به گزارش روز شنبه گروه فرهنگی ایرنا از روابط عمومی پژوهشگاه میراث فرهنگی و گردشگری، عمران گاراژیان با اشاره به اینكه محوطه دامغانی استقراری پیش از تاریخ در حاشیه جنوب شرقی شهر سبزوار است، اظهار كرد: بخشی از تپه دامغانی كه در سال 1380با شماره 3749 به عنوان اثر ملی به ثبت رسیده بر اثر خیابان كشی ( خیابان جهاد كشاورزی مشهور به جاده دلقند) قطع شده است.
وی با بیان اینكه محوطه دامغانی واقع در فلات مركزی ایران از نظر گاهنگاری و وسعت با چند تفاوت شبیه تپه حصار دامغان است، افزود: سنت های آسیای مركزی در تپه دامغانی بیش از حصار مشاهده می شود و فرآیند شكل گیری درآن نسبت به حصار پراكنده تر است.
به گفته وی، تخریب در تپه دامغانی درحال حاضر بیشتر از حصار صورت گرفته و كاوش های باستان شناسی در آن بسیار كمتر انجام شده است.
وی حفاظت از آثار پیش از تاریخی در محوطه ای كه در حاشیه شهر معاصر قرار گرفته، ارزیابی كم و كیف آثار سرجا و سازماندهی و طراحی موزه فضای باز در بافت حاشیه شهر سبزوار، گردآوری اطلاعات پایه، برای پیگیری فرآیند گذار از مس – سنگی به مفرغ و توسعه فرهنگ عصر مفرغ در حاشیه غربی خراسان را از اهداف اصلی كاوش در این تپه اعلام كرد.
این باستان شناس گفت: پی ریزی پروژه ای كاربردی در بافت شهری و بهره برداری بهینه از استقرار پیش از تاریخ كه در موقعیتی خاص در كنار بزرگ راه تهران – مشهد و حاشیه شهری معاصر واقع شده از دیگر اهداف این پروژه است.
وی با اشاره به كاوش در كارگاه شماره یك تصریح كرد: كاوش در این كارگاه بامحور شمال – جنوب شامل 37 گمانه 1×4 متر است كه بوسیله چهار گروه كاوش انجام شد.
وی با اشاره به این نكته كه باستان شناسان با روش «گمانه های سوراخ كلیدی» توانستند اطلاعات نسبتا دقیقی از سطح بالایی تپه دامغانی و مقدار فرسایش و تخریب ها بدست آورند گفت: توانستیم آثار معماری سرجا و عمق آنها از سطح را در طول محور شمال – جنوب محوطه بطور كلی شناسایی كنیم.
به گفته گاراژیان، كارگاه یك در بخش های مرتفع اطراف درخت كاج دارای آثار اواخر مفرغ میانه و مفرغ جدید است و در سطوح شمالی و جنوبی محدوده یاد شده آثار دوره مس – سنگی شناسایی شد.
این باستان شناس افزود: كارگاه یك عمدتا دارای آثار عصر مفرغ قدیم و میانه است كه روی بقایای اوایل مس – سنگی در كنار رودخانه فصلی شكل گرفته اند.
وی تصریح كرد: كارگاه سوم عموما بقایای گورستان عصر مفرغ جدید در سطوح بالایی و گورهای مفرغ میانه در میان ساختارهای معماری و نهشته های مفرغ قدیم است.
** ایجاد سایت موزه
گاراژیان درخصوص ویژگی های تپه دامغانی برای ایجاد سایت موزه گفت:تپه دامغانی در كناره شمالی بزرگراه تهران – مشهد و در داخل شهر قرار گرفته و از هر دو طرف قابل دسترسی است.
به گفته وی، قابل دسترس بودن، در موزه‌های فضای باز یكی از مهمترین موضوعاتی است كه باید به آن توجه داشت و تپه دامغانی این شاخصه اصلی را دارد.
گاراژیان با اشاره به استقبال عموم برای بازدید ازاین محوطه افزود: بهره برداری از سایت موزه با كاوش در این محوطه تعارض ندارد، بلكه امكان بازدید مردم از كاوش بزرگترین قابلیت اینگونه موزه‌ها است.
