به قلب خود نيرو بخشيم

در اين گزارش كه در شماره دوشنبه پنجم مهر 1395 هجري خورشيدي به قلم بيتا مهدوي منتشر شد، آمده است: درايـن روز اطلاع رساني‌هاي مناسب به افراد جامعه در مورد عوامل خطرساز و راه‌هاي پيشگيري ازاين بيماري، اهميت ويژه‌اي دارد شعار امسال روز جهاني قلب «به قلب خود نيرو ببخشيم» انتخاب شده است. ‏
روز جهاني قلب فرصتي براي حساس‌سازي جامعه و زمينه سازي براي اصلاح شيوه‌هاي نامناسب زندگي است و مردم را تشويق مي‌كند تا درباره عادات خوب زندگي كه منجر به قلب سالم‌تر مي‌شود، بيانديشند. ‏
به گفته كارشناسان، بيماري‌هاي قلبي عروقي يكي ازامراض شايع در دنياست كه سالانه 2/17ميليون نفر را به كام مرگ مي‌‌كشاند، از اين تعداد 7/2 ميليون نفر به علت بيماري ايستميك قلبي، 5/5 ميليون نفر به علت بيماري عروق مغزي، 3.3 ميليون نفر به دليل فشار خون بالا و بقيه به علت‌هاي ديگر، فوت مي‌كنند.‏
در كشورما نيز 38 درصد مرگ‌ها و 23 درصد از ناتواني‌هاي جسمي به علت بيماري‌هاي قلبي عروقي است. اين بيماري‌ها كه اولين علت مرگ و مير در كشور‌هاي پيشرفته شناخته شده، متاسفانه در كشورهاي در حال توسعه به سرعت رو به گسترش است.در‎ ‎سال 1910 ميلادي حدود 10 درصد مرگ و ميرها در دنيا از بيماري‌هاي قلبي عروقي ناشي شده كه اين نسبت در سال 2000 ميلادي به 50 درصد رسيده است و پيش‌بيني مي‌شود كه در سال 2020 به 75 درصد مرگ و ميرهاي شايع در جهان برسد و اين در حالي است كه بيش از 6.46 درصد از مرگ‌هاي ناشي از بيماري‌هاي قلبي عروقي پيش‌بيني شده در سال 2020 ميلادي در كشورهاي در حال توسعه اتفاق مي‌افتد و بيش از نيمي از مرگ‌ها در آن كشورها در سنين زير 70 سالگي رخ مي‌دهد.‏
** آمار بالاي مرگ و مير بيماران قلبي
دكتر سيدحسن‌هاشمي ـ وزير بهداشت، درمان و آموزش پزشكي در مصاحبه با رسانه‌هاي گروهي اظهار داشته است: آمار مرگ و ميردر جهان بر اثر بيماري‌هاي قلبي، روبه افزايش است و كشور ما نيز متاسفانه از اين موضوع مستثني نيست. از اين رو يكي از اهداف بلندمدت وزارت بهداشت و درمان كاهش 25درصدي مرگ و ميرها بر اثر بيماري‌هاي قلبي و عروقي در 10 سال آينده است. ‎‏
وي با اشاره به اهميت تلاش متخصصان قلب و عروق و حوزه‌هاي مرتبط با آن‌ها در نجات جان بيماران مي‌گويد: رشته تخصصي قلب و عروق در طول تاريخ پزشكي نوين، همواره در مرز دانش حركت كرده و خدمات بسياري را به مردم ارايه داده است.‏
دكتر‌هاشمي به هدف گذاري دولت درمورد كنترل بيماري‌هاي قلبي عروقي اشاره مي‌كند و مي‌افزايد: كارهاي خوبي در 3سال اخير در اين حوزه انجام شده كه يكي از آنها، افزايش 50 درصدي تخت‌هاي ويژه بيمارستاني بوده است كه نقش مهمي در ارايه خدمات به بيماران دارد.
وي با اشاره به تجهيزبيمارستان‌هاي ويژه بيماران قلبي عروقي، يادآوري مي‌كند: يكي از اقدامات مهم وزارت بهداشت،درمان و آموزش پزشكي در اين زمينه افزودن 2 قلم از داروهاي موثر در درمان بيماري‌هاي حاد قلبي به فهرست دارويي كشور و مهم‌تر از آن، تحت پوشش بيمه درآوردن اين داروها بوده است.
