستی شكل گرفته را بسیار مهم ارزیابی كرد.
رئیس گروه زمین شناسی مهندسی و ژئوتكنیك سازمان زمین شناسی و اكتشافات معدنی كشور درادامه پیشنهاد كرد در سریع‌ترین زمان ممكن ضمن برداشت و به‌روز كردن وضعیت جا‌به‌جایی‌های سطح زمین به روش تداخل‌سنجی راداری از منطقه، نرخ دقیق فرونشست بدست آید.
وی در ادامه ضمن تاكید بر انجام برداشت‌های دوره‌ای و منظم نشست ‌سنج‌های نصب شده در گستره فرونشستی مذكور، اظهاركرد: از این طریق می توان به رفتارسنجی دقیق از تراكم آبخوان دشت تهران و فرونشست ناشی از آن دست یافت.
علمی**1836**2017
خبرنگار:یوسف درویشی**سردبیر:زهره محتشمی پور

برای اطلاع از اخبار متنوع علمی و فناوری، با كانال علمی ایرنا در تلگرام همراه شوید:
irnaelm@
https://telegram.me/irnaelm