وی تبدیل تپه دامغانی به سایت موزه را یك تصمیم مهم و قابل تحسین دانست و گفت: این كار یك پروژه بلندمدت است و به سرانجام رساندن آن ممكن است سالها طول بكشد.
گاراژیان، كاوش در تپه دامغانی را یك مقوله پژوهشی و كاربردی خواند زیرا كه از ابتدا هدف تبدیل این فضای باستانی به سایت موزه بوده است.
** تداوم سنت سفال خاكستری
سخنران دوم این نشست هادی صبوری دانشجوی دكتری باستان شناسی بود كه به تشریح كاوش در كارگاه شماره 3 تپه دامغانی پرداخت.
وی با اشاره به انجام كاوش در دو ترانشه این كارگاه اظهار كرد: موضوعاتی كه ماحصل كاوش و تحقیقات در این دو ترانشه است، فرضیاتی است با تكیه بر شواهد مستند كه می توان در مطالعات آینده برای اثبات آن ها حركت كرد.
صبوری این فرضیات را شامل مدیریت منابع آبی، تداوم سنت سفال خاكستری از دوره مس سنگی به مفرغ قدیم، وجود پیچیدگی های اجتماعی ،ساختارهایی با كاركرد فرامعیشتی در دوره های مس سنگی ، فرآیندهای شكل گیری پیچیده و گوناگون بدلیل شرایط توپوگرافیكی خاص منطقه و... دانست.
این باستان شناس كاوشهای این فصل را آغاز راهی برای نیل به یك هدف بزرگ و بلند مدت دانست و اظهار امیدواری كرد كه با فراهم بودن شرایط و بسترهای لازم بتوان تحقیقات گسترده تری را در زمینه پاسخگویی به مسائل یاد شده مدیریت كرد.
** كشف قطعاتی از خشت
لیلا پاپلی یزدی باستان شناس سخنران دیگر این نشست به بیان گوشه ای از كاوش های صورت گرفته در كارگاه شماره دو تپه دامغانی پرداخت و گفت: كارگاه شماره دو شمالی ترین كارگاه تپه دامغانی و كاملا در كنار جاده قرار گرفته است.
وی با اشاره به حفر و بررسی 6 گمانه در این كارگاه افزود: از مجموع آنها هزاران قطعه سفال ، ساختار های معماری، بقایای كوره پخت سفال، قطعات خشت، گل پخته، پیرك، ظروف سنگی، تیغه های سنگی و ... یافت شد.
پاپلی با اشاره به كشف قطعاتی از خشت در كارگاه شماره دو گفت: تصور می كنیم كه این سازه ها به منظور جلوگیری از انتقال آب رودخانه فصلی به داخل تپه بنا شده باشند زیرا كه این خشت ها با نظم خاصی كنار هم قرار گرفته و بین آنها با رسوب پر شده است.
به گفته وی، گروه باستان شناس بر این باور است كه با دیواری كه نوعی آب بند دارای پشتیبان می باشد روبه رو شده است.
در پایان این نشست هدی زارعی كارشناس ارشد باستان شناسی با اشاره به كاربرد'نماد كاو'،نرم افزار مدیریت اطلاعات در كاوش های باستان شناسی در خصوص طراحی نرم افزاری برای ثبت و ضبط داده های حاصل ازكاوش های باستان شناسی در محوطه دامغانی مطالبی را مطرح كرد.
كاوش هیأت مشترك با هدف لایه نگاری بوسیله هنری پل فرانكفورت و علی اكبر وحدتی در سال 1387، گمانه زنی به منظور تعیین حریم كه گستره محوطه دامغانی را حدود 110 هكتار ارزیابی كرده در سال 1388 بوسیله حسن نامی، گمانه زنی به منظور ارزیابی طراحی موزه فضای باز بوسیله گاراژیان در سال 1391از سوابق كاوش در تپه دامغانی است.
فراهنگ**3079**1027**خبرنگار: علی اسدی**انتشار دهنده:محمدجواد دهقانی
تهران - ایرنا - سرپرست هیأت كاوش در محوطه دامغانی شهر سبزوار گفت: كاوش در این محوطه به كشف آثار و سازه های معماری اصیل دوران پیش از تاریخ منجر شد.