وزير بهداشت،درمان و آموزش پزشكي با بيان اين مطلب كه مهم‌ترين و اصلي‌ترين كار در زمينه بيماري‌هاي قلبي عروقي، پيشگيري از ابتلا به آن‌ها است و شبكه‌هاي بهداشتي مي‌توانند نقش مهمي در اين زمينه داشته باشند، مي‌گويد: خوشبختانه وزارت بهداشت و درمان دستاوردهاي خوبي در مورد گسترش شبكه‌هاي بهداشتي ومراكز بهداشت از روستا ها به حاشيه شهرها و پس از آن به مراكز شهرها داشته است، به طوري كه مي‌توان تمامي جمعيت كشور را تحت پوشش اين شبكه‌ها درآورد.
پايين آمدن سن ابتلا دكتر طاهره سماوات ـ رئيس اداره قلب وعروق وزارت بهداشت، درمان و آموزش در مصاحبه با گزارشگر روزنامه اطلاعات مي‌گويد: بيماري‌هاي قلبي عروقي يكي از شايع‌ترين بيماري‌هاي غير واگير در جهان است كه حدود يك ـ سوم از مرگ‌ها در دنيا به علت ابتلا به اين بيماري‌ها اتفاق مي‌افتد. ‏
وي با بيان اين مطلب كه نزديك به 40 درصد علت فوت جوانان در كشور به دليل بيماري‌هاي قلبي عروقي است و موارد آن متأسفانه به سرعت در حال افزايش است، مي‌افزايد: در بررسي‌هاي انجام شده در مركز قلب تهران، ميانگين سن بيماراني كه تحت عمل‌هاي جراحي قلب باز يا آنژيوگرافي قرار گرفته‌اند، حدود 58 سال است، در حالي كه اين سن در كشورهاي ديگر، 68 سال برآورد شده است.‏
رئيس اداره قلب وزارت بهداشت،درمان و آموزش‎ ‎پزشكي در مورد مهمترين بيماري‌هاي قلبي عروقي شايع در ايران، ياد آوري مي‌كند: بررسي‌ها حاكي از اين است كه بيش از 2ميليون نفراز هموطنان‌مان به بيماري عروق كرونر مبتلا هستند، كه اين بيماري علاوه بر اينكه از شايع‌ترين بيماري‌ها ي قلبي عروقي است،‏ باعث ايجاد سكته‌هاي قلبي هم مي‌شود. ‏
وي همچنين مي‌گويد: بيماري‌هاي قلبي عروقي داراي ريسك فاكتورهاي مانند كم تحركي، تغذيه نامناسب، استرس، فشار خون، ديابت و چاقي است كه با پيشگيري از بروزآنها مي‌توان آمار سكته‌هاي قلبي را كاهش داد‎.‎‏ ‏
دكتر سماوات با بيان اين مطلب كه علائم بيماري‌هاي قلبي در بسياري از موارد دير هنگام ظاهر مي‌شود و نداشتن علامت، دليل بر سلامت قلب نيست، مي‌گويد: از اين رو اولين اقدام براي داشتن قلب سالم، شناخت عوامل خطري است كه قلب را تهديد مي‌كند، اين عوامل عبارتند از استعمال دخانيات،فشار خون بالا،ميزان كم كلسترول خوب يا ‏HDL‏ (كمتر از 40 ميلي گرم در دسي ليتر)،سابقه خانوادگي ابتلا به بيماري‌هاي قلبي زودرس،سن (در مردان 45سال يا بيشتر و در زنان 55 سال يا بيشتر)‌،چاقي و نداشتن فعاليت‌هاي بدني ‏‎.‎
وي ياد آوري مي‌كند سيگار كشيدن، چربي‌خون، مصرف بالاي نمك، چاقي و كم‌تحركي، از شايع‌ترين علل ابتلا به بيماري‌هاي قلبي است كه متأسفانه وضعيت همه اين موارد در ايران نامناسب است، چرا كه به عنوان مثال در ايران سالانه 12 ميليون نفر حدود 60 ميليارد نخ سيگار دود مي‌كنند و سن مصرف سيگار در كشورمان نيز به 10 تا 13 سال كاهش يافته است. ‏همچنين سالانه 50 هزار ايراني بر اثر استعمال دخانيات، جان خود را از دست مي‌دهند. ‏
** ديگر عوامل ابتلا به بيماري‌هاي قلبي عروقي
به گفته پزشكان ديگر عواملي كه موجب ابتلا به بيماري‌هاي قلبي عروقي مي‌شوند. از اين قرارند: ‏

‏ مصرف بالاي چربي: سالانه 1.2 ميليون تن روغن جامد در كشور مصرف مي‌شود كه مي‌تواند آمار بالاي مرگ و ميرها بر اثر ابتلا به بيماري‌هاي قلبي عروقي را توجيه كند. سرانه مصرف روغن جامد در ايران 17 كيلوگرم و در دنيا 12.5 كيلوگرم است.‏
نمك: نمك يكي ديگر از عوامل ابتلا به بيماري‌هاي قلبي عروقي است، چرا كه ايرانيان به طور متوسط بيش از 3 برابر ميزان مجاز، نمك مصرف مي‌كنند. استاندارد جهاني مصرف نمك 4 تا 5 گرم در روز است كه هموطنان ما به طور متوسط روزانه 13 تا 15 گرم نمك مصرف مي‌كنند. به اين ترتيب 18.5 تا 20 درصد مردم ايران مبتلا به فشار خون بالا هستند كه آن هم از مهم‌ترين عوامل خطرساز براي ابتلا به بيماري‌هاي قلبي است.‏
كم تحركي: 69 درصد ايرانيان تحرك بدني كافي ندارند، حال آن كه 22 درصد بيماري‌هاي قلبي نيز به دليل كم‌تحركي اتفاق مي‌افتد.‏
ديابت: ديابت يكي ديگر از عوامل خطر بروز بيماري‌هاي قلبي است، به طوري كه 7 ميليون ايراني به ديابت مبتلا هستند و به طور كلي سالانه يك درصد نيز به آمار ديابتي‌ها اضافه مي‌شود.
سن ابتلا به اين بيماري حداقل10 تا15 سال پايين‌تر از متوسط سن ابتلا به ديابت در كشورهاي توسعه يافته است. ‏
چاقي: نسل امروز ايران3 تا 4 كيلوگرم چاق‌تر از نسل‌هاي قديمي است و نيز 43 درصد افراد بالاي 15 سال در كشور اضافه وزن دارند، زيرا مصرف نان، غلات، چربي‌ها و قند و شكر توسط آنان بيشتر از استانداردهاي جهاني است.‏
** سيگار و تنگي عروق كرنر
دكتر ايرج ناظري ـ استاد بيماري‌هاي قلب و عروق و آنژيو پلاستي دانشگاه علوم پزشكي تهران در مورد بيماري‌هاي قلبي به گزارشگر روزنامه اطلاعات مي‌گويد: يكي از مهمترين بيماري‌هاي قلب و عروق در جهان و در كشور ما، تنگي عروق تغذيه‌كننده قلب يا عروق كرونر است كه منجر به سكته‌هاي قلبي و مرگ‌هاي ناگهاني مي‌شود.
وي با بيان اين مطلب كه متاسفانه آمار بيماري‌هاي قلبي در كشور روبه افزايش است، مي‌افزايد: متاسفانه سن ابتلا به اين بيماري در خيلي از جوامع پايين آمده و اين در حالي است كه عوامل زيادي براي ايجاد بيماري وجود دارد كه يكي از ريسك فاكتورها، ژنتيك است كه براساس آن، اعضاي خانواده به طور ارثي به بيماري‌هاي قلبي عروقي مبتلا مي‌شوند ‏‎.‎از عوامل ديگر مي‌توان به بيماري فشار بالاي خون،چربي بالاي خون،اسيد اوريك بالا وتغذيه نامناسب، مي‌توان اشاره كرد.
اين استاد پيشكسوت بيماري‌هاي قلب و عروق ياد آوري مي‌كند: استعمال سيگار و قليان كه متاسفانه امروزه در ميان جوانان شايع‎ ‎شده است، سرعت ابتلا به بيماري تنگي عروق كرونر را چند برابر مي‌كند‎.‎‏ گفتني است كه ريسك فاكتور ديگر اين بيماري، سن افراد است، به طوري كه هرچقدر سن بالاتري رود، تنگي عروق كرونرهم بيشتر مي‌شود.‏
دكتر ناظري در مورد درمان بيماري‌هاي قلب وعروق مي‌گويد: اولين و مهمترين اقدام در اين مورد، پيشگيري است. افرادي كه در خانواده‌هايشان بيماران قلبي وجود دارد و سكته قلبي كرده‌اند، براي پيشگيري از بيماري‌ بايد به پزشك مراجعه كنند، بيماراني كه مبتلا به فشار خون،كلسترول بالاوديابت هستند نيز بايد تحت نظر پزشك باشند، زيرا كه اين بيماري‌ها از مهمترين ريسك فاكتورهاي بيماري هاي قلبي عروقي است و اين در حالي است كه متاسفانه روند بيماري ديابت در جهان و كشور ما روبه فزوني است و گاهي بيماري افراد به خوبي كنترل نمي‌شود. ‏
** تشخيص زودرس بيماري
دكتر ناظري با بيان اين مطلب كه خوشبختانه تشخيص زودرس بيماري‌هاي قلبي عروقي يكي ازعوامل مهم درمان است، مي‌افزايد: «سي تي آنژيو» و «آنژيو» عروق كرونر، ميزان گرفتگي عروق را در بيماران قلبي نشان مي‌دهد و اين تجهيزات نياز به عمل جراحي قلب را كاهش داده است. امروزه از اين تكنيك‌ها مي‌توان به آنژيو پلاستي، باز كردن رگ با بالون و گذاشتن «استنت» در قلب اشاره كرد كه بيماران با اين روش‌ها خيلي سريع درمان مي‌شوند.
وي با اشاره به اين مطلب كه در گذشته 60 تا 70 درصد بيماراني كه دچار تنگي عروق كرونر بودند جراحي مي‌شدند، مي‌افزايد: اين بيماران امروزه با استفاده از تكنيك‌هاي جراحي، به راحتي درمان مي‌شوند. بيماران قلبي به محض مشاهده علايم، در ساعات اوليه بايد به مراكز درماني رسانده شوند تا عمل باز كردن رگ‌ها كه به آنژيو پلاستي معروف است، روي آنان انجام شود.‏
وي در پاسخ به اين پرسش كه بيماران با ديدن چه علايمي بايد به پزشك مراجعه كنند، مي‌گويد: مهمترين علامت، احساس سنگيني و درد در جناغ سينه است. معمولا بيماران به هنگام راه رفتن دردي را از ناحيه جناق سينه و پشت احساس مي‌كنند كه با ايستادن، آرام مي‌شود. بيمار درد قفسه سينه را از ناحيه ناف به بالا تا گردن و چانه احساس مي‌كند. با ديدن اين علايم بيماربايد به پزشك مراجعه كند. گفتني است گاهي پزشكان علائم بيماري قلبي را با بيماري‌هاي گوارشي اشتباه مي‌گيرند و گاهي هم بيماران بعد از خوردن غذا نفخ مي‌كنند كه ممكن است به علت تنگي رگ قلب باشد.‏
اين متخصص بيماري‌هاي قلب و عروق با اشاره به بالا رفتن آمار سكته‌هاي قلبي در جوانان مي‌افزايد: متاسفانه آمار بيماري‌هاي قلبي عروقي در جوانان كشور به علت تغذيه نامناسب، عدم تحرك و ورزش، استرس، استنشاق هواي آلوده و استفاده از مواد دخاني افزايش يافته است. مصرف بعضي از موادمخدر صنعتي مانند شيشه هم آمار سكته‌هاي قلبي را در ميان جوانان افزايش داده و اين در حالي است كه جوانان بعد از سكته، ناتوان مي‌شوند كه براي جامعه زيان بار است.‏
دكتر ناظري در مورد علايم سكته قلبي توضيحات بيشتري مي‌دهد و مي‌گويد: در سكته قلبي بيمار دچار احساس درد در ناحيه قفسه سينه مي‌شود، به طوري كه عرق سرد مي‌كند و بي حال مي‌شود كه گاهي اين علايم تا 10 دقيقه طول مي‌كشدو بيمار در صورت بسته شدن رگ،‌ درد شديد را تجربه مي‌كند كه تحمل آن بسيار دشوار است. از اين رو درد را به‌وسيله داروي زير زباني و يا مرفين، تسكين مي‌دهند. بيمار بايد هر چه سريع به مراكز درماني فرستاده ودرمان شود و در صورتي كه بيمار با علامت بسته شدن رگ‌ها مراجعه كند، آن‌ها را باز مي‌كنند و بيمار را نجات مي‌دهند و يا از دارو‌هايي استفاده مي‌شود كه كه لخته خون را به اصطلاح ليز مي‌كند و از بين مي‌برد. ‏
وي سپس توصيه مي‌كند: مردم بايد مواظب سلامتشان باشند و در صورت داشتن ريسك فاكتورها، به پزشك مراجعه كنند، ورزش را از ياد نبرند، پياده‌روي را ترك نكنند، از خوردن غذاهاي آماده (فست‌فودها) بپرهيزند و بكوشند بيشتر از ميوه‌ها و گوشت ماهي مصرف كنند. ‏
** راه‌هاي پيشگيري از بيماري‌هاي قلبي‏
سيگار نكشيد: مصرف سيگار به هر تعداد كه باشد، زيانبار است. تنباكوي جويدني و سيگارهاي به اصطلاح كم جرم و كم‌ نيكوتين هم مضر است و حتي كساني كه در معرض دود سيگار قرار مي‌گيرند، آسيب مي‌بينند. دود تنباكو حاوي بيش از 4800 ماده شيميايي است كه بيشتر آن‌ها براي قلب و عروق خوني ضرر دارند و آنها را مستعد تنگي شريان‌ها (آترواسكلروز) مي‌كنند كه در نهايت مي‌تواند به حمله قلبي منجر شود.‏
ورزش كنيد: شركت منظم در ورزش‌هاي متعادل مي‌تواند خطر ابتلا بيماري‌هاي كشنده قلب را تا يك چهارم كاهش دهد. وقتي شما ورزش را با ساير برنامه‌هاي سلامت مثلا حفظ وزن مناسب همراه مي‌كنيد، اين منفعت دو چندان مي‌شود.‏
** خوب‏ و درست غذا بخوريد:
يك رژيم غذايي مناسب و دوستدار قلب را انتخاب كنيد. خوردن غذاهاي سرشار از ميوه، سبزي، حبوبات كامل و لبنيات كم‌چرب، مي‌تواند به حفاظت از قلب شما كمك كند.لوبيا و منابع كم‌چرب پروتئين و به‌خصوص انواع ماهي مي‌تواند خطر بيماري‌هاي قلب را كاهش دهد و محدود كردن مصرف چربي‌ها هم اهميت زيادي دارد. چربي‌هاي اشباع و ترانس مي‌تواند با افزايش كلسترول خون، خطر بيماري عروق كرونر قلب را زياد كند. چربي اشباع كه در رژيم غذايي افراد و از جمله گوشت، كره، پنير، شير و روغن معمولا بيشتر مصرف مي‌شود، مي‌تواند نگران كننده‌ترين عامل خطر باشد. بنابراين لازم است افراد، ميوه و سبزيجات بيشتري را در وعده‌هاي غذايي خود مصرف كنند (5 تا 10 واحد در روز)‏‎.‎
** وزن‏ خود را در حد مناسب حفظ كنيد:
هر چه در بزرگسالي وزن شما افزايش يابد، بافت چربي شما هم بيشتر مي‌شود. اضافه وزن مي‌تواند به شرايطي بيانجامد كه خطر ابتلا به بيماري‌هاي قلبي را افزايش دهد كه به عنوان مثال مي‌توان به بالا رفتن فشار خون، افزايش كلسترول‌ خون و ديابت اشاره كرد. ‏
** به طور مرتب سلامت خود را كنترل كنيد: ‏
فشارخون و كلسترول بالا مي‌تواند به سيستم قلبي ـ عروقي و از جمله قلب صدمه بزند، اما بدون آزمايش خون و اندازه‌گيري فشارخون، نمي‌توان فهميد كه كلسترول و فشارخون‌تان بالاست يا نه؟ غربالگري منظم (آزمايش پيش از ابتلا به بيماري) مي‌تواند شما را از اين شرايط آگاه كند و هشدار اوليه براي مراقبت بيشتر از قلب‌تان باشد. ‏
*منبع: روزنامه اطلاعات
**گروه اطلاع رساني**9368**9131**انتشار دهنده: شهربانو جمعه